Dieta na zgagę – co jeść i pić, a czego unikać by złagodzić objawy?

Dla osób, które cierpią na zgagę, bardzo ważna jest odpowiednia dieta. Które produkty mogą powodować nasilenie nieprzyjemnych dolegliwości, a które pomogą je złagodzić? Sprawdź, o czym pamiętać, komponując posiłki, i co jeszcze warto wiedzieć o zasadach żywienia przy zgadze.

1. Czym jest zgaga i jak się objawia?
2. Dieta na zgagę – najważniejsze zasady
3. Dieta przy zgadze – przykładowy jadłospis
4. Dieta na zgagę – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest zgaga, jak się objawia i dlaczego dieta odgrywa kluczową rolę w jej leczeniu,
• jakie są najważniejsze zasady diety na zgagę,
• co jeść i pić, aby złagodzić objawy zgagi,
• jakich produktów należy unikać, aby zmniejszyć zgagę i refluks.

Dzięki temu artykułowi zrozumiesz, jak ułożyć codzienny jadłospis przy zgadze i świadomie wybierać produkty, które pomagają łagodzić objawy i zapobiegać ich nasileniu.

Czym jest zgaga i jak się objawia?

Zgaga to uczucie pieczenia i palenia w klatce piersiowej (najczęściej w okolicy zamostkowej) oraz przełyku, które niekiedy dochodzi aż do gardła. Ze względu lokalizację i charakter dolegliwości zgaga u osób dorosłych niejednokrotnie bywa mylona z objawami choroby niedokrwiennej serca, która kojarzy się z bólem lub uciskiem w klatce piersiowej. Zgaga jest najbardziej charakterystycznym objawem choroby refluksowej przełyku. Nieprzyjemne uczucie pieczenia lub palenia za mostkiem najczęściej pojawia się po spożywanych posiłkach (np. ostrych, tłustych, ciężkostrawnych) i napojach (zwłaszcza gazowanych, alkoholowych lub bogatych w kofeinę) oraz wskutek intensywnego wysiłku fizycznego, dźwigania ciężkich przedmiotów czy schylania się po posiłkach.

Zgaga jest spowodowana cofaniem się kwaśnej treści pokarmowej i kwasu solnego z żołądka do przełyku, które fachowo określa się jako regurgitację. Kwas solny działa drażniąco na błonę śluzową przełyku, która nie jest przystosowana do kontaktu z treścią żołądkową o niskim pH. U wielu osób dorosłych zgaga występuje sporadycznie, zwłaszcza po spożyciu określonych produktów i potraw (m.in. warzyw cebulowych, czekolady, niektórych owoców cytrusowych, smażonej żywności typu fast-food) oraz napojów alkoholowych. Nie ma jednak uniwersalnej listy pokarmów, która wywołuje objawy zgagi u wszystkich osób, dlatego należy prowadzić samoobserwację. Sporadycznie występująca zgaga nie musi od razu oznaczać przewlekłej choroby przewodu pokarmowego, lecz konieczność przyjrzenia się bliżej swojej diecie i stylowi życia. Leczenie zgagi koncentruje się głównie na modyfikacji stylu życia oraz przyjmowaniu leków hamujących wydzielanie kwasu solnego (inhibitory pompy protonowej – IPP) i/lub zobojętniających kwas żołądkowy, osłaniających błonę śluzową żołądka i przełyku, a także pobudzających perystaltykę przewodu pokarmowego (prokinetyki).

Dieta na zgagę – najważniejsze zasady

Dieta na zgagę polega na spożywaniu każdego dnia 4–6 posiłków w regularnych odstępach czasowych (np. co 3–4 godziny), w spokojnej atmosferze i bez zbędnego pośpiechu. Ostatni posiłek zaleca się zjeść 3 godziny przed snem. Pomiędzy posiłkami nie należy spożywać żadnych przekąsek ani pić słodkich napojów. Regularnie spożywane posiłki o mniejszej objętości pomagają złagodzić zgagę i refluks oraz uczucie pełności poposiłkowej. Warto również unikać przyjmowania dużych ilości płynów w trakcie i po posiłku, aby niepotrzebnie nie zwiększać objętości treści żołądkowej.

Dieta a zgaga. Lista produktów polecanych przy zgadze

Zrównoważona dieta na zgagę odgrywa ważną rolę w łagodzeniu objawów i zapobieganiu ich nawrotów. Oto produkty, które można jeść przy zgadze i refluksie:

• warzywa: obrane ze skórki i przetworzone termicznie (gotowane, pieczone), a w formie surowej tylko te, które są dobrze tolerowane (np. sałata masłowa, świeży ogórek bez skóry), zupy na wywarach warzywnych bez śmietany i zasmażki, ziemniaki gotowane i pieczone;
• owoce: wszystkie niekwaśne owoce, które są dobrze tolerowane, owoce suszone bez dodatku cukru w umiarkowanych ilościach;
• produkty zbożowe: wszystkie kasze, makarony, ryż, płatki, pieczywo, które są dobrze tolerowane;
• mleko i naturalne przetwory mleczne: mleko do 2% zawartości tłuszczu, chude i półtłuste sery twarogowe, serki wiejskie lekkie, naturalne jogurty, kefiry i maślanki do 3% tłuszczu, ser mozzarella light, sery żółte light, sery pleśniowe light;
• jaja: gotowane w wodzie (zwłaszcza na miękko), jajecznica i omlet smażone bez tłuszczu lub na niewielkiej ilości oliwy z oliwek;
• chude mięso i jego przetwory: kurczak, indyk, królik, cielęcina, wołowina i wieprzowina (np. schab, polędwica), dobrej jakości wędliny drobiowe;
• ryby pieczone lub gotowane na parze: dorsz, sola, morszczuk, mintaj, miruna, sandacz, leszcz, szczupak, okoń, pstrąg, makrela, łosoś, halibut;
• nasiona roślin strączkowych i ich przetwory: tofu naturalne, tempeh, hummus, makarony z nasion roślin strączkowych;
• rozdrobnione orzechy, nasiona i pestki: wszystkie dobrze tolerowane, które nie zawierają dodatku soli, karmelu oraz cukru;
• tłuszcze: oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, olej rzepakowy, olej lniany, olej z awokado, margaryny miękkie, margaryny z dodatkiem steroli i stanoli roślinnych, pasta z awokado (guacamole);
• słodkie przekąski w umiarkowanych ilościach: przeciery i musy owocowe, jogurty owocowe bez dodatku cukru, niskosłodzone dżemy i powidła, kisiele, budynie, galaretki, domowe wypieki z ksylitolem lub erytrytolem;
• przyprawy: świeże i suszone zioła, przyprawy jednoskładnikowe (np. bazylia, oregano, majeranek, tymianek, estragon, liście laurowe, kurkuma, kminek, cynamon, imbir, wanilia), mieszanki przypraw bez dodatku soli, cebuli i czosnku (np. zioła prowansalskie), sól w ograniczonych ilościach;
• sosy: domowe sosy sałatkowe na bazie ziół i oliwy z oliwek lub jogurtu naturalnego;
• zupy na wywarach warzywnych lub chudych mięsnych, zabielane mlekiem do 2% tłuszczu bądź jogurtem;
• napoje: woda niegazowana, napary ziołowe, herbaty owocowe, słabe napary kawy i herbaty, kawa zbożowa, niektóre soki warzywne i owocowe w ograniczonych ilościach.

Czego nie jeść przy zgadze? Lista produktów niezalecanych

Dieta na zgagę wyklucza produkty i potrawy, których spożycie powoduje nasilenie nieprzyjemnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Poniżej wyszczególnione zostały przykładowe produkty, których nie należy jeść przy zgadze:

• warzywa: cebula, czosnek, por, szczypiorek, szparagi, karczochy, pomidory, warzywa konserwowe, ziemniaki smażone lub z dodatkiem tłuszczu (masła, smalcu, śmietany);
• owoce: grejpfruty, pomarańcze, mandarynki, cytryna, limonka, porzeczki;
• soki: pomidorowy, grejpfrutowy, pomarańczowy, cytrynowy, limonkowy;
• tłuste gatunki mięsa: baranina, wieprzowina, kaczka, gęś;
• przetwory mięsne: salami, salceson, baleron, boczek, kiełbasy, pasztety, parówki, kabanosy, konserwy mięsne;
• przetwory rybne: konserwy rybne, ryby wędzone, ryby panierowane, ryby w oleju i śmietanie;
• pełnotłuste mleko i jego przetwory: sery pleśniowe, sery dojrzewające, sery topione, mascarpone, śmietana, śmietanka do kawy, jogurty typu greckiego;
• jaja: smażone na tłuszczu (np. jajecznica na maśle i boczku), jajka w majonezie;
• słodycze i wyroby cukiernicze: torty, kremy, pączki, ciastka z kremem, czekolady, praliny, lody, cukierki i batony czekoladowe;
• orzechy w karmelu lub czekoladzie;
• żywność typu fast food: frytki, chipsy, zapiekanki, hamburgery, kebaby, hot-dogi, nuggetsy, nachosy;
• sosy i dodatki do żywności: musztarda, ketchup, majonez, sosy pomidorowe, ostre przyprawy, octy, gotowe sosy i marynaty do mięs, kostki rosołowe;
• wszystkie napoje gazowane;
• wszystkie napoje alkoholowe;
• napary z mięty pieprzowej;
• napoje zawierające kofeinę: mocna kawa i herbata, napoje energetyzujące, kakao do picia.

Dieta przy zgadze – przykładowy jadłospis

Co jeść na zgagę? Oto przykładowy jadłospis przy zgadze:

Śniadanie: Owsianka na naturalnym napoju sojowym z cynamonem, wanilią, bananem, orzechami włoskimi i pestkami dyni.

Drugie śniadanie: Koktajl na bazie jogurtu naturalnego z dodatkiem mango, borówek amerykańskich, cynamonu, siemienia lnianego i nasion słonecznika.

Obiad: Ryż basmati z ziołową piersią z indyka bez skóry i jarzynami (marchew, pietruszka, seler, cukinia) gotowanymi na parze, sos z oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia i ziół prowansalskich.

Podwieczorek: Zupa krem z dyni z płatkami migdałów.

Kolacja: Jajka na miękko z pieczywem orkiszowym, hummusem, rukolą, świeżym ogórkiem, bazylią i oregano.

Dieta na zgagę – najczęściej zadawane pytania

Czy banany są polecane przy zgadze?

Dojrzałe banany są dobre na zgagę, ponieważ mają niską kwasowość i zawierają naturalne substancje pomagające neutralizować kwas żołądkowy, dzięki czemu łagodzą objawy refluksu. Banany mogą tworzyć warstwę ochronną, która osłania błonę śluzową żołądka i przełyku przed drażniącym działaniem kwasu solnego.

Czy jogurt może pomóc przy zgadze?

Jogurt naturalny o niskiej zawartości tłuszczu (do 3%) zazwyczaj łagodzi zgagę, prawdopodobnie dzięki ochronie błony śluzowej żołądka przed drażniącym działaniem kwasu solnego. Dodatkowo jogurt naturalny zawiera bakterie probiotyczne, które wykazują korzystny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego.

Czy lody mogą łagodzić zgagę?

Tradycyjne lody nie pomagają na zgagę, a wręcz mogą ją nasilać ze względu na wysoką zawartość tłuszczu, który może rozluźniać dolny zwieracz przełyku i opóźniać opróżnianie żołądka, co prowadzi do wystąpienia objawów refluksu żołądkowo-przełykowego. Wysoka zawartość tłuszczu i cukrów prostych oraz niska temperatura lodów na śmietance to czynniki, które mogą wywołać lub nasilić objawy zgagi u wielu osób.

Jaki owoc łagodzi zgagę?

Wśród owoców łagodzących zgagę i refluks wymienia się najczęściej banany, melony, arbuzy, awokado oraz papaję. Owoce te mogą pomóc złagodzić zgagę, ponieważ mają niską kwasowość, wysoką zawartość wody oraz właściwości wspomagające trawienie i neutralizujące kwas żołądkowy.

Co jeść na śniadanie przy zgadze?

Dobrym wyborem na śniadanie będzie owsianka z bananem, jogurtem naturalnym o niskiej zawartości tłuszczu, cynamonem i świeżo mielonym siemieniem lnianym albo jajka na miękko z pieczywem orkiszowym, pastą z awokado, sałatą, świeżym ogórkiem bez skórki i łagodnymi ziołami. Dobrze sprawdzi się również cynamonowa jaglanka na naturalnym napoju sojowym z nasionami chia i melonem.