Ból żołądka na czczo i po jedzeniu – dlaczego żołądek boli?
Piotr Ziętek

Ból żołądka na czczo i po jedzeniu – dlaczego żołądek boli?

Co najczęściej powoduje ból żołądka? Kiedy bolący żołądek świadczy o poważnych dolegliwościach, z którymi warto udać się do specjalisty? Jakie sposoby są skuteczne w łagodzeniu dolegliwości bólowych żołądku? Podpowiadamy. 

Ból żołądka może być wywołany różnymi czynnikami. Jego przyczyną mogą być m.in. zapalenie błony śluzowej żołądka, infekcje przewodu pokarmowego czy choroba wrzodowa. Czasami jednak nie ma organicznej przyczyny w obrębie przewodu pokarmowego i wówczas mówi się o dyspepsji, czyli niestrawności czynnościowej. Ból brzucha czasami nie jest związany z przewodem pokarmowym, np. stres lub zaburzenia neurologiczne. 

Przyczyny bólu żołądka – o czym może świadczyć bolący żołądek? 

Najczęstszą przyczyną zapalenia błony śluzowej żołądka jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Jest ona bardzo szeroko rozpowszechniona w społeczeństwie. Poza zapaleniem żołądka zakażenie tą bakterią jest również czynnikiem ryzyka choroby wrzodowej i raka żołądka. Zapalenie żołądka często nie daje żadnych symptomów, ale może też objawiać się bólem żołądka.

Inną częstą przyczyną bólu żołądka jest tzw. ostra gastropatia krwotoczna. Jest to rodzaj zapalenia błony śluzowej żołądka przebiegającego z powstawaniem nadżerek. Powoduje ona ból żołądka po nadużywaniu leków przeciwbólowych i alkoholu, a także w wyniku stresu i ciężkich urazów. 

Przyczyną bólu  w okolicy żołądka mogą być też infekcje pokarmowe. Wówczas ból towarzyszy biegunce infekcyjnej. Czynnikiem etiologicznym takiej biegunki są wirusy, bakterie lub same toksyny bakteryjne. Po długotrwałym stosowaniu antybiotyku może wystąpić tzw. biegunka poantybiotykowa polegająca na zaburzeniach funkcjonowania bakteryjnej flory jelitowej. 

Choroba wrzodowa również daje charakterystyczne dolegliwości bólowe. Główną przyczyną wrzodów żołądka jest także zakażenie H. pylori. Nieco rzadziej mogą być wywołane zażywaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz sterydów. 

Dyspepsja, w tym ból żołądka, jest częstą dolegliwością u kobiet w ciąży. Ponadto ze względu na zmiany anatomiczne, jakie zachodzą w ciele kobiety, częstym problemem jest również zgaga. 

Nierzadko przyczyną dolegliwości mylnie interpretowanych jako ból żołądka jest ucisk na nerwy czuciowe np. w dyskopatii odcinka piersiowego kręgosłupa. Wówczas ból brzucha może być połączony z bólem pleców. Może też występować przy dotyku.  

Objawy bólu żołądka – kiedy udać się do lekarza? 

Miejscem, gdzie odczuwany jest ból żołądka jest nadbrzusze, tzn. okolica pod dolnym brzegiem mostka. Ból w tym miejscu może też świadczyć o patologii zlokalizowanej w innych narządach, np. w dwunastnicy, jelitach, w okolicy trzustki. Dolegliwości bólowe mogą mieć różny charakter. W chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy ból ma charakter piekący. Jest silny i uporczywy, ale nie uniemożliwia podstawowej aktywności. Ból żołądka pojawia się o stałych porach, np. w nocy lub wcześnie rano. Występuje najczęściej na czczo, kilka godzin po posiłku i zmniejsza się po jedzeniu lub przyjęciu środków zobojętniających. Natomiast perforację wrzodu żołądka chorzy odczuwają jako bardzo silny, kłujący ból brzucha, przypominający dźgnięcie nożem. 

W przypadku niestrawności, czyli dyspepsji, bólowi żołądka towarzyszy ucisk w żołądku, uczucie pełności i mdłości. Często występują też zgaga, odbijanie i wzdęcia. Dolegliwości pojawiają się często, głównie po jedzeniu. 

Objawy infekcji pokarmowej pojawiają się najczęściej od kilku godzin do kilku dni po zarażeniu. Dominującym symptomem są biegunki, ale mogą wystąpić też bóle żołądka i jelit oraz wymioty. 

Należy zasięgnąć pilnej pomocy lekarskiej jeśli bólowi żołądka towarzyszą objawy takie jak: 

  • znaczna utrata masy ciała w krótkim czasie, 
  • ból brzucha uniemożliwiający normalne funkcjonowanie lub np. sen, 
  • krwawienie z przewodu pokarmowego pod postacią wymiotów krwią lub krwistych stolców, 
  • trudności w przełykaniu
  • wyczuwalny guz w nadbrzuszu, 
  • żółtaczka, 
  • oznaki znacznego odwodnienia, np. omdlenia. 

Powiązane produkty

Diagnostyka bólu żołądka – jakie badania wykonać? 

W diagnostyce bólu żołądka bardzo ważny jest dokładnie zebrany wywiad. Należy ustalić, od kiedy trwają dolegliwości, kiedy występują i po czym ustępują. Ważny jest rytm wypróżnień i ewentualna zmiana wyglądu stolca. Należy również poinformować lekarza o wspomnianych wcześniej objawach alarmowych. Badanie krwi, w tym morfologia, dostarcza pewnych informacji o ewentualnym krwawieniu z przewodu pokarmowego lub niedoborach substancji odżywczych.

Istotne jest badanie na obecność H. pylori. W tym celu wykonuje się najczęściej badanie krwi, badanie kału lub badanie wycinka pobranego w trakcie gastroskopii. Wspomniana gastroskopia jest kluczowym badaniem w rozpoznaniu choroby wrzodowej, jak również niektórych stanów zapalnych błony śluzowej żołądka.

W przypadku dolegliwości bólowych brzucha często wykonuje się badania obrazowe, np. USG. Pozwalają one potwierdzić lub wykluczyć np. kamicę żółciową lub nerkową. Jeśli dolegliwości utrzymują się, a wykluczono wszystkie choroby organiczne przewodu pokarmowego, należy podjąć diagnostykę w kierunku chorób czynnościowych układu pokarmowego, które mogą powodować ból żołądka. Należą do nich np. zespół dolegliwości poposiłkowych i zespół bólu w nadbrzuszu. Diagnostyka zaburzeń czynnościowych jest trudna. Ponieważ w ich przebiegu możliwe są bóle żołądka na tle nerwowym, może być wymagana także konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna. 

Ból żołądka – leczenie 

Leczenie bólu żołądka jest zależne od przyczyny. W przypadku aktywnego zakażenia H. pylori konieczna jest eradykacja bakterii połączeniem antybiotyków i inhibitorów pompy protonowej (IPP). Działanie zobojętniające IPP jest wykorzystywane także w leczeniu choroby wrzodowej.

U osób z chorobą wrzodową lub stanami zapalnymi błony śluzowej żołądka nie zaleca się stosowania niesterydowych leków przeciwzapalnych takich jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen i innych. Mogą one nasilać dolegliwości.

Natomiast doraźnie w razie bólu można stosować paracetamol i leki rozkurczowe, np. preparaty drotaweryny. W leczeniu dyspepsji czynnościowej mogą być pomocne leki prokinetyczne, poprawiające pracę układu pokarmowego. Ponieważ w niektórych przypadkach ból żołądka może być wywołany stresem, konieczna może być pomoc psychoterapeuty. Pewne zastosowanie mają także leki przeciwdepresyjne, np. amitryptylina. 

Domowe sposoby na ból żołądka 

W leczeniu bólów żołądka bardzo ważna jest samoobserwacja. Należy jeść małe posiłki i obserwować, od czego brzuch może boleć. Pomaga w tym wykluczanie lub włączanie na kilka dni pojedynczych składników. Natomiast każda osoba zarówno z chorobą wrzodową, jak i zapaleniem błony śluzowej żołądka czy zaburzeniami czynnościowymi powinna unikać palenia papierosów, spożywania alkoholu i picia kawy. Co prawda kawa nie utrudnia gojenia się wrzodów żołądka, ale po niej lub alkoholu bóle żołądka mogą się nasilać.

Niektóre domowe sposoby na ból żołądka, takie jak picie roztworu sody oczyszczonej również nie są zalecane. Wodorowęglan sodu zobojętnia w pewnym stopniu sok żołądkowy, co pomaga na dolegliwości w przypadku choroby wrzodowej lub refluksowej. Jednak nadmierna podaż sodu jest szkodliwa, zwłaszcza dla osób z chorobami krążenia.

W ograniczonej ilości można natomiast stosować pastylki do ssania zawierające środki zobojętniające na bazie soli wapnia i magnezu. W oficjalnych zaleceniach leczenia wspomnianych przyczyn bólu żołądka nie wspomina się o lekach ziołowych. W przypadku choroby wrzodowej i zakażenia H. pylori kluczowe jest stosowanie farmakoterapii i nie powinna ona być zastępowana ziołami. Istnieją natomiast pewne doniesienia o skuteczności niektórych ziół w przypadku dyspepsji czynnościowej. Należą do nich m.in. kurkuma, korzeń lukrecji, mięta pieprzowa, ziele glistnika. Kapsaicynie – zawartej w papryce w chili – przypisuje się działanie zmniejszające przewodzenie bólu w narządach jamy brzusznej. Ponieważ niektóre przypadki dyspepsji czynnościowej mają podłoże stresowe, pomocne mogą być preparaty ziołowe o działaniu uspokajającym, np. z melisy lub kozłka lekarskiego. 

  1. Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015, 946-952, 953-959. 
  2. Chirurgia. Podręcznik dla studentów, pod red. J. Fibaka, Warszawa 2005, 343-345, 442, 443-446. 
  3. M. Babaeian, M. Naseri, M. Kamalinejad i in., Herbal remedies for functional dyspepsia and traditional Iranian medicine perspective, „Iranian Red Crescent Medical Journal”, (17) 2015. 
  4. G. Chiarioni, M. Pesce, A. Fantin i in., Complementary and alternative treatment in functional dyspepsia, „United European Gastroenterology Journal”, nr 5-12 (6) 2018. 
  5. A. Mulak, A. Smereka, L. Paradowski, Nowości i modyfikacje w Kryteriach Rzymskich IV,  „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, nr 52-61 (8) 2016. 
  6. R. C. Spiller, Dyspepsia in pregnancy, „Obstetrics, Gynaecology and Reproductive Medicine”, nr 38-45 (2) 1992. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl