Ból żołądka na czczo i po jedzeniu – dlaczego żołądek boli?
Piotr Ziętek

Ból żołądka na czczo i po jedzeniu – dlaczego żołądek boli?

Co najczęściej powoduje ból żołądka? Kiedy bolący żołądek świadczy o poważnych dolegliwościach, z którymi warto udać się do specjalisty? Jakie sposoby są skuteczne w łagodzeniu dolegliwości bólowych żołądku? Podpowiadamy. 

  1. Przyczyny bólu żołądka – o czym może świadczyć bolący żołądek?
  2. Objawy bólu żołądka – kiedy udać się do lekarza?
  3. Diagnostyka bólu żołądka – jakie badania wykonać?
  4. Ból żołądka – leczenie
  5. Domowe sposoby na ból żołądka

Ból żołądka może być wywołany różnymi czynnikami. Jego przyczyną mogą być m.in. zapalenie błony śluzowej żołądka, infekcje przewodu pokarmowego czy choroba wrzodowa. Czasami jednak nie ma organicznej przyczyny w obrębie przewodu pokarmowego i wówczas mówi się o dyspepsji, czyli niestrawności czynnościowej. Ból brzucha czasami nie jest związany z przewodem pokarmowym, np. stres lub zaburzenia neurologiczne. 

Przyczyny bólu żołądka – o czym może świadczyć bolący żołądek?

Najczęstszą przyczyną zapalenia błony śluzowej żołądka jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Jest ona bardzo szeroko rozpowszechniona w społeczeństwie. Poza zapaleniem żołądka zakażenie tą bakterią jest również czynnikiem ryzyka choroby wrzodowej i raka żołądka. Zapalenie żołądka często nie daje żadnych symptomów, ale może też objawiać się bólem żołądka.

Inną częstą przyczyną bólu żołądka jest tzw. ostra gastropatia krwotoczna. Jest to rodzaj zapalenia błony śluzowej żołądka przebiegającego z powstawaniem nadżerek. Powoduje ona ból żołądka po nadużywaniu leków przeciwbólowych i alkoholu, a także w wyniku stresu i ciężkich urazów. 

Przyczyną bólu  w okolicy żołądka mogą być też infekcje pokarmowe. Wówczas ból towarzyszy biegunce infekcyjnej. Czynnikiem etiologicznym takiej biegunki są wirusy, bakterie lub same toksyny bakteryjne. Po długotrwałym stosowaniu antybiotyku może wystąpić tzw. biegunka poantybiotykowa polegająca na zaburzeniach funkcjonowania bakteryjnej flory jelitowej. 

Choroba wrzodowa również daje charakterystyczne dolegliwości bólowe. Główną przyczyną wrzodów żołądka jest także zakażenie H. pylori. Nieco rzadziej mogą być wywołane zażywaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz sterydów. 

Dyspepsja, w tym ból żołądka, jest częstą dolegliwością u kobiet w ciąży. Ponadto ze względu na zmiany anatomiczne, jakie zachodzą w ciele kobiety, częstym problemem jest również zgaga. 

Nierzadko przyczyną dolegliwości mylnie interpretowanych jako ból żołądka jest ucisk na nerwy czuciowe np. w dyskopatii odcinka piersiowego kręgosłupa. Wówczas ból brzucha może być połączony z bólem pleców. Może też występować przy dotyku.

Powiązane produkty

Objawy bólu żołądka – kiedy udać się do lekarza?

Miejscem, gdzie odczuwany jest ból żołądka jest nadbrzusze, tzn. okolica pod dolnym brzegiem mostka. Ból w tym miejscu może też świadczyć o patologii zlokalizowanej w innych narządach, np. w dwunastnicy, jelitach, w okolicy trzustki. Dolegliwości bólowe mogą mieć różny charakter. W chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy ból ma charakter piekący. Jest silny i uporczywy, ale nie uniemożliwia podstawowej aktywności. Ból żołądka pojawia się o stałych porach, np. w nocy lub wcześnie rano. Występuje najczęściej na czczo, kilka godzin po posiłku i zmniejsza się po jedzeniu lub przyjęciu środków zobojętniających. Natomiast perforację wrzodu żołądka chorzy odczuwają jako bardzo silny, kłujący ból brzucha, przypominający dźgnięcie nożem. 

W przypadku niestrawności, czyli dyspepsji, bólowi żołądka towarzyszy ucisk w żołądku, uczucie pełności i mdłości. Często występują też zgaga, odbijanie i wzdęcia. Dolegliwości pojawiają się często, głównie po jedzeniu. 

Objawy infekcji pokarmowej pojawiają się najczęściej od kilku godzin do kilku dni po zarażeniu. Dominującym symptomem są biegunki, ale mogą wystąpić też bóle żołądka i jelit oraz wymioty. 

Należy zasięgnąć pilnej pomocy lekarskiej jeśli bólowi żołądka towarzyszą objawy takie jak: 

  • znaczna utrata masy ciała w krótkim czasie, 
  • ból brzucha uniemożliwiający normalne funkcjonowanie lub np. sen, 
  • krwawienie z przewodu pokarmowego pod postacią wymiotów krwią lub krwistych stolców, 
  • trudności w przełykaniu
  • wyczuwalny guz w nadbrzuszu, 
  • żółtaczka, 
  • oznaki znacznego odwodnienia, np. omdlenia. 

PREPARATY NA BÓL BRZUCHA

PROBIOTYKI

PRODUKTY NA NIESTRAWNOŚĆ

Diagnostyka bólu żołądka – jakie badania wykonać?

W diagnostyce bólu żołądka bardzo ważny jest dokładnie zebrany wywiad. Należy ustalić, od kiedy trwają dolegliwości, kiedy występują i po czym ustępują. Ważny jest rytm wypróżnień i ewentualna zmiana wyglądu stolca. Należy również poinformować lekarza o wspomnianych wcześniej objawach alarmowych. Badanie krwi, w tym morfologia, dostarcza pewnych informacji o ewentualnym krwawieniu z przewodu pokarmowego lub niedoborach substancji odżywczych.

Istotne jest badanie na obecność H. pylori. W tym celu wykonuje się najczęściej badanie krwi, badanie kału lub badanie wycinka pobranego w trakcie gastroskopii. Wspomniana gastroskopia jest kluczowym badaniem w rozpoznaniu choroby wrzodowej, jak również niektórych stanów zapalnych błony śluzowej żołądka.

W przypadku dolegliwości bólowych brzucha często wykonuje się badania obrazowe, np. USG. Pozwalają one potwierdzić lub wykluczyć np. kamicę żółciową lub nerkową. Jeśli dolegliwości utrzymują się, a wykluczono wszystkie choroby organiczne przewodu pokarmowego, należy podjąć diagnostykę w kierunku chorób czynnościowych układu pokarmowego, które mogą powodować ból żołądka. Należą do nich np. zespół dolegliwości poposiłkowych i zespół bólu w nadbrzuszu. Diagnostyka zaburzeń czynnościowych jest trudna. Ponieważ w ich przebiegu możliwe są bóle żołądka na tle nerwowym, może być wymagana także konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna. 

Ból żołądka – leczenie

Leczenie bólu żołądka jest zależne od przyczyny. W przypadku aktywnego zakażenia H. pylori konieczna jest eradykacja bakterii połączeniem antybiotyków i inhibitorów pompy protonowej (IPP). Działanie zobojętniające IPP jest wykorzystywane także w leczeniu choroby wrzodowej.

U osób z chorobą wrzodową lub stanami zapalnymi błony śluzowej żołądka nie zaleca się stosowania niesterydowych leków przeciwzapalnych takich jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen i innych. Mogą one nasilać dolegliwości.

Natomiast doraźnie w razie bólu można stosować paracetamol i leki rozkurczowe, np. preparaty drotaweryny. W leczeniu dyspepsji czynnościowej mogą być pomocne leki prokinetyczne, poprawiające pracę układu pokarmowego. Ponieważ w niektórych przypadkach ból żołądka może być wywołany stresem, konieczna może być pomoc psychoterapeuty. Pewne zastosowanie mają także leki przeciwdepresyjne, np. amitryptylina. 

Domowe sposoby na ból żołądka

W leczeniu bólów żołądka bardzo ważna jest samoobserwacja. Należy jeść małe posiłki i obserwować, od czego brzuch może boleć. Pomaga w tym wykluczanie lub włączanie na kilka dni pojedynczych składników. Natomiast każda osoba zarówno z chorobą wrzodową, jak i zapaleniem błony śluzowej żołądka czy zaburzeniami czynnościowymi powinna unikać palenia papierosów, spożywania alkoholu i picia kawy. Co prawda kawa nie utrudnia gojenia się wrzodów żołądka, ale po niej lub alkoholu bóle żołądka mogą się nasilać.

Niektóre domowe sposoby na ból żołądka, takie jak picie roztworu sody oczyszczonej również nie są zalecane. Wodorowęglan sodu zobojętnia w pewnym stopniu sok żołądkowy, co pomaga na dolegliwości w przypadku choroby wrzodowej lub refluksowej. Jednak nadmierna podaż sodu jest szkodliwa, zwłaszcza dla osób z chorobami krążenia.

W ograniczonej ilości można natomiast stosować pastylki do ssania zawierające środki zobojętniające na bazie soli wapnia i magnezu. W oficjalnych zaleceniach leczenia wspomnianych przyczyn bólu żołądka nie wspomina się o lekach ziołowych. W przypadku choroby wrzodowej i zakażenia H. pylori kluczowe jest stosowanie farmakoterapii i nie powinna ona być zastępowana ziołami. Istnieją natomiast pewne doniesienia o skuteczności niektórych ziół w przypadku dyspepsji czynnościowej. Należą do nich m.in. kurkuma, korzeń lukrecji, mięta pieprzowa, ziele glistnika. Kapsaicynie – zawartej w papryce w chili – przypisuje się działanie zmniejszające przewodzenie bólu w narządach jamy brzusznej. Ponieważ niektóre przypadki dyspepsji czynnościowej mają podłoże stresowe, pomocne mogą być preparaty ziołowe o działaniu uspokajającym, np. z melisy lub kozłka lekarskiego. 

  1. Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015, 946-952, 953-959. 
  2. Chirurgia. Podręcznik dla studentów, pod red. J. Fibaka, Warszawa 2005, 343-345, 442, 443-446. 
  3. M. Babaeian, M. Naseri, M. Kamalinejad i in., Herbal remedies for functional dyspepsia and traditional Iranian medicine perspective, „Iranian Red Crescent Medical Journal”, (17) 2015. 
  4. G. Chiarioni, M. Pesce, A. Fantin i in., Complementary and alternative treatment in functional dyspepsia, „United European Gastroenterology Journal”, nr 5-12 (6) 2018. 
  5. A. Mulak, A. Smereka, L. Paradowski, Nowości i modyfikacje w Kryteriach Rzymskich IV,  „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, nr 52-61 (8) 2016. 
  6. R. C. Spiller, Dyspepsia in pregnancy, „Obstetrics, Gynaecology and Reproductive Medicine”, nr 38-45 (2) 1992. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból brzucha po jedzeniu – skąd się bierze?

    Z bólem brzucha po jedzeniu spotkał się niemal każdy. Ale czy zawsze jest to problem związany wyłącznie z popełnionym błędem dietetycznym? Czy może też zwiastować chorobę?

  • Ostry ból brzucha – kiedy może być groźny?

    Ból brzucha zazwyczaj budzi niepokój, zwłaszcza jeżeli jest ostry i silny. Należy pamiętać, że nie każdy nagły ból brzucha spowodowany jest schorzeniem wymagającym leczenia w szpitalu. Dlatego warto umieć odróżnić błahą dolegliwość (wywołaną np. wzmożonymi ruchami robaczkowymi jelit) od objawów sugerujących poważną chorobę.

  • Domowe sposoby na ból brzucha – jakie będą pomocne?

    Bóle brzucha są jednymi z najpowszechniejszych objawów zgłaszanych przez pacjentów. Od ostrych, które są sygnałem ostrzegawczym o nagłym stanie zagrożenia zdrowia, po przewlekłe, trwające miesiącami i spowodowane przez czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego. Zdecydowana większość tych dolegliwości to stany przejściowe, którym chcemy zaradzić samodzielnie w domu bez opieki lekarza. Ze względu na swoją powszechność ból brzucha próbuje się rozwiązywać domowymi poradami, często przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. Kiedy i jak wykorzystywać domowe sposoby na ból brzucha?

  • Różnica między lekami rozkurczowymi a przeciwbólowymi – kiedy je stosować na ból brzucha?

    Bóle brzucha dotykają każdego z nas. Niezależnie od tego, czy odczuwamy tylko lekki dyskomfort, czy już silny ból, jest to uciążliwe dla samopoczucia, a czasem nieobojętne dla naszego zdrowia. Co możemy wtedy zrobić? Jaki lek będzie najlepszy, by pozbyć się bólu brzucha? Przeciwbólowy czy rozkurczowy? Jak działają te dwa rodzaje leków, na co się je stosuje i czym się różnią?

  • Ból brzucha z lewej strony – co może oznaczać?

    Ból brzucha po lewej stronie może być wywołany przez chwilową niedyspozycję, ale jest także objawem poważnych chorób układu pokarmowego czy moczowego. Jakim schorzeniom towarzyszy? 

  • Ból brzucha u dziecka – co go powoduje? Domowe sposoby na bolący brzuch dziecka

    Bolący brzuch u dziecka może wynikać ze złych nawyków żywieniowych, jak i świadczyć o stanie chorobowym małego pacjenta. Ze względu na różne przyczyny bólu, należy zastosować odmienne sposoby leczenia. Jak złagodzić ból brzucha u dziecka?  Kiedy udać się z dzieckiem do specjalisty? 

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl