Szczepionka przeciwko rotawirusom – charakterystyka, cena, skutki uboczne
Alicja Świątek

Szczepionka przeciwko rotawirusom – charakterystyka, cena, skutki uboczne

Szczepionka przeciwko rotawirusom jest wpisana do Programu Szczepień Ochronnych (PSO) i jest obowiązkowa. Kluczowe w przypadku szczepionki RV jest bezwzględne pilnowanie kalendarza szczepień i zapoznanie się z informacjami zawartymi w ulotce takiego preparatu. Zarówno Rotarix, jak i Rotateq są szczepionkami podawanymi doustnie. Ile kosztuje szczepionka, jak wygląda schemat szczepienia przeciwko rotawirusom i czy istnieją przeciwwskazania do szczepienia? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Zakażenia rotawirusami stanowią najpowszechniejszą przyczynę ostrych biegunek u dzieci. Niemalże każdy 5-latek uległ co najmniej raz zarażeniu tym wirusem. Ponadto infekcja rotawirusowa jest groźna zwłaszcza dla niemowląt, ponieważ to one najciężej przechodzą chorobę. Objawy zakażenia rotawirusami są bardzo charakterystyczne – występuję wówczas gorączka, biegunka i odwodnienie, które w konsekwencji mogą stanowić zagrożenie dla życia dziecka. Najlepszym zabezpieczeniem jest szczepionka przeciwko rotawirusom, którą można podać dziecku już po ukończeniu 6 tygodnia życia. 

Szczepionka na rotawirusy – charakterystyka

Jedną z najczęstszych przyczyn biegunek o podłożu wirusowym u dzieci do 5 roku życia są rotawirusy, przy czym prawie każde dziecko w tym wieku przechodzi przynajmniej jedną infekcję spowodowaną przez te wirusy. Najwięcej zachorowań obserwuje się u dzieci pomiędzy 4 a 24 miesiącem życia, natomiast najcięższy przebieg choroby występuje u niemowląt do 6 miesiąca życia. W przypadku tej grupy dzieci, wirusowe zapalenie przewodu pokarmowego spowodowane rotawirusami stanowi najczęstszą przyczynę hospitalizacji z powodu ciężkiej biegunki i może być zagrożeniem dla życia dziecka. Odpowiednio wykonany cykl szczepień przeciw rotawirusom chroni ok. 85 – 98% szczepionych niemowląt  przed stanem zapalnym żołądka i jelit oraz objawami będącymi konsekwencją rozwoju choroby, jak ostra biegunka i odwodnienie.

Czym są rotawirusy i jakie choroby wywołują?

Poprzez nazwę rotawirusy określa się grupę wirusów należących do rodziny reowirusów (łac. Reoviridae). Organizm człowieka każdorazowo po przebyciu zakażenia tą grupą patogenów wytwarza odporność. Jednakże zdarza się, że jest ona niepełna i niekiedy także u osób dorosłych może dojść do zarażenia rotawirusami. Pojawiają się wówczas nudności, biegunka, bóle brzucha, złe samopoczucie i gorączka lub infekcja przebiega bezobjawowo. W tej grupie najbardziej narażeni na zakażenie rotawirusami są podróżnicy, osoby mające kontakt z zarażonymi dziećmi oraz osoby z osłabioną odpornością. 
Do zakażenia rotawirusami dochodzi drogą kropelkową lub pokarmową (najczęściej poprzez brudne ręce). Następnie wirusy po wniknięciu do organizmu powodują uszkodzenia nabłonka w obrębie żołądka i jelit, co prowadzi do powstania stanu zapalnego w tych obszarach. Infekcja rozwija się w przeciągu 12 – 96 godzin od momentu zarażenia.

Powstały w przewodzie pokarmowym stan zapalny w konsekwencji powoduje pojawienie się niebezpiecznych objawów:

  • wysoka gorączka (dochodząca nawet do 40℃),
  • obfita, wodnista biegunka,
  • intensywne wymioty,
  • ograniczenie apetytu,
  • odwodnienie.

Choroba rotawirusowa w zależności od wielu czynników (wiek, stan zdrowia dziecka – w szczególności status układu odporności,  typ wirusa) może mieć różny przebieg. Dla niemowląt niezwykle niebezpieczne jest odwodnienie, które może doprowadzić do ciężkich powikłań, a nawet do zgonu. W celu zapobiegania nadmiernej utracie wody, leczenie zakażeń rotawirusami przebiega jedynie na doustnym i dożylnym podawaniu płynów (picie dużej ilości przegotowanej wody – dużo, ale w małych porcjach). W przypadku osób dorosłych zakażenie rotawirusami nie stanowi aż takiego dużego zagrożenia dla zdrowia i życia, jak ma to miejsce w przypadku niemowląt.

Szczepionka na rotawirusy – kiedy i jak szczepić?

Zakażenia rotawirusami stanowią jedną z najczęstszych przyczyn ciężkich infekcji przewodu pokarmowego u dzieci. Dodatkowo ryzyko zakażenia wyraźnie wzrasta w większych skupiskach ludzi, dlatego wykonanie szczepienia jest szczególnie zalecane, gdy planujemy posłać dziecko do żłobka lub przedszkola.

W Polsce spośród zarejestrowanych szczepionek przeciwko rotawirusom dostępne są preparaty 2-dawkowe oraz 3-dawkowe. Ogólne zalecenia zakładają podanie pierwszej dawki szczepionki pomiędzy 6 a 12 tygodniem życia dziecka. Cały cykl szczepień powinien się zakończyć do 24 tygodnia życia.
Szczepionką 2-dawkową jest produkt Rotarix. Zgodnie ze wskazaniami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego pomiędzy dwoma dawkami powinien być zachowany odstęp minimum 4 tygodni. Szczepionkę należy podawać doustnie, dzieciom powyżej 6 tygodnia życia, przy czym drugą dawkę najkorzystniej podać przed 16 tygodniem życia (w przypadku, kiedy nie jest to możliwe – maksymalnie przed ukończeniem 24 tygodnia życia).
Szczepionkę 3-dawkową, tj. Rotateq również należy podawać doustnie, zachowując co najmniej 4-tygodniowe przerwy pomiędzy kolejnymi dawkami. Pierwszą dawkę zaleca się podawać niemowlętom pomiędzy 7 – 12 tygodniem życia, a cały cykl szczepienia należy zakończyć przed 33 tygodniem życia (najlepiej pomiędzy 20 – 22 tygodniem).

Szczepionki przeciw rotawirusom podawane są doustnie, dlatego niezwykle ważne jest, aby dokładnie sprawdzić, czy dziecko połknęło całość szczepionki. W przypadku najmłodszych pacjentów, a zwłaszcza niemowląt warto minimum godzinę przed szczepieniem nie podawać żadnych pokarmów, a bezpośrednio po szczepieniu ponosić malucha na rękach, co zmniejszy ryzyko cofnięcia się treści szczepionki. Co istotne, podczas jednej wizyty mogą być podane jednocześnie szczepienia przeciw rotawirusom oraz inne szczepienia przewidziane w Programie Szczepień Ochronnych (PSO). Warto zaznaczyć, że dziecko karmione mlekiem matki, która przebyła zakażenie rotawirusami i przekazuje przeciwciała z pokarmem, nie jest w pełni chronione przed infekcją. Dzieje się tak, ponieważ układ odpornościowy niemowlaka nie jest w pełni wykształcony, aby wykorzystać immunoglobuliny, które otrzymał od matki i dopiero po przechorowaniu lub szczepieniu, dziecko nabiera własnej, swoistej odporności chroniącej przed infekcją. 

Niezwykle istotne przy podawaniu szczepionek przeciwko rotawirusom, jest nieprzekraczanie maksymalnej granicy wiekowej. Jest to kluczowe, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia schorzenia, jakim jest wgłobienie jelita (patologiczne wsunięcie się części jednego odcinka jelita do drugiego), będącego jedną z najczęstszych przyczyn niedrożności przewodu pokarmowego u niemowląt. W przypadku wcześniaków lub dzieci, u których występują przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, decyzję o rozpoczęciu i przebiegu schematu szczepień podejmuje lekarz.

Powiązane produkty

Szczepienie przeciw rotawirusom – cena/refundacja NFZ

Szczepienie przeciw rotawirusom nie jest refundowane. Należy do pełnopłatnych szczepień zalecanych, zatem całą kwotę pokrywamy z własnych środków. Cena szczepionki, w zależności od jej rodzaju oraz miejsca zakupu waha się w granicach 230 – 400 zł za jedną dawkę. Szczepionka wydawana jest w aptece wyłącznie z przepisu lekarza (na receptę). Po zakupieniu produktu należy go umieścić w torbie termoizolacyjnej na czas transportu, a następnie przechowywać w lodówce.

Szczepionka przeciw rotawirusom – powikłania

Szczepionki przeciw rotawirusom charakteryzują się dużym bezpieczeństwem oraz dobrą tolerancją przez dzieci. Podczas prowadzenia badań klinicznych w wielu rejonach świata, nie zaobserwowano (w większości przypadków) niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) po podaniu niemowlętom szczepionki przeciw rotawirusom. Niekiedy występowały objawy niepożądane w postaci: biegunek, wymiotów, podwyższonej temperatury ciała. Miały one jednak łagodny przebieg. Z uwagi na 2-tygodniowy okres wydalania wirusa wraz z kałem po podaniu szczepienia, zaleca się ograniczenie w tym czasie kontaktu dziecka zaszczepionego z osobami, u których występuje ryzyko obniżonej odporności.

Szczepionka na rotawirusy – przeciwwskazania

Podstawowymi przeciwwskazaniami do podania szczepionki przeciw rotawirusom jest nadwrażliwość na którykolwiek ze składników szczepionki, zaobserwowana reakcja alergiczna po pierwszej dawce szczepionki, gorączka, ciężkie infekcje, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (jak wymioty, biegunka), wszelkiego rodzaju schorzenia immunologiczne. Szczepionki przeciw rotawirusom nie należy stosować u osób z nieskorygowanymi wrodzonymi wadami przewodu pokarmowego, predysponowanymi do wystąpienia wgłobienia oraz z ciężkim, złożonym niedoborem odporności.

Dodatkowo bardzo ważne jest, aby nie przekraczać terminów podania ostatniej dawki szczepionki, tj. 24 tygodnia życia w przypadku szczepionki Rotarix lub 32 tygodnia życia, jeśli podajemy dziecku Rotateq. 
  1. E.J. Anderson i in., Rotavirus infection in adults, „Lancet Infectious Diseases” , nr 4, 2004, s. 91-99.
  2. D.I. Bernstein i in., Rotavirus overview, „The Pediatric Infectious Disease Journal”, nr 28, 2009, s. 50-53.
  3. T.K. Fischer i in., Rotavirus vaccines and the prevention of hospital-acquired diarrhea in children, „Vaccine”, nr 22, 2004, s. 49-54.
  4. M. Korycka, Szczepionka przeciwko zakażeniu rotawirusami, [w:] Wakcynologia wyd. II, red. W. Magdzik, 2007, s. 499-502.
  5. D. Poelaert i in., A review of recommendations for rotavirus vaccination in Europe: Arguments for change, „Vaccine”, nr 36, 2018, s. 2243-2253.
  6. S.L. Pollard i in., Estimating the herd immunity effect of rotavirus vaccine, „Vaccine”,  nr 33, 2015, s. 3795-3800.
  7. A. Załęski i in., Biegunka rotawirusowa – możliwe korzyści z wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom do PSO w Polsce, „Standardy Medyczne/Pediatria”, nr 2, 2018.
  8. World Health Organization, Weekly Epidemiological Record, nr 32, 2007, s. 285–296, [online],https://www.who.int/immunization/wer8232Rotavirus_Aug07_position_paper.pdf [dostęp:] 11.11.2020 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • Ból gardła u dziecka – co go powoduje? Co stosować na bolące gardło u dzieci?

    Ból gardła u dziecka może pojawić się kilka razy do roku. Jego przyczyną są zazwyczaj wirusy, a wśród objawów towarzyszących najczęściej wymienia się katar, chrypkę, gorączkę oraz kaszel. Jak złagodzić ból gardła u dziecka? Kiedy infekcja gardła u dzieci wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza?

  • Łuszczyca u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie. Jak dbać o skórę łuszczycową u dziecka?

    Łuszczyca u niemowląt i dzieci to przewlekła choroba zapalna skóry, która nastręcza wielu trudności małym pacjentom. Na skórze dziecka pojawiają się zmiany (grudki) pokryte tzw. blaszką łuszczycową przypominającą łuskę. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, ale duży wpływ na jej pojawienie się mają czynniki genetyczne. W jaki sposób się ją leczy? Jak wygląda profilaktyka łuszczycy u dzieci?

  • Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

    Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij