Szczepionka przeciwko rotawirusom – charakterystyka, cena, skutki uboczne
Alicja Świątek

Szczepionka przeciwko rotawirusom – charakterystyka, cena, skutki uboczne

Szczepionka przeciwko rotawirusom jest wpisana do Programu Szczepień Ochronnych (PSO) i jest obowiązkowa. Kluczowe w przypadku szczepionki RV jest bezwzględne pilnowanie kalendarza szczepień i zapoznanie się z informacjami zawartymi w ulotce takiego preparatu. Zarówno Rotarix, jak i Rotateq są szczepionkami podawanymi doustnie. Ile kosztuje szczepionka, jak wygląda schemat szczepienia przeciwko rotawirusom i czy istnieją przeciwwskazania do szczepienia? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Zakażenia rotawirusami stanowią najpowszechniejszą przyczynę ostrych biegunek u dzieci. Niemalże każdy 5-latek uległ co najmniej raz zarażeniu tym wirusem. Ponadto infekcja rotawirusowa jest groźna zwłaszcza dla niemowląt, ponieważ to one najciężej przechodzą chorobę. Objawy zakażenia rotawirusami są bardzo charakterystyczne – występuję wówczas gorączka, biegunka i odwodnienie, które w konsekwencji mogą stanowić zagrożenie dla życia dziecka. Najlepszym zabezpieczeniem jest szczepionka przeciwko rotawirusom, którą można podać dziecku już po ukończeniu 6 tygodnia życia. 

Szczepionka na rotawirusy – charakterystyka

Jedną z najczęstszych przyczyn biegunek o podłożu wirusowym u dzieci do 5 roku życia są rotawirusy, przy czym prawie każde dziecko w tym wieku przechodzi przynajmniej jedną infekcję spowodowaną przez te wirusy. Najwięcej zachorowań obserwuje się u dzieci pomiędzy 4 a 24 miesiącem życia, natomiast najcięższy przebieg choroby występuje u niemowląt do 6 miesiąca życia. W przypadku tej grupy dzieci, wirusowe zapalenie przewodu pokarmowego spowodowane rotawirusami stanowi najczęstszą przyczynę hospitalizacji z powodu ciężkiej biegunki i może być zagrożeniem dla życia dziecka. Odpowiednio wykonany cykl szczepień przeciw rotawirusom chroni ok. 85 – 98% szczepionych niemowląt  przed stanem zapalnym żołądka i jelit oraz objawami będącymi konsekwencją rozwoju choroby, jak ostra biegunka i odwodnienie.

Czym są rotawirusy i jakie choroby wywołują?

Poprzez nazwę rotawirusy określa się grupę wirusów należących do rodziny reowirusów (łac. Reoviridae). Organizm człowieka każdorazowo po przebyciu zakażenia tą grupą patogenów wytwarza odporność. Jednakże zdarza się, że jest ona niepełna i niekiedy także u osób dorosłych może dojść do zarażenia rotawirusami. Pojawiają się wówczas nudności, biegunka, bóle brzucha, złe samopoczucie i gorączka lub infekcja przebiega bezobjawowo. W tej grupie najbardziej narażeni na zakażenie rotawirusami są podróżnicy, osoby mające kontakt z zarażonymi dziećmi oraz osoby z osłabioną odpornością. 
Do zakażenia rotawirusami dochodzi drogą kropelkową lub pokarmową (najczęściej poprzez brudne ręce). Następnie wirusy po wniknięciu do organizmu powodują uszkodzenia nabłonka w obrębie żołądka i jelit, co prowadzi do powstania stanu zapalnego w tych obszarach. Infekcja rozwija się w przeciągu 12 – 96 godzin od momentu zarażenia.

Powstały w przewodzie pokarmowym stan zapalny w konsekwencji powoduje pojawienie się niebezpiecznych objawów:

  • wysoka gorączka (dochodząca nawet do 40℃),
  • obfita, wodnista biegunka,
  • intensywne wymioty,
  • ograniczenie apetytu,
  • odwodnienie.

Choroba rotawirusowa w zależności od wielu czynników (wiek, stan zdrowia dziecka – w szczególności status układu odporności,  typ wirusa) może mieć różny przebieg. Dla niemowląt niezwykle niebezpieczne jest odwodnienie, które może doprowadzić do ciężkich powikłań, a nawet do zgonu. W celu zapobiegania nadmiernej utracie wody, leczenie zakażeń rotawirusami przebiega jedynie na doustnym i dożylnym podawaniu płynów (picie dużej ilości przegotowanej wody – dużo, ale w małych porcjach). W przypadku osób dorosłych zakażenie rotawirusami nie stanowi aż takiego dużego zagrożenia dla zdrowia i życia, jak ma to miejsce w przypadku niemowląt.

Szczepionka na rotawirusy – kiedy i jak szczepić?

Zakażenia rotawirusami stanowią jedną z najczęstszych przyczyn ciężkich infekcji przewodu pokarmowego u dzieci. Dodatkowo ryzyko zakażenia wyraźnie wzrasta w większych skupiskach ludzi, dlatego wykonanie szczepienia jest szczególnie zalecane, gdy planujemy posłać dziecko do żłobka lub przedszkola.

W Polsce spośród zarejestrowanych szczepionek przeciwko rotawirusom dostępne są preparaty 2-dawkowe oraz 3-dawkowe. Ogólne zalecenia zakładają podanie pierwszej dawki szczepionki pomiędzy 6 a 12 tygodniem życia dziecka. Cały cykl szczepień powinien się zakończyć do 24 tygodnia życia.
Szczepionką 2-dawkową jest produkt Rotarix. Zgodnie ze wskazaniami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego pomiędzy dwoma dawkami powinien być zachowany odstęp minimum 4 tygodni. Szczepionkę należy podawać doustnie, dzieciom powyżej 6 tygodnia życia, przy czym drugą dawkę najkorzystniej podać przed 16 tygodniem życia (w przypadku, kiedy nie jest to możliwe – maksymalnie przed ukończeniem 24 tygodnia życia).
Szczepionkę 3-dawkową, tj. Rotateq również należy podawać doustnie, zachowując co najmniej 4-tygodniowe przerwy pomiędzy kolejnymi dawkami. Pierwszą dawkę zaleca się podawać niemowlętom pomiędzy 7 – 12 tygodniem życia, a cały cykl szczepienia należy zakończyć przed 33 tygodniem życia (najlepiej pomiędzy 20 – 22 tygodniem).

Szczepionki przeciw rotawirusom podawane są doustnie, dlatego niezwykle ważne jest, aby dokładnie sprawdzić, czy dziecko połknęło całość szczepionki. W przypadku najmłodszych pacjentów, a zwłaszcza niemowląt warto minimum godzinę przed szczepieniem nie podawać żadnych pokarmów, a bezpośrednio po szczepieniu ponosić malucha na rękach, co zmniejszy ryzyko cofnięcia się treści szczepionki. Co istotne, podczas jednej wizyty mogą być podane jednocześnie szczepienia przeciw rotawirusom oraz inne szczepienia przewidziane w Programie Szczepień Ochronnych (PSO). Warto zaznaczyć, że dziecko karmione mlekiem matki, która przebyła zakażenie rotawirusami i przekazuje przeciwciała z pokarmem, nie jest w pełni chronione przed infekcją. Dzieje się tak, ponieważ układ odpornościowy niemowlaka nie jest w pełni wykształcony, aby wykorzystać immunoglobuliny, które otrzymał od matki i dopiero po przechorowaniu lub szczepieniu, dziecko nabiera własnej, swoistej odporności chroniącej przed infekcją. 

Niezwykle istotne przy podawaniu szczepionek przeciwko rotawirusom, jest nieprzekraczanie maksymalnej granicy wiekowej. Jest to kluczowe, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia schorzenia, jakim jest wgłobienie jelita (patologiczne wsunięcie się części jednego odcinka jelita do drugiego), będącego jedną z najczęstszych przyczyn niedrożności przewodu pokarmowego u niemowląt. W przypadku wcześniaków lub dzieci, u których występują przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, decyzję o rozpoczęciu i przebiegu schematu szczepień podejmuje lekarz.

Powiązane produkty

Szczepienie przeciw rotawirusom – cena/refundacja NFZ

Szczepienie przeciw rotawirusom nie jest refundowane. Należy do pełnopłatnych szczepień zalecanych, zatem całą kwotę pokrywamy z własnych środków. Cena szczepionki, w zależności od jej rodzaju oraz miejsca zakupu waha się w granicach 230 – 400 zł za jedną dawkę. Szczepionka wydawana jest w aptece wyłącznie z przepisu lekarza (na receptę). Po zakupieniu produktu należy go umieścić w torbie termoizolacyjnej na czas transportu, a następnie przechowywać w lodówce.

Szczepionka przeciw rotawirusom – powikłania

Szczepionki przeciw rotawirusom charakteryzują się dużym bezpieczeństwem oraz dobrą tolerancją przez dzieci. Podczas prowadzenia badań klinicznych w wielu rejonach świata, nie zaobserwowano (w większości przypadków) niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) po podaniu niemowlętom szczepionki przeciw rotawirusom. Niekiedy występowały objawy niepożądane w postaci: biegunek, wymiotów, podwyższonej temperatury ciała. Miały one jednak łagodny przebieg. Z uwagi na 2-tygodniowy okres wydalania wirusa wraz z kałem po podaniu szczepienia, zaleca się ograniczenie w tym czasie kontaktu dziecka zaszczepionego z osobami, u których występuje ryzyko obniżonej odporności.

Szczepionka na rotawirusy – przeciwwskazania

Podstawowymi przeciwwskazaniami do podania szczepionki przeciw rotawirusom jest nadwrażliwość na którykolwiek ze składników szczepionki, zaobserwowana reakcja alergiczna po pierwszej dawce szczepionki, gorączka, ciężkie infekcje, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (jak wymioty, biegunka), wszelkiego rodzaju schorzenia immunologiczne. Szczepionki przeciw rotawirusom nie należy stosować u osób z nieskorygowanymi wrodzonymi wadami przewodu pokarmowego, predysponowanymi do wystąpienia wgłobienia oraz z ciężkim, złożonym niedoborem odporności.

Dodatkowo bardzo ważne jest, aby nie przekraczać terminów podania ostatniej dawki szczepionki, tj. 24 tygodnia życia w przypadku szczepionki Rotarix lub 32 tygodnia życia, jeśli podajemy dziecku Rotateq. 
  1. E.J. Anderson i in., Rotavirus infection in adults, „Lancet Infectious Diseases” , nr 4, 2004, s. 91-99.
  2. D.I. Bernstein i in., Rotavirus overview, „The Pediatric Infectious Disease Journal”, nr 28, 2009, s. 50-53.
  3. T.K. Fischer i in., Rotavirus vaccines and the prevention of hospital-acquired diarrhea in children, „Vaccine”, nr 22, 2004, s. 49-54.
  4. M. Korycka, Szczepionka przeciwko zakażeniu rotawirusami, [w:] Wakcynologia wyd. II, red. W. Magdzik, 2007, s. 499-502.
  5. D. Poelaert i in., A review of recommendations for rotavirus vaccination in Europe: Arguments for change, „Vaccine”, nr 36, 2018, s. 2243-2253.
  6. S.L. Pollard i in., Estimating the herd immunity effect of rotavirus vaccine, „Vaccine”,  nr 33, 2015, s. 3795-3800.
  7. A. Załęski i in., Biegunka rotawirusowa – możliwe korzyści z wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom do PSO w Polsce, „Standardy Medyczne/Pediatria”, nr 2, 2018.
  8. World Health Organization, Weekly Epidemiological Record, nr 32, 2007, s. 285–296, [online],https://www.who.int/immunization/wer8232Rotavirus_Aug07_position_paper.pdf [dostęp:] 11.11.2020 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Paracetamol czy ibuprofen — który lek na gorączkę wybrać dla dziecka i jak go prawidłowo dawkować?

    Gorączka u dzieci bardzo często przysparza ogromnego problemu rodzicom. Część z nich boi się dawać dzieciom leki przeciwgorączkowe, ponieważ nie wiedzą dokładnie, w jaki sposób należy je dawkować i jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy poszczególnymi dawkami leków. Który lek w walce z infekcją podawać dzieciom? Jaka jest bezpieczna dawka ibuprofenu lub paracetamolu, którą można podać maluchowi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Biegunka u niemowlaka i dziecka – co robić? Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

    Biegunka to jedna z najczęstszych dolegliwości u dzieci oraz przyczyna wizyt lekarskich. Wbrew pozorom postępowanie jest bardzo proste i w części przypadków dziecko może być z powodzeniem leczone w domu. Jak radzić sobie z biegunką u noworodka, niemowlęcia lub starszego dziecka? Jak zapobiegać rozwolnieniu i kiedy zgłosić się do lekarza?

  • Grypa u dzieci i niemowląt – objawy, przebieg i leczenie

    Grypa to choroba zakaźna, występująca każdego roku, głównie w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. Grypa jest ostrą infekcją dróg oddechowych. Czynnikiem etiologicznym sezonowych zachorowań są dwa typy wirusów grypy – A i B. Choć zarazić się może każdy, wyróżnia się grupy ryzyka, które są szczególnie podatne na zakażenie tym wirusem. Należą do nich m.in. niemowlęta i dzieci do 2. roku życia, co związane jest z niedojrzałością ich układu immunologicznego oraz większą skłonnością do powikłań.

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Jak pomóc niemowlętom cierpiącym na kolki, ulewania i zaparcia?

    Pierwszy rok życia dziecka to okres największych i najszybciej zachodzących zmian w życiu człowieka. Dotyczą one każdego układu czy narządu, w tym także przewodu pokarmowego. Osiągnięcie pełnej funkcji trawienia i wchłaniania to długotrwały i dynamiczny proces, a w jego przebiegu mogą wystąpić u niemowlęcia różne dolegliwości. W pierwszym roku życia nawet u 50% niemowląt mogą pojawić się: kolka niemowlęca, refluks żołądkowo-przełykowy i zaparcia.

  • Mleko modyfikowane kozie. Jakie ma właściwości i kiedy je podawać?

    Mleko modyfikowane na bazie mleka koziego zyskuje w ostatnich latach coraz większą popularność jako alternatywa dla tradycyjnych preparatów opartych na mleku krowim. Rodzice poszukujący innych rozwiązań żywieniowych dla swoich dzieci coraz częściej sięgają po produkty kozie, które cechują się lepszą przyswajalnością i nieco innym profilem białkowo-tłuszczowym. Choć nie jest to produkt hipoalergiczny, wielu specjalistów zwraca uwagę na jego potencjalne korzyści w diecie niemowląt i małych dzieci.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl