Saturacja krwi – czym jest? Jak i kiedy mierzyć saturację?
Małgorzata Kuberska-Kędzierska

Saturacja krwi – czym jest? Jak i kiedy mierzyć saturację?

Saturacja jest piątym krokiem, jaki podejmują ratownicy medyczni podczas sprawdzania parametrów życiowych. Dlaczego? Tlen jest bowiem jednym z najważniejszych pierwiastków niezbędnych do życia, a terminem „saturacja” określa się poziom wysycenia krwi tlenem. Zbyt niska jej wartość może oznaczać niewydolność oddechową.

Saturacja – co to takiego? Jak wygląda obieg tlenu w organizmie? 

Saturacja jest miarą hipoksji, czyli stopnia niedotlenienia organizmu. Nośnikiem tlenu jest hemoglobina zawarta w krwinkach czerwonych krwi. Hemoglobina zawiera atomy żelaza mające zdolność wiązania tlenu. Z każdym oddechem nasze płuca dostają tlen, a w pęcherzykach płucnych wiąże się on z hemoglobiną (oksyhemoglobina), która jest nośnikiem tlenu do wszystkich tkanek organizmu.  

Jeden gram hemoglobiny wiąże ok. 1,34 ml tlenu, 100 ml krwi przenosi 20 ml tlenu. Przy prawidłowo pompującym krew sercu daje to 1000 ml tlenu na minutę, z czego tkanki wykorzystują co najmniej ¼, najwięcej serce i mózg. Bez tlenu narządy ważne dla życia mogą utrzymać swoją funkcję przez około 3 minuty. 

Niska saturacja – czym może być spowodowana? Jak może się objawiać? 

Niska saturacja krwi może być wynikiem chorób układu oddechowego, takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP), infekcji układu oddechowego, wrodzonych wad serca, przecieków płucnych (mieszanie się krwi utlenionej z nienatlenowaną), a także czynników toksycznych, jak zatrucie tlenkiem węgla czy wreszcie niedokrwistość.  

Zaburzenia saturacji obserwujemy u himalaistów, którzy przebywają na dużych wysokościach z niskim ciśnieniem atmosferycznym. 

Jak może się objawiać? Obniżona saturacja na ogół objawia się dusznością, uczuciem niemożności nabrania powietrza. Pierwszymi objawami spadku saturacji mogą być dyskretne zmęczenie, senność, gorsza tolerancja wysiłku fizycznego. 

Powiązane produkty

Pomiar saturacji – jak i kiedy mierzyć saturację? 

Poziom saturacji, czyli poziom wysycenia tlenem hemoglobiny we krwi tętniczej, można zbadać stosują metodę pulsoksymetrii (spektrofotometria transmisyjna). Saturacja jest  oznaczana symbolem SpO2 (SaO2) i podawana  w procentach

Jak zmierzyć saturację? Pulsoksymetr zakłada się na palec dłoni lub stopy, małżowinę uszną lub nawet czubek nosa. W urządzeniu jest czujnik, który emituje promieniowanie, częściowo wchłaniane przez krew przepływającą przez naczynia krwionośne. Wbudowany fotodetektor mierzy powracający sygnał. Krew utlenowana ma inne właściwości optyczne niż odtlenowana. Badanie przy pomocy pulsoksymetru jest łatwe i szybkie. Urządzenie to poza saturacją mierzy także tętno (puls) pacjenta. 

Wskazaniami do badania saturacji są: 

  • duszności,  
  • niewydolność oddechowa,  
  • okres okołooperacyjny, 
  • znieczulenie ogólne,  
  • sepsa, 
  • endoskopia przewodu pokarmowego czy drzewa oskrzelowego, 
  • cewnikowanie serca,  
  • poród – monitorowanie matki i płodu,  
  • śpiączki.  

Poziom saturacji badamy też często u wspinaczy, sportowców, pilotów. 

Saturacja – normy u dorosłych i dzieci 

Prawidłowa saturacja krwi tlenem wynosi ok. 95–99% i 91–96% u noworodków. U osób palących saturacja jest niższa niż u niepalących. 

Saturacja poniżej 90% świadczy o niewydolności oddechowej. Badanie saturacji nie odzwierciedla jednak utlenowania w komórkach i tkankach. 

Saturacja u dziecka 

Saturację badamy w pierwszych dobach życia dziecka za pomocą pulsoksymetru na prawej dolnej kończynie dziecka lub prawym nadgarstku. Pomiar trwa około 2–3 minut i jest bezbolesny. Saturacja u zdrowego dziecka powinna wynieść więcej niż 95%. Wynik niższy świadczy o niedotlenieniu, a najbardziej wrażliwy na nie jest mózg. Niska saturacja u dziecka jest wskazaniem do dalszej diagnostyki, zwłaszcza echokardiografii w kierunku takich wad serca, jak niedorozwój zastawki trójdzielnej lub tętnicy płucnej, zespół Fallota lub anomalia Ebsteina. Dziecko z niska saturacją wymaga tlenoterapii. 

Co może zaburzyć wyniki saturacji? Co podnosi saturację? 

Co wpływa na zaburzony wynik saturacji? Badanie saturacji może być zafałszowane przez wiele czynników. Prawidłowo przeprowadzone badanie powinno się wykonywać na dłoniach ciepłych i paznokciach nie pomalowanych lakierem, bowiem lakier może zaburzyć odczyt pulsoksymetru. Podobnie grzybica paznokci może zaburzać wynik badania. Podczas badania saturacji pacjent powinien siedzieć nieruchomo, a palec powinien przylegać do środka urządzenia. 

Co podnosi saturację? Saturację możemy podnieść, stosując różne techniki oddechowe, głównie przez głębokie oddechy ustami, a także przeponą. Ważne są również dbanie o prawidłowe nawodnienie i systematyczna aktywność fizyczna. 

Palenie papierosów a saturacja 

Choć palenie papierosów ma nieznaczny wpływ na poziom saturacji (wysycenie tlenem krwi u palaczy jest nieco mniejsze niż u osób niepalących), to warto podjąć decyzję o jego zaprzestaniu. Palenie papierosów to czynnik ryzyka groźnych chorób, w tym sercowo-naczyniowych, nowotworowych oraz przewlekłych chorób układu oddechowego, obniżających jakość życia palaczy, a nawet prowadzących do śmierci. W rzucaniu nałogu pomocne mogą być preparaty z nikotyną, które ułatwiają uwolnienie się od głodu nikotynowego. 

  1. G. A. Millikan, The oximeter: an instrument for measuring continuously oxygen-saturation of arterial blood in man, „Review of Scientific Instruments”, nr 13 (10) 1942.  
  2. J. W. Severinghaus, Y. Honda, History of Blood Gas Analysis. VII. Pulse Oximetry, „Journal of Clinical Monitoring”, nr 3 (2) 1987.  
  3. P. Rosenberg, J. Kanto, L. Nuutinen, Anestezjologia, Wydawnictwo Novus Orbis, Gdańsk 1998. 
  4. Z. Rybicki, Intensywna terapia dorosłych, Wydawnictwo Makmed, Lublin 2009. 
  5. T. Smith, C. Pinnock, T. Lin, Podstawy Anestezjologii, Wydawnictwo DB Publishing, Warszawa 2012. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij