kobieta trzymająca się za bolący żołądek
Piotr Ziętek

Zapalenie błony śluzowej żołądka (nieżyt żołądka) u dorosłych i dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie błony śluzowej żołądka (inaczej katar lub nieżyt żołądka) jest schorzeniem, za które w większości przypadków odpowiedzialne są bakterie Helicobacter pylori. Nieżyt żołądka może przebiegać bezobjawowo bądź dawać objawy typowe dla chorób układu pokarmowego, np. ból brzucha, wymioty, brak apetytu. W jaki sposób leczyć zapalenie błony śluzowej żołądka? 

Zapalenie błony śluzowej żołądka to uszkodzenie warstwy komórek wyścielającej wnętrze żołądka. Choroba może mieć różny przebieg. Często nie daje żadnych objawów lub są one niecharakterystyczne. Przyczyną nieżytu żołądka mogą być bakterie H. pylori, niektóre substancje takie jak alkohol czy środki przeciwbólowe oraz wiele innych. Ostre zapalenie zwykle ustępuje samoistnie po zaprzestaniu działania czynnika szkodliwego. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej może natomiast prowadzić do jej zaniku. 

Zapalenie błony śluzowej żołądka – co to takiego?  

Zapalenie błony śluzowej żołądka to proces zapalny w obrębie błony wyścielającej wnętrze żołądka wywołany różnymi czynnikami – zarówno pochodzenia zewnętrznego, jak i czynnikami wewnętrznymi. Zapalenie błony śluzowej żołądka bywa nazywane nieżytem żołądkowym lub katarem żołądka. Z kolei gastropatia to rodzaj uszkodzenia błony śluzowej żołądka przebiegająca bez procesu zapalnego. Przez niektórych terminy te są stosowane zamiennie. Zapalenia żołądka i gastropatie mogą mieć przebieg ostry lub przewlekły. Do czynników wywołujących uszkodzenie błony śluzowej żołądka zalicza się m.in.: 

  • infekcję bakterią Helicobacter pylori
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. aspiryna, 
  • alkohol, 
  • doustne suplementy potasu i żelaza, 
  • żółć, np. w przypadku refluksu żółciowego po niektórych operacjach żołądka, 
  • infekcje wirusowe, grzybicze, pasożytnicze lub wywołane przez bakterie inne niż H. pylori
  • nieinfekcyjne choroby zapalne takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna

W Polsce zdecydowana większość przypadków zapaleń błony śluzowej żołądka jest spowodowana infekcją H. pylori. Z kolei gastropatie, w tym ostra gastropatia krwotoczna, są wywoływane przewlekłym stosowaniem leków przeciwbólowych lub nadużywaniem alkoholu. 

Nieleczone zapalenie błony śluzowej żołądka może prowadzić do powikłań takich jak powstanie wrzodów żołądka, raka żołądka lub zaniku błony śluzowej. 

Nieżyt żołądka u dzieci  

Zapalenie błony śluzowej żołądka u dzieci najczęściej wywołane jest czynnikami infekcyjnymi. Rzadziej jest ono efektem przedawkowania leków przeciwbólowych, zatruciem substancjami drażniącymi lub alkoholem. Szacuje się, że zdecydowana większość osób dorosłych w naszej populacji jest nosicielami bakterii H. pylori. Jednak u tych osób zapalenie błony śluzowej, jeśli występuje, najczęściej jest obecne w formie przewlekłej. Faza ostra nieżytu żołądka spowodowanego H. pylori ma miejsce głównie w wieku dziecięcym, ponieważ wtedy dochodzi do zarażenia.

Objawy nieżytu żołądka u dzieci są niecharakterystyczne i – podobne jak u dorosłych – mogą pojawić się bóle brzucha, nudności, wymioty i brak apetytu. W cięższych przypadkach ma miejsce niewielkie krwawienie z żołądka. Utrzymujące się działanie czynnika uszkadzającego prowadzi do rozwoju zapalenia przewlekłego.

Leczenie nieżytu żołądka u dzieci jest podobne jak w przypadku dorosłych. Dodatkowo ważne jest zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości odpoczynku, unikanie stresu oraz potraw, po których występuje nasilenie dolegliwości. 

Powiązane produkty

Zapalenie błony śluzowej żołądka (nieżyt żołądka) – objawy  

Objawy ostrego nieżytu żołądka pojawiają się szybko, ale też szybko ustępują. Rzadko trwają one powyżej kilku dni. Występują symptomy takie jak bóle brzucha, nudności, wymioty, a czasami również biegunka. Duża utrata wody może być przyczyną omdleń i zawrotów głowy wywołanych odwodnieniem. 

Przewlekłe zapalenie błony śluzowej często przebiega podstępnie, nie dając żadnych objawów lub jedynie objawy niecharakterystyczne. Początkowo proces zapalny w obrębie śluzówki stymuluje komórki nabłonka do wzmożonego wydzielania kwasu solnego, czyli do nadkwaśności. Może to być przyczyna objawów takich jak kwaśne odbijania, bóle pojawiające się na czczo, nudności, zaparcia i wzdęcia. Długotrwały stan zapalny prowadzi do stopniowego zaniku prawidłowej błony śluzowej żołądka, a tym samym do zmniejszenia wydzielania soku żołądkowego, czyli do niedokwaśności. Wówczas mogą pojawić się objawy niestrawności, odbijanie cuchnącą treścią, biegunka lub zaparcia. Zaburzenia wydzielania żołądkowego powodują też gorsze wchłanianie substancji takich jak żelazo czy witamina B12. Ich niedobór może w konsekwencji prowadzić do niedokrwistości. Innym powikłaniem nieleczonego nieżytu żołądka może być choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

Leczenie nieżytu żołądka  

Podstawą w diagnostyce nieżytu żołądka jest gastroskopia. Pozwala ona dokładnie ocenić stan błony śluzowej, pobrać wycinki do badania histopatologicznego oraz przeprowadzić test w kierunku zakażenia H. pylori. Obraz endoskopowy zapalenia błony śluzowej i gastropatii może być podobny. Podczas badania obraz śluzówki może przedstawiać obrzęk, plamy rumieniowe, wybroczyny i nadżerki. 

W leczeniu zapalenia błony śluzowej żołądka podstawowe znaczenie ma usunięcie czynnika uszkadzającego. W zależności od przyczyny może to być eradykacja zakażenia H. pylori, zaprzestanie picia alkoholu, zaprzestanie stosowania leków przeciwbólowych lub modyfikacja leczenia i in. W większości przypadków powoduje to ustąpienie zmian zapalnych oraz wygojenie się uszkodzeń błony śluzowej. Stosowanie leków obniżających wydzielanie kwasu solnego w żołądku może przyspieszać regenerację. Do leków tych należą inhibitory pompy protonowej (IPP) oraz blokery receptora H2. Niektóre z nich, takie jak pantoprazol czy omeprazol, to leki bez recepty. Osoby wymagające przewlekłej terapii lekami przeciwbólowymi, a także chorzy leczeni w ramach oddziałów intensywnej terapii po ciężkich urazach powinni stosować te leki profilaktycznie.

W przypadku potwierdzenia zakażenia H. pylori konieczna jest eradykacja z zastosowaniem jednego ze schematów lekowych. Zapalenie błony śluzowej żołądka i gastropatie, zwłaszcza w fazie ostrej, są wyleczalne. Jednak pełna regeneracja śluzówki żołądka może trwać latami.  

W przypadku ostrych gastropatii duże znaczenie ma leczenie objawowe, w tym leczenie domowe. Przez pierwszą dobę od wystąpienia objawów należy zastosować głodówkę oraz uzupełniać płyny, aby nie dopuścić do odwodnienia w przebiegu biegunki lub wymiotów. Powinno się pić wodę niegazowaną, ew. słabą herbatę bez cukru. Pewną ulgę w ostrym zapaleniu błony śluzowej żołądka mogą przynieść napary ziołowe np. z rumianku, szałwii lub mięty. W miarę poprawy stanu chorego, od drugiej doby można rozszerzać dietę. Należy stopniowo wprowadzać kleiki, rozcieńczone soki owocowo-warzywne. Od 3–4 doby można wprowadzać lekkostrawne pokarmy stałe takie jak chude, gotowane mięso, biały ryż, gotowana marchewka. W przypadku leczenia przewlekłego zapalenia żołądka dieta powinna być dopasowana indywidualnie w zależności od postaci choroby. Warto skorzystać z porady dietetyka, który doradzi co można jeść, a czego unikać. 

Pewną skuteczność w leczeniu naturalnym nieżytu żołądka przypisuje się substancjom takim jak siemię lniane czy propolis. Jednakże nie ma dowodów na to, że śluz pochodzący z nasion lnu działa osłonowo na błonę śluzową żołądka. Pomaga on natomiast regulować pracę jelit i opóźnia opróżnianie żołądka. Dlatego też spożywanie siemienia lnianego może powodować pogorszenie dolegliwości zarówno w ostrym, jak i w przewlekłym zapaleniu śluzówki żołądka. Właściwości lecznicze propolisu są znane od lat. Jego działanie bakteriostatyczne oraz wspomagające gojenie się ran może dawać korzystny efekt jako dodatek do leczenia przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka. 

  1. W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska (red.), Pediatria, Warszawa 2013. 
  2. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014.
  3. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  4. U. M. Shapla, A. Islam, J. Raihan i in., Propolis: The future therapy against Helicobacter pylori-mediated gastrointestinal diseases, „Journal of Applied Biomedicine”, 2017. 
  5. L. M. de Silva, P. de Souza, S. K. Al Jaouni i in., Propolis and Its Potential to Treat Gastrointestinal Disorders, „Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine”, nr 1-12 2018. 
  6. A. Goyal, V. Sharma, N. Upadhyay i in., Flax and flaxseed oil: an ancient medicine & modern functional food, „Journal of Food Science and Technology”, nr 1633-1653 (51) 2014. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witaminy metylowane – kiedy i dlaczego wybrać taką formę?

    Coraz częściej na etykietach suplementów diety można znaleźć informację, że dany preparat zawiera „witaminy w formie metylowanej”. Choć brzmi to skomplikowanie, metylowane witaminy to po prostu biologicznie aktywne formy niektórych składników odżywczych, które mogą być lepiej przyswajalne i skuteczniejsze w działaniu – szczególnie u osób z określonymi zaburzeniami metabolicznymi. Kiedy warto sięgnąć po takie preparaty? Czy są bezpieczne dla każdego?

  • Nowa lista leków refundowanych od 1 lipca – co się zmienia?

    Od 1 lipca 2025 roku wchodzi w życie nowa i trzecia w tym roku lista leków refundowanych, która przynosi istotne zmiany dla wielu pacjentów w Polsce. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło objęcie refundacją 41 nowych terapii, w tym 18 onkologicznych, z czego siedem dotyczy chorób rzadkich. Pozostałe 23 terapie objęte nową refundacją dotyczą chorób nieonkologicznych, w tym pięciu chorób rzadkich. Wprowadzono również zmiany cenowe oraz rozszerzono wskazania refundacyjne dla niektórych leków.

  • Kosmetyki z filtrem UV wycofane ze sprzedaży. Ograniczenia w stosowaniu homosalatu

    Unia Europejska regularnie aktualizuje przepisy dotyczące bezpieczeństwa stosowanych przez ludzi kosmetyków. Jednym z ostatnich przykładów jest Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/2195, które wprowadziło istotne zmiany w zasadach stosowania m.in. filtrów UV, w tym homosalatu. Nowy limit stężenia substancji obowiązuje od początku lipca 2025 roku.

  • Jak nie zapomnieć o lekach? Sprawdzone porady

    https://m.doz.pl/Regularne przyjmowanie leków to klucz do skutecznej terapii i zapobiegania powikłaniom każdego schorzenia. Zapominanie o dawce może znacząco obniżyć skuteczność terapii, zwłaszcza w przypadku leków przyjmowanych długoterminowo lub o precyzyjnie określonych porach dnia. Jak nie zapominać o lekach?

  • Jakie są rodzaje plastrów na rany? Który wybrać do różnych uszkodzeń skóry?

    W celu odpowiedniego zabezpieczenia rany przed zabrudzeniem potrzebny jest plaster lub opatrunek. Ale który wybrać spośród wielu dostępnych opcji? Podpowiadamy, jakie są różne rodzaje plastrów na rany i kiedy należy je stosować, by uszkodzenia skóry dobrze się goiły.

  • Naukowcy pracują nad szczepionką na Alzheimera. Na czym polega przełomowy pomysł?

    Naukowcy opracowali eksperymentalną szczepionkę przeciwko białku tau – kluczowemu czynnikowi neurodegeneracji w chorobie Alzheimera. Pierwsze badania z udziałem ludzi ruszą już w 2026 roku. Na czym będą polegać?

  • Zastrzyk z adrenaliny. Kto powinien mieć przy sobie EpiPen i jak prawidłowo podać lek?

    Adrenalina, znana również jako epinefryna, odgrywa kluczową rolę w ratowaniu życia w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowia – szczególnie podczas reakcji anafilaktycznych. Współczesna medycyna oferuje wygodne i bezpieczne formy podania tego leku, z których najpopularniejszą jest automatyczny wstrzykiwacz, powszechnie określany jako EpiPen. Wiedza na temat wskazań do stosowania adrenaliny oraz umiejętność jej prawidłowego podania mogą okazać się bezcenne w krytycznych momentach.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl