Włosy po chemioterapii. Wypadanie, odrastanie, pielęgnacja

Chemioterapia to jedna z najskuteczniejszych metod leczenia chorób nowotworowych, która ma jednak wiele skutków ubocznych takich jak m.in. utrata włosów. Dla wielu pacjentów ten etap leczenia bywa wyjątkowo trudny emocjonalnie. Warto jednak pamiętać, że zmiana w wyglądzie jest przejściowa, a włosy mają zdolność do odrastania po zakończeniu terapii.

1. Dlaczego włosy wypadają w trakcie chemioterapii?
2. Pielęgnacja skóry głowy po leczeniu onkologicznym
3. Kiedy odrastają włosy po chemioterapii?
4. Jak pielęgnować odrastające włosy po chemioterapii?
5. Włosy w trakcie chemioterapii – najczęściej zadawane pytania
6. Włosy a chemioterapia – podsumowanie

Dlaczego włosy wypadają w trakcie chemioterapii?

Wypadanie włosów podczas chemioterapii jest bezpośrednim skutkiem działania leków cytostatycznych – związków mających za zadanie niszczenie komórek nowotworowych.

Problem polega na tym, że leki stosowane w chemioterapii nie są w stanie odróżnić komórek rakowych od innych, zdrowych komórek w organizmie, które również charakteryzują się bardzo szybkim podziałem. Do takich struktur należą właśnie komórki macierzy włosa, znajdujące się u podstawy mieszka włosowego i odpowiedzialne za ciągły wzrost włosa. Gdy chemioterapia atakuje te komórki, gwałtownie hamuje ich podziały, co prowadzi do uszkodzenia i osłabienia budulca włosa. W efekcie włosy będące w fazie aktywnego wzrostu (tzw. anagen) zaczynają wypadać w dużych ilościach. Ten rodzaj łysienia określa się jako tzw. łysienie anagenowe.

Czy wypadanie włosów po chemii można powstrzymać?

Całkowite zahamowanie wypadania włosów podczas chemioterapii jest trudne, ponieważ mechanizm tego zjawiska wynika z działania leku cytostatycznego na cały organizm. Istnieją jednak metody, które mogą zminimalizować utratę włosów lub ją opóźnić, a także działania mające na celu przyspieszenie odrostu włosów po zakończeniu leczenia.

Główna metoda minimalizująca utratę włosów to stosowanie tzw. czepków chłodzących (ang. cooling caps), nazywanych także onkoczepkami, które obniżają temperaturę skóry głowy w trakcie wlewu cytostatyków, dzięki czemu zwężają naczynia krwionośne i zmniejszają ilość leku docierającego do mieszków włosowych. Czepek nosi się około 30 minut przed podaniem chemioterapii, w trakcie wlewu i przez pewien czas po jego zakończeniu. Skuteczność tej metody zależy głównie od rodzaju i dawki podawanej chemioterapii – jest wyższa np. przy leczeniu taksanami, a niższa przy antracyklinach. U wielu pacjentów pozwala zachować włosy w stopniu na tyle zadowalającym, że nie ma potrzeby noszenia peruki. Nie daje jednak stuprocentowej gwarancji powodzenia.

Pielęgnacja skóry głowy po leczeniu onkologicznym

Po zakończeniu chemioterapii skóra głowy jest często wrażliwa, sucha, a czasem podrażniona. Warto o nią zadbać, aby przygotować podłoże dla nowych włosów i ewentualnych zabiegów fryzjerskich.

Kluczowe zasady pielęgnacji skóry głowy po leczeniu onkologicznym obejmują:

• delikatne oczyszczanie przy użyciu łagodnych, hipoalergicznych szamponów bez silnych detergentów i alkoholu;
• mycie głowy letnią wodą – delikatne masowanie opuszkami palców bez pocierania;
• intensywne nawilżanie z zastosowaniem specjalistycznych kremów lub emulsji dla pacjentów onkologicznych, zawierających składniki łagodzące i regenerujące, takie jak alantoina, D-pantenol, kwas hialuronowy (nawilżanie redukuje suchość i swędzenie);
• stymulację odrostu – gdy skóra jest już ukojona, można rozpocząć delikatne masowanie głowy w celu poprawy ukrwienia cebulek;
• bezwzględną ochronę:
  • przed słońcem – kremy z wysokim filtrem SPF 50+ i przewiewne nakrycia głowy (bambus, jedwab);
  • przed zimnem i tarciem – warto skorzystać z miękkich czapek lub chust, ponieważ skóra po chemioterapii jest często przesuszona, cieńsza i podrażniona. Gwałtowne wystawienie jej na niskie temperatury może powodować nieprzyjemne doznania, takie jak pieczenie, mrowienie, a nawet ból.

W trakcie odrastania włosów należy zrezygnować z farbowania, trwałej ondulacji oraz używania gorących narzędzi do stylizacji (suszarki, prostownice).

Kiedy odrastają włosy po chemioterapii?

Odrastanie włosów po chemioterapii jest kwestią indywidualną, ale można określić pewne ramy czasowe:

• pierwszy meszek – zazwyczaj pojawia się po kilku tygodniach lub w ciągu 1–2 miesięcy po zakończeniu ostatniego cyklu chemioterapii;
• widoczny krótki odrost – włosy są bardziej wyraźne i widoczne po około 2–3 miesiącach od zakończenia leczenia;
• dalszy wzrost i zwiększenie gęstości – włosy stają się mocniejsze i dłuższe po 6 miesiącach;
• pełny powrót do kondycji – osiągnięcie pełnej gęstości i długości, zbliżonej do tej sprzed choroby, może zająć od 6 do 12 miesięcy, a czasami nawet do 2 lat.

Jak pielęgnować odrastające włosy po chemioterapii?

Nowe włosy są zwykle cienkie, delikatne i podatne na uszkodzenia. Z tego względu w pierwszych miesiącach warto:

• myć je łagodnymi szamponami bez SLS i SLES;
• stosować lekkie odżywki nawilżające, proteinowe i emolientowe, pamiętając o równowadze PEH;
• unikać gorącego powietrza z suszarki, prostownic i lokówek;
• nie farbować włosów przez co najmniej 6 miesięcy po zakończeniu leczenia;
• regularnie podcinać końcówki, aby wzmocnić strukturę włosa;
• używać miękkiej szczotki z naturalnym włosiem lub kuleczkami na końcu wypustek;
• zadbać o dietę bogatą w białko, żelazo, cynk, krzem, biotynę (witamina B7), witaminy A, E, witaminy z grupy B oraz aminokwasy siarkowe – są to kluczowe składniki budulcowe włosa.

Włosy w trakcie chemioterapii – najczęściej zadawane pytania

Co pomaga włosom rosnąć po chemioterapii?

Nie ma cudownego środka przyspieszającego porost, ale zdrowa dieta bogata w białko, żelazo, cynk, witaminy z grupy B oraz odpowiednia pielęgnacja skóry głowy wspierają regenerację włosów i skóry głowy. Ważne: Wprowadzenie wcierek lub suplementów na porost włosów należy zawsze skonsultować z lekarzem prowadzącym i dermatologiem.

Dlaczego włosy kręcą się po chemioterapii?

To tzw. chemo curls – efekt zmiany struktury mieszka włosowego po uszkodzeniach wywołanych cytostatykami. Często włosy, które wcześniej były proste, odrastają kręcone lub odwrotnie. Zwykle po kilkunastu miesiącach struktura włosów wraca do wcześniejszej.

Co pomaga rzęsom i brwiom odrosnąć po chemioterapii?

Podobnie jak włosy na głowie, brwi i rzęsy odrastają zwykle w ciągu kilku miesięcy. Można stosować odżywki do rzęs i brwi, ale tylko te hipoalergiczne i przebadane dermatologicznie. Warto zachować ostrożność i skonsultować ich użycie z lekarzem prowadzącym.

Czy można zachować brwi podczas chemioterapii?

Jest to możliwe, ale nie ma na to gwarancji. Utrata brwi i rzęs jest bardzo częstym, choć nie zawsze występującym, skutkiem ubocznym stosowania chemioterapii. To, czy brwi wypadną, zależy od rodzaju przyjmowanych leków, dawki i czasu trwania terapii oraz indywidualnej reakcji organizmu.

Czy podczas chemioterapii można farbować włosy?

Nie, nie wolno farbować włosów w trakcie chemioterapii. Farbowanie włosów w okresie leczenia cytostatykami jest odradzane z kilku powodów – skóry głowy jest wtedy bardzo wrażliwa, co może doprowadzić do poważnych oparzeń chemicznych, silnego swędzenia i stanu zapalnego skóry. Dodatkowo proces farbowania to silny stres chemiczny dla osłabionych mieszków włosowych, co może przyspieszyć lub pogorszyć wypadanie włosów.

Włosy a chemioterapia – podsumowanie

Wypadanie włosów po chemioterapii jest częstym, ale przejściowym skutkiem ubocznym – włosy zwykle zaczynają odrastać już w ciągu kilku tygodni po zakończeniu leczenia. Odpowiednia pielęgnacja skóry głowy i nowych włosów (nawilżanie, delikatne mycie, ochrona przed słońcem i zimnem) wspiera proces regeneracji i zmniejsza dyskomfort. Nowe włosy mogą różnić się strukturą lub kolorem, ale z czasem wracają do naturalnej kondycji. Cierpliwość i delikatna pielęgnacja są kluczem do ich zdrowego odrostu.