Witamina B7 (biotyna) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

Witamina B7, witamina H, biotyna i witamina piękna to nazwy tego samego związku. Biotyna korzystnie wpływa na poprawę kondycji włosów, skóry i paznokci. Jest rozpuszczalna w wodzie i produkowana przez bakterie jelitowe. Dodatkową suplementację zaleca się w sytuacji, kiedy zauważalne jest nadmierne wypadanie włosów, łamliwość i rozdwajanie się paznokci oraz pogorszenie stanu skóry (np. w ŁZS). Który preparat z witaminą B7 wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka biotyny i dlaczego nie powinno się łączyć suplementacji z białkiem jaja kurzego? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Biotyna w organizmie człowieka wytwarzana jest przez bakterie naturalnie tworzące florę jelitową. Dostarczana jest także wraz ze spożywanym pokarmem. Jednak podczas wydalania witaminy B7 wraz z moczem w wyniku jej metabolizmu, następują kilkukrotnie większe straty, niż ilość jaka jest przyjmowana z jedzeniem. Dodatkowo długotrwała antybiotykoterapia wyjaławia środowisko jelit i prowadzi do niedoborów biotyny. Może wówczas pojawić się pogorszenie stanu włosów, skóry i paznokci. Dodatkowo w cięższych przypadkach może dojść do łuszczycowych zmian skórnych na dłoniach, ramionach i nogach. W takich przypadkach warto rozważyć dodatkową suplementację tego składnika, gdyż wyłącznie źródła pokarmowe mogą być niewystarczające.

Co to jest biotyna? Rola witaminy B7 w organizmie

Witamina B7, nazywana biotyną, a także określana jako witamina H,  jest związkiem rozpuszczalnym w wodzie. Zalicza się ją do kompleksu witamin z grupy B. Związek ten jest koenzymem umożliwiającym przyswajanie dwutlenku węgla, ponieważ pełni funkcję przekaźnika tego związku w różnorodnych reakcjach przemiany materii. Witamina B7 uczestniczy w przemianach białek, kwasu asparaginowego, aminokwasów, cukrów, nienasyconych kwasów tłuszczowych i innych związków lipidowych. Biotyna wraz z witaminą K bierze udział w syntezie protrombiny, czyli składnika wpływającego na prawidłowe krzepnięcie krwi. Witamina B7 ceniona jest zwłaszcza w dermatologii. Związek ten uczestniczy w procesie powstawania keratyny, a także podziałów komórkowych w obrębie włosów, skóry i paznokci. Wpływa to na poprawę wzrostu włosów i paznokci, ograniczenie ich łamliwości oraz poprawę stanu skóry. Wykazano, że biotyna ogranicza siwienie włosów oraz spowalnia lub hamuje proces łysienia. Przyjmuje się, że może to wynikać z właściwości regulujących pracę gruczołów łojowych, jaką wykazuje witamina B7. Przekłada się to na złagodzenie objawów łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS), któremu z kolei przypisuje się osłabienie mieszków włosowych i wypadanie włosów. Biotyna jest także związkiem bogatym w siarkę, która jest elementem niezbędnym do powstawania keratyny, czyli podstawowego budulca paznokci i włosów. W związku z tym niedobór tego składnika może skutkować osłabieniem włosów i pękaniem czy rozdwajaniem się paznokci.

Dawkowanie biotyny

Preparaty z biotyną zazwyczaj stosuje się w jednej dobowej dawce, niezależnie od przyjmowanych posiłków. Jedynym przeciwwskazaniem jest łączenie witaminy B7 z surowym białkiem jajka kurzego, ponieważ może to ograniczać przyswajanie biotyny. Szacowane dzienne zapotrzebowanie na witaminę B7 określane jest na poziomie 100 µg. U pacjentów z niedoborami biotyny, jak i u kobiet w ciąży zaleca się dawkę nawet do 1 mg wit. B7.

Objawy i skutki niedoboru biotyny

Zazwyczaj nie obserwuje się stanów niedoboru biotyny. Najczęściej do takiej sytuacji dochodzi w przypadku problemów trawiennych lub metabolicznych oraz brakiem odpowiedniego enzymu – biotynidazy, który warunkuje prawidłowe przyswajanie biotyny z kompleksów białkowych. Dodatkowo częste spożywanie dużych ilości jaj w stanie surowym ogranicza wchłanianie witaminy B7 z pokarmu. Dzieje się tak, ponieważ białko jaj jest źródłem awidyny, wykazującej znaczne powinowactwo do biotyny i tworzącej z nią trwały kompleks, powodując jej dezaktywację. Niedobór witaminy B7 zazwyczaj przejawia się zmianami zapalnymi skóry, przebarwieniami skórnymi, wypadaniem włosów, bólami mięśniowymi, ograniczeniem apetytu, brakiem sił, uczuciem zmęczenia, zaburzeniami lękowymi, a nawet halucynacjami.

Objawy i skutki nadmiaru witaminy B7

Dotychczas nie wykazano toksycznego działania biotyny. Nadmiar witaminy B7 wydalany jest z moczem, dlatego niezwykle rzadko dochodzi do nadmiernego poziomu tego związku w organizmie. Pojawiają się wówczas zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, w postaci nudności, biegunki, wymiotów, bólów brzucha oraz gorszego samopoczucia.

Biotyna – występowanie. Jakie są najlepsze źródła biotyny?

Dobrym źródłem biotyny jest pokarm, z którego witamina B7 jest dobrze przyswajana. Do najcenniejszych składników odżywczych bogatych w witaminę H należą: wątróbka, żółtko jaja kurzego, orzechy włoskie, szpinak, drożdże, melasa, arbuz, marchew, pomidory oraz migdały. Warto pamiętać, aby zmniejszyć spożycie surowego białka z jaj kurzych, które zawiera awidynę, ograniczającą wchłanianie biotyny (wystarczy podgrzać białko, aby dezaktywować niekorzystne działanie awidyny na wchłanianie witaminy B7).

Suplementy – którą biotynę wybrać?

Zalecane dzienne spożycie (RDA) biotyny w suplementach wynosi 50 µg. W aptekach, sklepach zielarskich, czy ze zdrową żywnością można znaleźć różnorodne preparaty z witaminą B7, których cena waha się od około 10 do 40 zł. Biotyna dostępna jest zarówno w postaci suplementów diety, leków, wyrobów medycznych zawierających, tylko ten składnik, jak również w produktach wieloskładnikowych. Korzystne jest stosowanie wyrobów zawierających dodatek innych witamin z grupy B, które znacznie poprawiają wchłanianie biotyny.