RTG stopy – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja i cena prześwietlenia

RTG stopy wykonywany jest najczęściej w przypadku urazu lub stanu zapalnego tego obszaru. Jedynym przeciwwskazaniem względnym do wykonania prześwietlenia z użyciem promieniowania jonizującego jest ciążą. Rentgen stopy jest badaniem, na które można się zgłosić jedynie ze skierowaniem lekarskim. Wskazaniami do badania są także objawy miejscowe w postaci ostrego bólu, obrzęku czy zaczerwienienia stopy. Jak się przygotować do prześwietlenia stopy, ile trwa badanie i co oznaczają pojęcia „szczelina złamania", „całkowity zrost" lub „jądro kostnienia"? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

RTG stopy (prześwietlenie, rentgen) to szybkie, łatwo dostępne i bezinwazyjne badanie, dzięki któremu możliwe jest wykrycie patologii w obrębie stopy. Ze względu na powtarzalność, prześwietlenie wykonuje je się także jako badanie kontrolne, np. po zabiegach operacyjnych.

RTG stopy – co to jest i na czym polega badanie?

Rentgen stopy to jedno z podstawowych badań, na które kierowany jest pacjent w przypadku podejrzenia schorzenia w obrębie układu kostno-stawowego tego obszaru ciała. Zdjęcia wykonuje się przy pomocy promieniowania jonizującego. RTG najczęściej wykonywane jest z wykorzystaniem aparatów cyfrowych, tzn. że obraz przysłany jest bezpośrednio do opisowni lekarskiej, a pacjent otrzymuje je na płycie CD/DVD. Standardowo wykonuje się zdjęcie w projekcji AP (przednio-tylna), projekcji bocznej lub projekcji skośnej. Ponadto możliwe jest wykonanie zdjęcia pod obciążeniem (na stojąco). Prześwietlenie wykonuje się pojedynczo (prawej lub lewej stopy) lub obu stóp porównawczo.

Na prawidłowym zrobionym RTG stopy widoczne są:

• kości palców stopy,
• kości śródstopia,
• kość piętową,
• łódkowatą,
• skokową,
• kości klinowate.

RTG stopy – wskazania do prześwietlenia

Głównym wskazaniem do badania RTG stopy jest podejrzenie zmian pourazowych i zmian zapalnych. Lekarz może skierować pacjenta na rentgen również wówczas, jeśli występuje ostry i przewlekły ból, zaczerwienienie, obrzęk lub wyczuwalny guzek na powierzchni stopy. Ponadto prześwietlenie służy do wykrywania zmian zwyrodnieniowych, np. osteoporozy. Pacjentowi z ograniczoną ruchomością w stawach, podejrzeniem martwicy kości lub zmian nowotworowych, w celu potwierdzenia obecności tych zmian, również należy wykonać zdjęcie RTG.

RTG stopy – przeciwwskazania do prześwietlenia stopy

Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania prześwietlenia jest ciąża. W przypadku, gdy zachodzi konieczność wykonania badania, a nie ma możliwości zastosowania innego bezpieczniejszego badania (USG, rezonans magnetyczny), zostanie ono zrobione, ale z zachowaniem wszelkich środków ostrożności i z wykorzystaniem ołowianych osłon radiologicznych. Gdy pacjentka nie jest pewna czy jest w ciąży, badanie należy przesunąć, w celu wykonania przez nią testu ciążowego.

RTG stopy – jak wygląda badanie?

Nie ma specjalnego przygotowania do badania RTG stopy. Jeśli pacjent posiada wyniki poprzednich badań dotyczących badanego obszaru, powinien zabrać je ze sobą. Przed badaniem należy zdjąć buty oraz inne elementy ubioru stopy/stóp. Podczas badania pacjent znajduje się w pozycji siedzącej lub stojącej. Detektor (urządzenie przetwarzające promieniowanie jonizujące)  znajduje się pod podeszwami stóp, a lampa rentgenowska umieszczona jest nad lub przodem do osoby badanej. Całkowity czas trwania badania wynosi od 5 do 10 min.

RTG stopy – najczęstsze pojęcia diagnostyczne w opisach badań

W opisie badania specjalista posługuje się nazewnictwem poszczególnych palców, rozpoczynając od dużego palca (paluch), a kończąc na małym palcu (palec V). Dzięki RTG można opisać również zmiany w śródstopiu lub kości piętowej. Najczęściej występującym schorzeniem w obrębie stóp są jednak zmiany zwyrodnieniowe. Przyczyną ich powstawania są m.in. urazy, przeciążenia lub zmiany zapalne. Mogą być widoczne jako osteofity (wyrośle kostne), zwężenia szpar stawowych lub ostroga piętowa (zwyrodnienie kości piętowej). Lekarz może także stwierdzić osteoporozę (zanik kostny).

RTG stopy –  skierowanie, cena/refundacja badania

Aby wykonać prześwietlenie stopy zarówno w ramach refundacji przez NFZ, jak i prywatnie wymagane jest posiadanie skierowania. Można je uzyskać od lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub lekarza specjalisty. Cena badania zależy od ilości wykonanych zdjęć oraz od placówki w jakiej pacjent chce wykonać badanie. Koszt RTG stopy wynosi od 35 zł do 60 zł.