Kaszel po COVID – jak długo trwa? Leczenie kaszlu po koronawirusie

Pandemia COVID-19 trwa w Polsce już prawie 2 lata. Każdy z chorych przebywa zakażenie w sposób indywidualny. Towarzyszą mu różne objawy, a niezmiennie obserwowanym jest kaszel, zazwyczaj suchy i duszący. Ma on różne nasilenie, jak i różny czas utrzymywania się. Co gorsze, u części osób kaszel utrzymuje się po przechorwaniu COVID-19. W tym artykule poruszone zostaną kwestię wpływu wirusa SARS-CoV-2 na układ oddechowy. Dlaczego wywołuje on kaszel zarówno w trakcie, jak i po infekcji. Jak długo się utrzymuje i jak można go załagodzić.

Jak koronawirus wpływa na płuca i drogi oddechowe?

Istnieje oczywista zależność pomiędzy kaszlem a COVID. Wynika to z dużego powinowactwa wirusa do układu oddechowego, a zwłaszcza do płuc. Każdy wirus, aby mógł wniknąć do komórek, musi się połączyć z odpowiednim receptorem na jej powierzchni. SARS-CoV-2 wykazuje powinowactwo do receptora ACE-2 (konwertazy angiotensyny typu II). Duża gęstość tych receptorów stwierdzana jest w obrębie układu oddechowego. Dlatego też wirus łatwo może wnikać do jego komórek, tam się rozwijać i wywoływać chorobę. Wpływ koronawirusa na drogi oddechowe jest zależny od ogólnego stanu zdrowia, chorób współistniejących i przyjmowanych leków. Większość osób przechodzi infekcje łagodnie. Dominują u nich objawy z górnych dróg oddechowych, pojawia się ból gardła, osłabienie, gorączka, katar oraz zaburzenia węchu i smaku. U części chorych dołącza się suchy, duszący kaszel. Jednak niektórzy rozwijają ciężkie zapalenie płuc z ostrą niewydolnością oddechową, wymagająca podłączenia do respiratora.

Po wniknięciu wirusa do komórek aktywuje się układ odpornościowy. Powstaje naciek zapalny, który jest złożony z różnych komórek, m.in. limfocytów. Wydzielają one szereg substancji mających na celu zlikwidowanie wirusa. U części pacjentów dochodzi do powstania gwałtownej i niekontrolowanej odpowiedzi układu odpornościowego, w wyniku zwiększonego wyrzutu czynników prozapalnych. Prowadzi to do powstania tzw. burzy cytokinowej, czyli nadmiernej i szkodliwej dla organizmu reakcji zapalnej. Dodatkowo szereg tych substancji zwiększa krzepliwość krwi, co powoduje powstawanie mikrozakrzepów w naczyniach płucnych. Połączenie tych dwóch czynników prowadzi do uszkodzenia tkanki płucnej. Część z nich może się nie zregenerować i dochodzi do włóknienia miąższu płuc. Pogarsza to możliwości wymiany gazowej, a więc obniża wydolność organizmu. W obrazie klinicznym przybiera to formę śródmiąższowego zapalenia płuc lub wysiękowego zapalenia pęcherzyków płucnych. Rzadziej, czyli w najcięższych przypadkach, gdy proces zapalny jest rozległy, dochodzi do rozwoju ostrej niewydolności oddechowej.

Dlaczego COVID wywołuje suchy kaszel?

Duszący kaszel covidowy w przebiegu infekcji wirusem SARS-CoV-2 to jeden z najczęściej obserwowanych objawów tego zakażenia. Skąd się bierze akurat ten rodzaj? W nazewnictwie medycznym wyróżnia się dwa typy kaszlu: suchy i mokry. Ten pierwszy powstaje w wyniku uszkodzenia nabłonka wyścielającego drogi oddechowe. Dochodzi wówczas do podrażnienia receptorów kaszlowych, co wywołuje napadowy suchy kaszel.

Mokry kaszel pojawia się natomiast jako rezultat gromadzenia się gęstej wydzieliny w świetle oskrzeli. Odkasływanie stanowi wówczas mechanizm obronny, mający na celu pozbycie się nadmiaru substancji. Duszący kaszel covidowy jest zazwyczaj suchy i napadowy. Wynika to z opisanych już wcześniej mechanizmów. Wirus wnikając do nabłonka oddechowego, pobudza odpowiedź układu immunologicznego. Komórki tego układu, chcąc zneutralizować wirusa, niszczą własne komórki, co odsłania receptory kaszlowe. Dodatkowo sam wirus, namnażając się w komórkach, prowadzi do ich obumierania. Mokry kaszel covidowy pojawia się rzadziej. Ma to zazwyczaj miejsce w późniejszej fazie infekcji, jeżeli organizm nie może jej długo zwalczyć. Gromadzi się wówczas w oskrzelach płyn i pobudza odruch kaszlowy. Inną sytuacją, w której może pojawić się taki kaszel, jest nadkażenie bakteryjne. Wtedy jednak do innych objawów dołącza wysoka gorączka. W COVID kaszel bez gorączki to typowy objaw.

Powyższe objawy są charakterystyczne dla infekcji u osób dorosłych. U młodzieży i dzieci zaobserwowano ogólnie łagodniejszy przebieg zakażenia. Covidowy kaszel u dziecka pojawia się rzadziej i jest mniej nasilony. Również inne objawy są łagodniejsze. Dzieci, częściej niż dorośli, przechodzą infekcje zupełnie bezobjawowo.

Jak długo trwa kaszel po COVID-19?

U części ozdrowieńców zauważa się utrzymywanie kaszlu covidowego. Może być to dla nich powód do niepokoju, ponieważ budzi wątpliwość dotyczącą istoty pełnego wyzdrowienia i tą związaną z ewentualnym trwałym uszkodzeniem płuc, które może objawiać się właśnie kaszlem. Z tego powodu mogą się pojawić pytania: „jaki jest kaszel po COVID" oraz „ile trwa kaszel po COVID". Otóż kaszel utrzymujący się zarówno po infekcji koronawirusowej, jak i tej wywołanej innymi wirusami lub bakteriami jest zjawiskiem zupełnie normalnym. Wynika z trwającej regeneracji nabłonka oddechowego po chorobie. W tym czasie obserwuje się także stan nadreaktywności oskrzeli. Jest to sytuacja, w której pod wpływem różnych czynników drażniących pojawia się kaszel napadowy. Takimi bodźcami mogą być m.in. dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza, wysiłek fizyczny czy suche powietrze. Po covidzie najczęściej utrzymuje się suchy, męczący kaszel. Może się on utrzymywać przez różny okres. Typowo jest to kilka tygodni, najczęściej około 2.–3. Zdarzają się jednak przypadki, że taki kaszel po COVID-19 trwa miesiącami. Wynika to z indywidualnych predyspozycji oraz ogólnej kondycji zdrowotnej. Osoby palące papierosy czy te z przewlekłymi chorobami płuc, takimi jak astma czy POChP, mogą mieć dłużej kaszel poinfekcyjny. Co warte wspomnienia, po szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2 obserwuje się łagodniejszy przebieg infekcji, jak i krótsze utrzymywanie się kaszlu pochorobowego.

Leczenie kaszlu po zakażeniu SARS-CoV-2 – na czym polega i jak długo trwa?

Długotrwałe utrzymywanie się suchego i duszącego kaszlu, pomimo wyzdrowienia, może być uciążliwe. Napady kaszlu potrafią utrudnić codzienne funkcjonowanie i pogorszyć jakość życia. Każdy pacjent chciałby jak najszybciej pozbyć się tej uciążliwej dolegliwości. Jak można leczyć kaszel po COVID-19 oraz co najlepiej stosować na suchy kaszel covidowy? Niestety dotychczas nie opracowano jednego skutecznego lekarstwa, które ekspresowo eliminowałoby duszący kaszel. Można jednak wspomóc ten proces, stosując syropy lub tabletki z lewodropropizyną, dekstrometorfanem i butamiratem. Na ból gardła powstały w wyniku podrażnienia przez kaszel, można stosować objawowo tabletki do ssania, zawierające benzydaminę, miód i ekstrakty ziołowe. Suchy kaszel covidowy można próbować złagodzić poprzez stosowanie środków łagodzących podrażnienie błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Doskonałymi przykładami są tutaj wyciąg z porostu islandzkiego, prawoślazu lub babki lancetowatej.

Powyższe leki powinno się stosować w przypadku uciążliwego kaszlu. Nie należy ich przyjmować dłużej niż kilka dni. W przypadku nasilania się kaszlu lub pojawienia się innych objawów, należy skonsultować się z lekarzem.

Należy podkreślić, że istnieją także uzupełniające metody niefarmakologiczne. Po pierwsze wskazane jest przyjmowanie dużej ilości płynów (najlepiej około 2 litrów na dobę). Istotne jest także dbanie o odpowiednie nawilżenie powietrza w mieszkaniu i optymalną temperaturę pomieszczeń, najlepiej między 20 a 22 stopni Celsjusza. Można w tym celu stosować specjalne nawilżacze lub położyć mokry ręcznik na ciepłym kaloryferze. Wskazane są także inhalacje z wykorzystaniem soli fizjologicznej, które nawilżą drogi oddechowe.