Post-COVID-19 syndrome – objawy i postępowanie przy zespole „pocovidowym”
Czym jest zespół postcovidowy?
Post-COVID-19 syndrome (PCS), “długi COVID” (ang. long COVID) lub przewlekły zespół COVID (ang. chronic COVID syndrome, CCS) to nieformalne nazwy zespołu objawów, który towarzyszy chorym nawet przez kilka miesięcy po typowym okresie rekonwalescencji COVID-19.
Matthew Levison z Drebel University College of Medicine zaznacza, że “bez formalnie przyjętej definicji zespołu post-COVID-19 trudno jest ocenić, jak często występuje, jak długo trwa, kto jest najbardziej zagrożony, co go powoduje, jaka jest patofizjologia i jak leczyć i zapobiegać”.
„Zespół Post-COVID jest nowym, unikalnym zjawiskiem i wciąż się o nim uczymy. Wiemy jednak, że jego objawy, szczególnie skrajne zmęczenie, mogą mieć ogromny wpływ na jakość życia danej osoby – wpływając na życie rodzinne i wydajność pracy”, wyjaśnia dr Sandeep Lahoti w wywiadzie dla “Houston Methodist”.
Esther Mełamed, neurolog z Dell Medical School na Uniwersytecie Teksańskim w Austin, sugeruje natomiast, że syndrom prawdopodobnie jest rezultatem zaburzeń komunikacji neuronalnej, do której dochodzi na skutek rozregulowania układu odpornościowego i powstania stanów zapalnych w organizmie, które towarzyszą COVID-19.
Zespół pocovidowy – grupy największego ryzyka
Osoby najbardziej narażone na rozwój zespołu postcovidowego to:
- dorośli w wieku powyżej 50 lat,
- osoby, które doświadczyły ciężkiego przebiegu COVID-19,
- osoby z problemami krążeniowo-oddechowymi, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą lub otyłością.
Inicjatywa “Survivor Corps”
“Survivor Corps” to grupa stworzona w mediach społecznościowych przez osoby, które przeszły przez infekcję SARS-CoV-2. Nie ustają one w wysiłkach na rzecz lepszego zrozumienia oddziaływania nowego koronawirusa na ludzkie zdrowie i opisują w czasie rzeczywistym swoje doświadczenia związane z COVID-19. Członkowie internetowej zbiorowości starają się edukować społeczeństwo oraz w miarę możliwości wspierać naukowców.
Survivor Corps opublikowała na Facebooku otwartą ankietę, która powstała z pomocą dr Natalie Lambert z Indiana University School of Medicine oraz dr Wendy Chung z Columbia University Irving Medical Center, prosząc “covidowych długodystansowców”, aby opisali objawy, których doświadczają w związku z COVID-19. W badaniu wzięło udział ponad 1500 osób. Respondenci zidentyfikowali 98 objawów, których nadal doświadczają. Około 26% uczestników badania zgłosiło bóle głowy, bóle stawów i uporczywy ból w klatce piersiowej.
Czym objawia się zespół postcovidowy?
Pacjenci, którzy przechorowali COVID-19 nadal borykają się z szeregiem problemów zdrowotnych. Lekarze uczą się, dlaczego choroba zostawia trwałe ślady w organizmie. Spektrum kliniczne objawów, które wiąże się z zespołem postcovidowym jest bardzo zróżnicowane. Osoby, u których objawy COVID-19 się przedłużają wspominają o:
- bólu stawów,
- bólu w klatce piersiowej,
- mgle mózgowej,
- nawracających gorączkach,
- problemach ze snem,
- trudnościach z oddychaniem,
- utracie węchu i/lub smaku,
- odczuwanym zmęczeniu.
Pacjenci, u których rozwinął się zespół ostrej niewydolności oddechowej (ang. acute respiratory distress syndrome, ARDS) wykazują większe ryzyko długoterminowych problemów zdrowotnych, a wśród nich:
- zwłóknieniowe uszkodzenie płuc,
- uszkodzenie serca, zapalenie mięśnia sercowego,
- zaburzenia zdrowia psychicznego.
Co robić, jeśli masz objawy zespołu postcovidowego?
Takie jednostki skupiają ekspertów w dziedzinie kardiologii, pulmonologii, psychiatrii, neurologii, fizjoterapii oraz innych dziedzin w celu koordynacji opieki i opracowania indywidualnej terapii dla pacjentów. Na terenie naszego kraju poradnie postcovidowe powstały m.in. w Toruniu, Gdyni, Łodzi, Wrocławiu i Legnicy.
Jak postępować, gdy wystąpi post-COVID-19 syndrome?
- Zadbaj o siebie. Pamiętaj o zasadach zdrowego stylu życia.
- Monitoruj objawy. Skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu.
- Wykonaj zalecane badania diagnostyczne. Najczęściej są to: EKG, RTG, tomografia komputerowa klatki piersiowej, echokardiografia, USG jamy brzusznej, spirometria oraz szereg badań laboratoryjnych.
- W razie potrzeby skorzystaj z opinii lekarza specjalisty lub zgłoś się do poradni postcovidowej.
