Spirometria – na czym polega i kiedy wykonuje się badanie spirometryczne? Spirometria podczas pandemii SARS-CoV-2
Justyna Piekara

Spirometria – na czym polega i kiedy wykonuje się badanie spirometryczne? Spirometria podczas pandemii SARS-CoV-2

Spirometria jest standardowym testem sprawności płuc. Dowiedz się, kiedy jest zalecana i jak przebiega badanie spirometryczne. Czy w obliczu panującej pandemii i przy ograniczonym dostępie do świadczeń medycznych procedurę można przeprowadzić w domu?

Czym jest spirometria? Kiedy się ją wykonuje? 

Spirometria to badanie czynnościowe układu oddechowego, które polega na pomiarze objętości płuc oraz przepływu powietrza w różnych fazach cyklu oddechowego.

Badanie spirometryczne wykonuje się w celu rozpoznania i późniejszej kontroli przebiegu chorób wpływających na funkcjonowanie płuc, takich jak: astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc (PoChP), mukowiscydoza, restrykcyjne choroby płuc, a wśród nich śródmiąższowe zwłóknienie płuc.

Zwykle spirometrię przy chorobach przewlekłych wykonuje się kontrolnie raz w roku lub raz na dwa lata. Osobom z poważniejszymi problemami oddechowymi, zaleca się częstsze testy, aby na bieżąco monitorować objawy choroby.

Jak przebiega badanie spirometryczne? 

Badanie spirometryczne trwa około 15 minut. Jak wygląda procedura spirometryczna?

  1. Najpierw na nos zakłada się klips, tak, aby oba nozdrza były zamknięte. Wokół ust nakłada się maskę oddechową.
  2. Następnie lekarz lub pielęgniarka instruuje o czynnościach, jakie należy wykonać, aby badanie przebiegło prawidłowo – w trakcie badania należy wziąć głęboki wdech, wstrzymać powietrze na kilka sekund oraz zrobić jak najmocniejszy wydech.
  3. Potem test wykonuje się ponownie, aby upewnić się, że wyniki są spójne. Przyjmuje się najwyższą wartość z bliskich odczytów testowych i podaje ostateczny wynik.

W przypadku, gdy pacjent przejawia oznaki zaburzenia oddychania, lekarz może podać lek wziewny, który rozszerza oskrzela. Po odczekaniu 15 minut wykonuje się kolejny pomiar. Następnie lekarz porównuje wyniki dwóch pomiarów, aby sprawdzić, czy lek rozszerzający oskrzela pomógł zwiększyć przepływ powietrza.

Wyniki spirometrii są przedstawione liczbowo oraz w postaci wykresów – jest to tzw. krzywa przepływ-objętość. Jeżeli zostaną uznane za nieprawidłowe (przyjmą wartość poniżej 80%), prawdopodobnie zostaną zlecone inne, dodatkowe badania, takie jak zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, zatok czy badania krwi.

Powiązane produkty

Spirometria podczas pandemii COVID-19. Zaostrzenie zasad bezpieczeństwa

Międzynarodowe organizacje zajmujące się chorobami układu oddechowego zwróciły uwagę, że badanie czynności płuc stwarza okoliczności sprzyjające zakażeniu koronawirusem – jest to procedura generująca aerozol. Podczas przeprowadzania badania może dojść do pośredniej transmisji wirusa, ponadto sam sprzęt spirometryczny potencjalnie może być nośnikiem patogenów. Udokumentowano niewiele przypadków przenoszenia zakażeń za pomocą spirometrów, jednak takie ryzyko istnieje.

Transmisja SARS-CoV-2 jest procesem dynamicznym, dlatego jest prawdopodobne, że częstość występowania COVID-19 w społeczności będzie się zmieniać w czasie. Z tego względu procedury operacyjne powinny być często poddawane ponownej ocenie i modyfikowane w razie potrzeby. Zdrowie i bezpieczeństwo zarówno pacjentów, jak i pracowników służby zdrowia powinno być zawsze priorytetem, a ryzyko infekcji powinno być ograniczone do minimum. W związku z tym wdrożono rygorystyczne obostrzenia.

Zaleca się, aby osoby wykonujące spirometrię w placówce medycznej miały na sobie kombinezon i maskę ochronną (najlepiej FFP2 lub FFP3) oraz jednorazowe rękawiczki. Po wyjściu pacjenta powinno się zdezynfekować spirometr i powierzchnie dookoła pacjenta oraz wywietrzyć pomieszczenie. Powinno wykorzystywać się jednorazowy klips na nos, ustnik oraz filtr do spirometru. Wiele gabinetów zmniejszyło ilość wykonywanych badań lub całkowicie ich zaniechano, ze względu na generowany koszty, które nie podlegają refundacji. Podczas pandemii spirometria wykonywana jest głównie w ramach leczenia szpitalnego.

European Respiratory Society oraz Polskie Towarzystwo Chorób Płuc zaleca, aby badanie czynności płuc ograniczało się do testów, które są niezbędne jedynie do podjęcia natychmiastowych decyzji dotyczących leczenia.

Czy można przeprowadzić spirometrię w domu?

W związku z panującą globalną pandemią COVID-19 powstała potrzeba stworzenia rozwiązania, które pozwoliłoby monitorować stan osób z przewlekłymi chorobami płuc, przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich środków ostrożności i zapobiegając sposobności transmisji wirusa SARS-CoV-2. Telemedycyna i możliwość wykonywania badań diagnostycznych we własnym domu nie są nową koncepcją. Metody zdalnej spirometrii są dostępne od kilku lat, a rosnące wykorzystanie smartfonów i tabletów zwiększyło zapotrzebowanie na przenośne urządzenia medyczne, takie jak spirometry, które mogą łączyć się z aplikacjami przez Bluetooth.

Niektóre ośrodki wysyłają pacjentom spirometry do domu, a następnie, korzystając z osiągnięć telemedycyny, słuchając instruktażu technika lub lekarza, chorzy wykonują badanie samodzielnie. Urządzenie jest odsyłane do przychodni, sterylizowane i przygotowane do kolejnego użycia. Czasami pacjenci decydują się na zakup spirometru. Jest to koszt od 1000 zł wzwyż.

  1. M. Franczuk, T. Przybyłowski, M. Czajkowska-Malinowska, Badanie spirometryczne w czasie pandemii COVID-19 wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Praktyczne wskazówki Sekcji Fizjopatologii Oddychania Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, http://ptchp.org/content/uploads/2020/09/Badanie-spirometryczne-w-czasie-pandemii-COVID-19-wywo%C5%82anej-wirusem-SARS-CoV-2.pdf, [dostęp:] 01.04.2021.
  2. C. H. Richardson N. J. Orr, S. L. Ollosson, Initiating home spirometry for children during the COVID-19 pandemic – a practical guide, „Paediatric Respiratory Reviews” 2021, [online] https://doi.org/10.1016/j.prrv.2021.02.001, [dostęp:] 01.04.2021.
  3. E. Cirino, Spirometry: what to expect and how to interpret your results, “healthline.com” [online], https://www.healthline.com/health/spirometry, [dostęp:] 01.04.2021.
  4.  B. Ziółkowska-Graca, Spirometria praktycznie – jak wykorzystać badania spirometryczne w diagnostyce i leczeniu chorób dróg oddechowych?, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2013, nr 9(4), s. 386–396.
  5. K. Hancock, R Parsons, D. Schembri, Conducting spirometry in general practice. Infection control during the COVID-19 pandemic, “respiratory.medicinetoday.com.au” [online], https://respiratory.medicinetoday.com.au/2020/september/regular-series/conducting-spirometry-general-practice-infection-control-during-covid, [dostęp:] 01.04.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • Próby wątrobowe (ALAT i ASPAT) — co oznaczają podwyższone wyniki?

    Próby wątrobowe to enzymy, po oznaczeniu których można stwierdzić, w jakim stanie jest wątroba i czy pracuje w prawidłowy sposób. Zalicza się do nich aminotransferazy ASPAT i ALAT oraz gamma-glutamylotranspeptydazę (GGTP). ALAT i ASPAT to najczęściej oznaczane próby wątrobowe. Ich pełne nazwy to aminotransferaza alaninowa, czyli ALAT oraz aminotransferaza asparaginowa — ASPAT.

  • Rezonans magnetyczny głowy – co wykrywa, ile kosztuje, jak wygląda badanie?

    Rezonans magnetyczny (MRI) głowy to badanie, w którym wykorzystywane są właściwości pola magnetycznego. Najczęściej MRI głowy zleca się po wypadkach samochodowych i urazach głowy, a także w sytuacji pogłębienia diagnostyki neurologicznej. Główną wadą rezonansu, będącego badaniem refundowanym, jest czas oczekiwania na to prześwietlenie, liczony nawet w miesiącach. 

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

  • Rytm zatokowy: badanie EKG, rytm miarowy, przyspieszony i zwolniony – co to oznacza?

    Rytm zatokowy to podstawowy i prawidłowy rytm pracy serca. Może być niekiedy przyspieszony lub zbyt wolny. Mówi się wtedy o tachykardii lub bradykardii zatokowej.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij