Co to jest czynnik reumatoidalny (RF)? Normy, podwyższony. Kiedy należy wykonać badanie RF?
Barbara Sitek

Co to jest czynnik reumatoidalny (RF)? Normy, podwyższony. Kiedy należy wykonać badanie RF?

Czynnik reumatoidalny (RF) jest badaniem, które może wskazać, że w organizmie rozwija się reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, zespół Sjögrena, sarkoidoza czy borelioza. Co ciekawe, nie musi być jednak parametrem świadczącym tylko o rozwoju tych chorób, ponieważ u nawet 20% społeczeństwa występuje on fizjologicznie. Najczęściej świadczy o tym, że w organizmie rozwija się stan zapalny związany albo z chrząstką stawową, albo z tkanką łączną. Jakie specyficzne objawy powinny skłonić do zbadania RF, ile kosztuje oznaczenie czynnika reumatoidalnego i czy należy posiadać skierowanie do wykonania tego badania? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  1. Czym jest czynnik reumatoidalny (RF)?
  2. Kiedy warto wykonać oznaczenie RF?
  3. Czynnik reumatoidalny RF – normy
  4. Na jakie choroby wskazuje podwyższony czynnik reumatoidalny (RF)?
  5. Jak wygląda badanie RF?
  6. Czynnik reumatoidalny (RF) – cena badania/refundacja

Badanie oceniające poziom czynnika reumatoidalnego we krwi zalecane jest najczęściej osobom, które borykają się z przypadłościami, takimi jak poranna sztywność stawów, ból stawów, obecność obrzęków i guzów podskórnych, które nie powstały na skutek urazu i są niewiadomego pochodzenia. Chociaż samo potwierdzenie obecności RF nie jest wystarczające do rozpoznania RZS (reumatoidalnego zapalenia stawów), tak z pewnością czynnik ten jest jednym z najważniejszych parametrów wykorzystywanych zarówno w diagnostyce tej choroby, jak i innych schorzeń autoimmunologicznych.

Czym jest czynnik reumatoidalny (RF)?

Czynnik reumatoidalny (RF, ang. Rheumatoid Factor) to określenie specyficznej grupy autoprzeciwciał skierowanych przeciwko własnym białkom organizmu – immunoglobulinom. Immunoglobuliny, czyli przeciwciała, to cząsteczki białkowe krążące w osoczu, które są produkowane przez układ odpornościowy i odpowiadają za ochronę organizmu przed wnikającymi do niego bakteriami i innymi obcymi białkami. Autoprzeciwciała takie jak RF to z kolei immunoglobuliny, które zwracają się przeciwko własnym komórkom, traktując je jako obce. Sam RF nie uszkadza tkanek organizmu, jednak atakując immunoglobuliny, doprowadza do rozwoju stanu zapalnego, najczęściej w obszarze chrząstki stawowej lub tkanki łącznej. Z tej przyczyny RF może być wykorzystywany jako marker wielu chorób autoimmunologicznych, czyli tak zwanych chorób wynikających z autoagresji, w przebiegu których organizm produkuje przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom.

Kiedy warto wykonać oznaczenie RF?

Badanie poziomu czynnika reumatoidalnego jest zalecane wszystkim osobom borykającym się z bólami i poranną sztywnością stawów, obrzękami i ograniczoną ruchomością stawu lub stawów, ubytkami chrząstek i kości, wysypkami, suchością skóry, gałek ocznych i bólami mięśni, ponadto z widocznymi w badaniach obrazowych guzkami podskórnymi. Czynnik RF jest także oznaczany u pacjentów chorujących na RZS w celu monitorowania skuteczności terapii. Stan zapalny towarzyszący RZS może dodatkowo przyspieszać rozwój miażdżycy, prowadząc do wystąpienia udaru lub zawału serca, dlatego z całą pewnością nie wolno go lekceważyć.

Powiązane produkty

Czynnik reumatoidalny RF – normy

Zakresy referencyjne dla czynnika reumatoidalnego różnią się między sobą w zależności od laboratorium, w którym było wykonane oznaczenie, oraz od metody, która została wykorzystana podczas analizy. Niektóre laboratoria oznaczają RF jedynie jakościowo – na wyniku widoczna jest wówczas informacja, czy w badanym materiale stwierdzono obecność przeciwciał, czy też nie. W pozostałych przypadkach prawidłowy poziom RF nie powinien przekroczyć 40 IU/ml. Przy interpretacji wyniku należy jednak zawsze odnieść się do zakresów referencyjnych rekomendowanych przez laboratorium diagnostyczne, w którym zostało przeprowadzone badanie.

Na jakie choroby wskazuje podwyższony czynnik reumatoidalny (RF)?

Czynnik reumatoidalny może fizjologicznie występować we krwi około 3% do nawet 20% zdrowych osób, w szczególności tych po 60. i 70. roku życia, tym samym nie zawsze podwyższony poziom RF musi świadczyć o rozwoju choroby. Najczęściej jednak pojawia się on wówczas, gdy w organizmie toczy się proces zapalny w obrębie stawów albo tkanki łącznej. Ze względu na swoją niespecyficzność RF nie jest uważany za wystarczający parametr do postawienia diagnozy. Z tego powodu, aby ustalić, czy pacjent choruje na RZS lub toczeń układowy, wykonuje się także dodatkowe badania potwierdzające jej słuszność. Pomimo swojej specyfiki RF jest wciąż jednym z najważniejszych badań biochemicznych wykorzystywanych w diagnostyce chorób reumatycznych i chorób z autoagresji.

O czym świadczy podwyższony poziom czynnika reumatoidalnego (RF)?
O czym świadczy podwyższony poziom czynnika reumatoidalnego (RF)?

Podwyższony poziom czynnika reumatoidalnego może być skutkiem schorzeń, takich jak:

  • reumatoidalne zapalenie stawów (kiedyś nazywane gośćcem przewlekle postępującym),
  • toczeń rumieniowaty układowy,
  • twardzina układowa,
  • zespół Sjögrena,
  • zespół Sharpa,
  • sarkoidoza,
  • mieszana choroba tkanki łącznej,
  • zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe (choroby autoimmunologiczne),
  • krioglobulinemia,
  • infekcje bakteryjne i wirusowe (np. gruźlica, kiła, malaria czy bakteryjne zapalenie wsierdzia),
  • niektóre rodzaje nowotworów (w szczególności białaczki i chłoniaki),
  • choroby wątroby,
  • choroby nerek,
  • przewlekłe choroby płuc.

Dodatni wynik badania RF może także towarzyszyć boreliozie, jednak ze względu na to, że nie jest to badanie specyficzne, konieczna jest dalsza diagnostyka, potwierdzająca to zakażenie. Wynik powyżej górnej granicy normy może także wystąpić u osób, które przebyły przeszczep skóry lub nerki, po niektórych szczepieniach ochronnych lub na skutek przyjmowania leków, np. stosowanej w leczeniu nadciśnienia metyldopy.

Ujemny wynik badania RF nie świadczy o tym, że w organizmie nie toczy się RZS – ilość przeciwciał na początku choroby może być jeszcze zbyt mała (aby dało się uchwycić je za pomocą testu laboratoryjnego) albo choroba może być w fazie remisji lub w fazie uśpienia. Warto zatem pamiętać o tym, aby wyniki badania skonsultować ze specjalistą czy lekarzem prowadzącym.

Jak wygląda badanie RF?

Do wykonania oznaczenia poziomu RF potrzebna jest próbka krwi żylnej, pobierana zazwyczaj z żyły łokciowej. Do badania najlepiej przystąpić na czczo, jednak nie jest to warunek konieczny.

PREPARATY NA BÓL MIĘŚNI I STAWÓW

PREPARATY Z KOLAGENEM

SPRZĘT REHABILITACYJNY

Czynnik reumatoidalny (RF) – cena badania/refundacja

Badanie poziomu czynnika reumatoidalnego jest refundowane, jeżeli przeprowadzono je na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza. Jeśli pacjent zdecyduje się wykonać je prywatnie, cena za badanie będzie się mieścić w przedziale od 10 do nawet 40–50 złotych, w zależności od metody wykorzystanej do testu.

  1. R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych, Warszawa 2007, s. 116–117.
  2. J. Cal-Kocikowska i in., Reumatoidalne zapalenie stawów – czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego, „Forum Zaburzeń Metabolicznych”, nr 2 (5) 2014.
  3. J. Lipińska i in., Markery immunologiczne w diagnostyce i prognozowaniu młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów, „Alergia Astma Immunologia”, nr 10 (3) 2005.
  4. M. Sokalska-Jurkiewicz, Badania dodatkowe w reumatologii, „Przegląd Reumatologiczny”, nr 6 (18), 2007.
  5. J. Krajl, Czynnik reumatoidalny – normy. Co to jest badanie RF?, apteline.pl [online] https://apteline.pl/artykuly/czynnik-reumatoidalny-normy-co-to-jest-badanie-rf [dostęp:] 31.01.2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Ziołowe leki na bóle mięśni i stawów

    Nowy lek na bazie ziół może pomóc w leczeniu artretyzmu bez równoczesnego przyjmowania leków z grupy niesterydowych i przeciwzapalnych. Wspomniany lek nosi nazwę ChondroT i dał dobre wyniki w terapii zapalenia kości i stawów u myszy podczas badań prowadzonych w Korei.

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu. W celu oceny ryzyka wystąpienia tych schorzeń warto wykonać lipidogram, czyli badanie profilu lipidowego.

  • RTG kręgosłupa – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena

    RTG kręgosłupa jest metodą obrazową, którą od wielu lat wykorzystuje się podczas diagnozowania wad postawy, zmian zapalnych czy zwyrodnieniowych, a także w przypadku urazów i bóli kręgosłupa. Co prawda interpretacja wyników prześwietlenia kręgosłupa może stanowić problem dla pacjenta, niemniej samo RTG kręgosłupa nie jest badaniem bolesnym lub długotrwałym. Ile kosztuje rentgen kręgosłupa, jak należy się przygotować do badania i czy istnieją przeciwwskazania do jego wykonania? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • RTG bioder – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena

    RTG bioder wykonuje się w przypadku wystąpienia zmian zwyrodnieniowych tego obszaru, reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) lub chorób o podłożu nowotworowym. Ponadto na badanie kierowane są osoby, które odczuwają ból i sztywność bioder oraz ograniczenie w ruchomości tego stawu. Przeciwwskazaniem względnym do wykonania rentgenu bioder jest ciąża. Jak należy się przygotować do RTG stawu biodrowego, dlaczego picie kawy i żucie gumy jest niewskazane przed prześwietleniem i czy posiadanie skierowania jest obowiązkowe? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Białko całkowite – badanie, normy, wskazania, interpretacja wyników

    Oznaczenie poziomu białka całkowitego w osoczu lub surowicy wykonuje się przy okazji zaburzeń odżywania i gospodarki elektrolitowej, ponadto chorób układu pokarmowego i moczowego. Ilość poszczególnych białek w całkowitej puli ponad 300 różnych jego rodzajów zmienia się wraz z wiekiem, a także na skutek rozwijających się w organizmie zaburzeń, co wpływa na stężenie białka całkowitego. Jak należy się przygotować do oznaczenia białka całkowitego w organizmie, ile kosztuje badanie i czy na pobranie krwi trzeba zgłosić się na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lipoproteina – kluczowy czynnik ryzyka chorób krążeniowo-sercowych

    Lipoproteina to cząsteczka o budowie podobnej do cząsteczek „złego cholesterolu” LDL. Stanowi jeden z głównych czynników powstawania blaszki miażdżycowej, a zatem jest kluczowym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia, w tym udaru mózgu czy zawału serca. Jej stężenie uwarunkowane jest genetycznie i trudne do modyfikacji za pomocą leków czy zmiany trybu życia. Zaleca się, aby każda osoba przynajmniej raz w życiu oznaczyła poziom lipoproteiny w ramach profilaktyki chorób serca i układu krążenia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl