PCOS a dieta – co jeść, a czego unikać przy zespole policystycznych jajników
Maria Brzegowy

PCOS a dieta – co jeść, a czego unikać przy zespole policystycznych jajników

Jak się okazuje dieta w zespole policystycznych jajników (PCOS) odgrywa dużą rolę: wpływa na poprawę stanu zdrowia pacjentek i wspomaga terapię farmakologiczną. Jakie produkty warto spożywać, a których unikać? Dowiedz się z poniższego artykułu. 

Zespół policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndrome) to, obok insulinooporności, jeden z częściej diagnozowanych problemów u kobiet w okresie rozrodczym. Według szacunków może dotyczyć od 6 do nawet 13% z nich. Czy prawidłowe żywienie ma wpływ na leczenie PCOS? Jak dietą zwiększyć szansę na zajście w ciążę? 

Zespół policystycznych jajników (PCOS) a dieta 

PCOS należy do zaburzeń hormonalnych oraz metabolicznych. Definiuje się go jako kombinację objawów i oznak nadmiaru androgenów i zaburzeń czynności jajników. Ściśle wiąże się także z występowaniem otyłości brzusznej, insulinoopornością, hiperinsulinizmem oraz zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i lipidowej, które często są skutkiem długotrwałego stosowania wysokokalorycznej diety o nieprawidłowym zbilansowaniu. Konsekwencjami może być zespół metaboliczny, choroby układu krążenia, nadciśnienie oraz cukrzyca typu II.  Wykazuje się także, że na PCOS bardziej są narażone córki matek, które w ciąży paliły tytoń i zmagały się z otyłością.

Pierwszym objawem mogącym świadczyć o występowaniu PCOS jest opóźnianie się lub całkowity brak miesiączki. Ponadto do jego cech charakterystycznych należy również: nadmierne owłosienie, otyłość, nadwaga, trądzik, łysienie typu męskiego, wypadanie włosów czy problemy z zajściem w ciążę.  

Aby rozpoznać obecność zespołu policystycznych jajników stosuje się kryteria rotterdamskie (spełnienie 2 lub 3 z poniższych warunków): 

  • brak lub rzadsze występowanie owulacji,
  • kliniczne lub biochemiczne oznaki obecności hiperandrogenizmu, 
  • obecność >=12 pęcherzyków na jajnikach o średnicy 2-9 mm w obrazie ultrasonograficznym. 

Dietoterapia połączona z regularną aktywnością fizyczną jest nieodłącznym elementem leczenia zespołu policystycznych jajników. Ważnymi jej elementami jest regularna kontrola masy ciała (lub jej unormowanie (BMI=<25)), profilu lipidowego oraz gospodarki węglowodanowej (m.in. poziom glukozy we krwi).

Celem diety przy PCOS jest poprawa stanu zdrowia i samopoczucia pacjentek, zapobieganie rozwojowi chorób współtowarzyszących, wspomaganie (jeżeli jest włączone) leczenia farmakologicznego, a co najważniejsze, znaczne zwiększenie szans na zajście w ciążę.  

Dieta w PCOS powinna opierać się na produktach z niskim indeksem i ładunkiem glikemicznym, co pozwoli ustabilizować poziom glukozy i insuliny we krwi. Poleca się także włączenie produktów będących źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (ryby morskie, orzechy, siemię lniane), dbałość o odpowiednie spożycie w diecie magnezu, wapnia, selenu i cynku oraz wyłączenie wysoko przetworzonego jedzenia typu fast food i wyrobów cukierniczych.   

Produkty dozwolone i zakazane w diecie przy PCOS 

Do produktów dozwolonych i zalecanych w diecie przy PCOS należy: 

  • większość warzyw o niskim i średnim indeksie glikemicznym, szczególnie zielonych w postaci surowej (brokuł, seler, kalafior, papryka, pomidory, cebula szparagi, sałata, szpinak, jarmuż, rukola itd.),
  • owoce jagodowe (borówki, truskawki, maliny, czarne porzeczki), 
  • produkty pełnoziarniste (pieczywo żytnie, płatki owsiane, ryż brązowy), 
  • kasze (pęczak, gryczana, bulgur, komosa ryżowa),
  • dobre tłuszcze (oliwa z oliwek i olej lniany),
  • orzechy oraz nasiona,
  • tłuste ryby morskie i owoce morza, 
  • chude mięso (drób lub wołowina), 
  • jaja, 
  • nabiał. 
Niektóre źródła naukowe polecają dodatkowo włączyć: czarnuszkę, cynamon, miętę, kurkumę oraz zieloną herbatę. 

Produkty, z których należy zrezygnować to: 

  • produkty z wysokim indeksem glikemicznym,
  • produkty o wysokim stopniu przetworzenia, 
  • słodycze, wyroby cukiernicze,
  • miód, cukier, słodziki,
  • suszone i puszkowane owoce, 
  • produkty z białej mąki pszennej, 
  • produkty będące źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych (tłuste mięso, smalec, śmietana),
  • alkohol i papierosy.

Powiązane produkty

Dieta i suplementacja w PCOS 

Kobiety cierpiące na zespół policystycznych jajników powinny również zadbać o prawidłową podaż witaminy D w okresie jesienno-zimowym. Jej suplementacja może wspomóc uregulowanie cyklu miesiączkowego, a tym samym, zwiększyć szansę na zajście w ciążę. Część specjalistów zwraca także uwagę na pozytywny wpływ kwasów EPA i DHA (omega 3) w obniżeniu poziomu testosteronu oraz wartości insuliny. Kolejnym składnikiem wpływającym na poprawę parametrów gospodarki lipidowej, równowagę miedzi i cynku oraz cykl miesiączkowy wydaje się też być inozytol (witamina B8).  

Należy pamiętać, że każdą planowaną suplementację należy omówić z lekarzem prowadzącym! 

Dieta przy PCOS – przykładowy jadłospis 

Śniadanie: kanapki z chleba żytniego z pastą z awokado i jajka, posypane czarnuszką i natką pietruszki oraz garść dowolnych, świeżych warzyw. 

II śniadanie: koktajl z jogurtu naturalnego, borówek, otrębów owsianych, z dodatkiem migdałów i świeżej mięty. 

Obiad: łosoś w kremowym sosie z papryki, szpinaku, cebuli, koperku, z dodatkiem jogurtu naturalnego i mąki pełnoziarnistej, podany z kaszą jęczmienną pęczak i miksem sałat z oliwą z oliwek. 

Podwieczorek: sałatka grecka z sałaty, pomidora, oliwek, ogórka, sera mozzarella, pestek dyni i oliwy z oliwek. 

Kolacja: zupa krem z brokułów, marchewki, pietruszki i ziemniaka z grzanką z chleba żytniego zapieczonego w tosterze, z odrobiną jogurtu naturalnego i pestkami słonecznika.

  1. A. Milewicz, M. Kudła, R. Z. Spaczyński i in., The polycystic ovary syndrome: a position statement from the Polish Society of Endocrinology, the Polish Society of Gynaecologists and Obstetricians, and the Polish Society of Gynaecological Endocrinology, "Endokrynologia Polska", Tom 69, nr 4/2018 
  2. E. Papaelo, V. Unfer, JP. Baillargeon, Myo-inositol in patients with polycystic ovary syndrome: A novel method for ovulation induction, "Gynecological Endocrinology", nr 23 (12) 2007. 
  3. H. F. Escobar-Morreale, Polycystic ovary syndrome: definition, etiology, diagnosis and treatment, "Nature Reviews Endocrinology",  nr 14 (5) 2018. 
  4. M. Skuza, Zrozumieć zespół policystycznych jajników, "Food Forum", 2016. 
  5. N. Phelan, A. O’Connor, T. Kyaw Tun, N. Correia, G. Boran, H. M. Roche, J. Gibney, Hormonal and metabolic effects of polyunsaturated fatty acids in young women with polycystic ovary syndrome: results from a cross-sectional analysis and a randomized, placebo-controlled, crossover trial, "The American Journal of Clinical Nutrition", nr 93 (3) 2011. 
  6. P. Kłósek, S. Grosicki, B. Całyniuk, Dietoterapia w zespole policystycznych jajników – zalecenia praktyczne, "Forum Zaburzeń Metabolicznych", tom 8, nr 4 2017. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Bóle jajników przed okresem – co oznaczają?

    Ból i kłucie jajników przed okresem to nieprzyjemne dolegliwości. Pojawiają się zwykle na kilka dni przed miesiączką i sygnalizują, że jajniki osiągają gotowość do owulacji, dlatego są naturalnym objawem menstruacji, jednak nie zawsze. Silne bóle jajników przed okresem mogą oznaczać m.in. torbiel lub stan zapalny. Kiedy należy udać się do lekarza? Podpowiadamy. 

  • Torbiel na jajniku – najczęstsze objawy i sposoby leczenia

    Torbiele jajnika przez długi czas mogą pozostawać niezauważone, jednak ich obecność potrafi znacząco wpłynąć na zdrowie i samopoczucie kobiet. Choć często nie dają wyraźnych objawów, mogą nieść za sobą istotne ryzyko powikłań. Zrozumienie mechanizmów ich powstawania, symptomów i skutecznych metod leczenia jest kluczowe dla świadomego dbania o zdrowie.

  • Zaburzenia miesiączkowania - przyczyny

    W organizmie każdej kobiety przez cały miesiąc zachodzą zmiany hormonalne, nazywane cyklem miesięcznym. Jedną z faz tego cyklu jest miesiączka, inaczej nazywana okresem lub krwawieniem miesięcznym. Zazwyczaj miesiączka pojawia się co 28 dni, zdarza się jednak, że cykl miesięczny jest krótszy lub dłuższy: za normę przyjmuje się cykl trwający od 21 do 32 dni. Zdarza się jednak, że krwawienie miesięczne nie pojawia się w określonym terminie. Wtedy też każda kobieta zaczyna zastanawiać się, co spowodowało, że miesiączka nie wystąpiła.

  • Jak skutecznie schudnąć? 6 zasad mądrego odchudzania

    Dlaczego tak wiele osób nie potrafi skutecznie schudnąć? Być może popełniają podstawowe błędy? Tylko zmiana nawyków żywieniowych w połączeniu z aktywnością fizyczną i rozsądnym podejściem do walki z nadwagą dają szansę na sukces — i życie w stylu fit, a nie fat.

  • Jak poprawić przyswajalność składników odżywczych w diecie?

    Przewód pokarmowy to wysoce wyspecjalizowany układ narządów, który jest odpowiedzialny za trawienie pokarmów i wchłanianie składników odżywczych. Przyswajalność składników odżywczych oznacza zdolność organizmu do wchłaniania i wykorzystywania substancji odżywczych z pożywienia. Jak poprawić wchłanianie witamin i minerałów?

  • Jak nieczyszczona klimatyzacja wpływa na nasze zdrowie?

    Klimatyzacja, zapewniająca komfort cieplny w upalne dni, stała się powszechnym rozwiązaniem w przestrzeniach mieszkalnych i biurowych oraz w środkach transportu. Coraz częściej podnoszone są jednak kwestie związane z jej wpływem na zdrowie. Jak zaniedbana klimatyzacja wpływa na zdrowie i jak często należy ją czyścić?

  • Lęk separacyjny u kota lub psa. Jak pomóc swojemu zwierzakowi?

    Lęk separacyjny stał się problemem wielu zwierząt i ich opiekunów w okresie popandemicznym. W czasie pandemii COVID-19 zwierzęta przyzwyczaiły się do stałej obecności opiekunów w domu ze względu na ich zdalną pracę czy naukę. W większości przypadków zwierzęta adoptowane lub urodzone w tym okresie nie znały innej rzeczywistości niż ta, w której opiekun ciągle był w zasięgu wzroku. Powrót do normalnego trybu życia był dla sporej części zwierząt szokiem skutkującym rozwojem lęku separacyjnego.

  • Apteczka na sytuacje kryzysowe. Co warto mieć w domu na wypadek nagłych zagrożeń?

    Żyjemy w czasach, w których codzienność bywa nieprzewidywalna, dlatego warto zawczasu przygotować domową apteczkę kryzysową – tak aby w razie potrzeby móc działać spokojnie i bez paniki. Właściwie skompletowane zapasy leków i środków medycznych to nie tylko poczucie bezpieczeństwa, ale też realna pomoc w sytuacji, gdy dostęp do apteki czy lekarza jest utrudniony.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl