Czy dieta wysokokaloryczna może niekorzystnie wpływać na rozwój pęcherzyków jajnikowych?

Czy pomiędzy dietą wysokokaloryczną a kobiecą płodnością zachodzi związek? W jaki sposób ta pierwsza wpływa na rozwój pęcherzyków jajnikowych? Zapoznaj się z najnowszymi ustaleniami chińskich naukowców.

Liczne badania pokazują, że nadmiar masy ciała wynikający z niewłaściwego sposobu żywienia może negatywnie wpływać na płodność kobiety. Najnowsze odkrycie naukowców z Pekinu dowodzi, że wysokokaloryczna dieta bogata w tłuszcze i cukry zaburza produkcję pęcherzyków jajnikowych, utrudniając tym samym zajście w ciążę.

Niepłodność a zaburzenia owulacji

Niepłodność jest definiowana jako niezdolność pary do poczęcia dziecka po okresie dwunastu miesięcy regularnego współżycia bez stosowania środków antykoncepcyjnych. Szacuje się, że dotyka ona około 10-15% par na całym świecie. Według danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w Polsce trudności z poczęciem dziecka ma 1,5 mln par. Jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności kobiecej są zaburzenia owulacji.

Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Pekinu, opublikowane w czasopiśmie „Journal of Reproduction and Development”, pozwalają stwierdzić, że długotrwałe stosowanie diety wysokokalorycznej może niekorzystnie wpływać na rozwój pęcherzyków jajnikowych. Nieprawidłowości w rozwoju pierwotnych pęcherzyków, prowadzące do wczesnego wyczerpania rezerwy jajnikowej, mogą być spowodowane różnymi czynnikami, m.in. genetycznymi, autoimmunologicznymi, chorobami jajników, niskim poziomem aktywności fizycznej.

Ponadto na czynność jajników mogą wpływać niezdrowe nawyki żywieniowe. Nadmierna masa ciała może powodować nieregularne cykle miesiączkowe, przyczyniać się do wzrostu ryzyka poronień i zmniejszać szanse na ciążę po leczeniu niepłodności. Otyłość jest są ściśle związana z zaburzeniami hormonalnymi, insulinoopornością i hiperinsulinemią (podwyższone stężenie insuliny i estradiolu zaburza rozwój oocytów w pęcherzykach jajnikowych). U kobiet z nadwagą często rozpoznaje się też zespół policystycznych jajników (PCOS) charakteryzujący się występowaniem cykli bezowulacyjnych oraz nadprodukcją męskich hormonów płciowych.

Hiperinsulinemia i hiperlipidemia a rozwój pęcherzyków jajnikowych

Naukowcy z Chin przeprowadzili badanie na myszach. Przez 180 dni podawali im do jedzenia produkty wysokokaloryczne, bogate w tłuszcze i/lub cukry. Tydzień przed zakończeniem obserwacji od zwierząt pobrano próbki krwi żylnej i zbadano poziom lipidów we krwi. Pod koniec eksperymentu wszystkie myszy zważono oraz zmierzono stężenie glukozy we krwi na czczo. Przeprowadzono również badania histologiczne jajników.

Badanie wykazało, że otyłe gryzonie, u których zdiagnozowano hiperinsulinemię i hiperlipidemię miały znacznie więcej apoptotycznych pęcherzyków jajnikowych oraz mniej dojrzałych oocytów niż myszy z grupy kontrolnej. Również przeżywalność blastocyst była niższa u otyłych samic, zwiększała się częstość wczesnej utraty zarodków i dochodziło do opóźnień wzrostu płodu.

W jaki sposób można poprawić płodność?

Otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia niepłodności spowodowanej brakiem owulacji. To jednak nie jedyny czynnik mający wpływ na kobiecą płodność. Co jeszcze wpływa na szanse na zajście w ciążę? Są to przede wszystkim:

• wiek – optymalny z biologicznego punktu widzenia wiek na poczęcie dziecka to okres między 20. a 25. rokiem życia (szanse na zajście w ciążę wynoszą 85-90%). Później zdolność rozrodcza stopniowo się zmniejsza, w 35. roku życia wynosi około 60%, a po ukończeniu 40 lat drastycznie spada – do 10-15%.
• styl życia – brak odpowiedniej dawki aktywności fizycznej, przewlekły stres oraz stosowanie używek – palenie papierosów czy picie alkoholu wpływają negatywnie na płodność, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Planując zajście w ciążę, należy spróbować ograniczyć czynniki stresowe, bezwzględnie zaprzestać palenia i znacznie ograniczyć alkohol, maksymalnie do dwóch jednostek tygodniowo (jedna standardowa jednostka to 10 g lub 12,5 ml czystego alkoholu etylowego).
• dieta na płodność – warto zwrócić szczególną uwagę na obecność w codziennym menu ważnych składników odżywczych i witamin, takich jak: kwas omega-3, witamina D, selen, cynk, kwas foliowy, jod, witaminy antyoksydacyjne (A, C oraz E).