Jakie są zagrożenia związane z późną ciążą? Jakie badania wykonać?

Współcześnie wiele osób decyduje się na potomstwo później, niż miało to miejsce jeszcze kilkanaście lat temu. Choć niesie to za sobą wiele korzyści, warto poznać również potencjalne zagrożenia takiej ciąży. Kiedy mówimy o późnej ciąży oraz jakie badania należy wykonać w trakcie jej trwania?

1. W jakim wieku najlepiej zostać rodzicami? Co to znaczy „późna ciąża”?
2. Jakie zagrożenia niesie za sobą późna ciąża?
3. Jakie badania wykonać w późnej ciąży?

W jakim wieku najlepiej zostać rodzicami? Co to znaczy „późna ciąża”?

Decyzja o posiadaniu potomstwa to wybór niosący za sobą wiele zobowiązań i wyrzeczeń. Z tego względu rozpoczęcie starań o dziecko powinno być dokładnie przemyślane, gdyż stanowi zobowiązanie na całe życie człowieka. W takiej sytuacji trudno mówić o „właściwym momencie” na dziecko, ponieważ dla każdego z nas czas i okoliczności związane z podjęciem tego typu decyzji będą inne.

Dla niektórych osób właściwym czasem jest młodość, kiedy człowiek jest w stanie dać z siebie dużo więcej energii w trakcie wychowywania dziecka. Dla innych natomiast kluczowa będzie stabilizacja finansowa oraz zawodowa czy też pewność co do partnera lub partnerki. Jeszcze inny powód późnej ciąży to sytuacja, gdy para boryka się z niepłodnością i po latach decydują się na inseminację domaciczną czy zapłodnienie pozaustrojowe in vitro.

Ujednolicenie pojęcia „odpowiedni moment” jest zatem niemożliwe. Nie tylko ze względów światopoglądowych, ale również ogromnych różnic występujących nawet pomiędzy rówieśnikami w odniesieniu do etapu, na jakim znajdują się w życiu. Nie należy zatem podążać za trendami czy też znajomymi, a świadomie wybrać odpowiedni czas i moment, w którym podejmie się decyzję o staraniu o dziecko.

Nie oznacza to jednak, że starania w późniejszym wieku skazane są na porażkę, gdyż organizm każdej kobiety jest inny i wyjątkowy. Wydawać by się mogło, że problem wieku nie dotyczy mężczyzn, co oczywiście jest nieprawdą. Również w przypadku panów ich płodność obniża się wraz z wiekiem, choć dzieje się to w innym tempie, niż ma to miejsce u kobiet. Mimo to decyzja o posiadaniu potomstwa jest decyzją na całe życie i nie powinna być wymuszana, przyspieszana czy też odwrotnie – odkładana w czasie.

W Internecie bardzo często można natknąć się na określenie ciąża geriatryczna. Odnosi się ono do ciąży po 35. roku życia. Nie jest to jednak profesjonalny termin używany przez medyków, dlatego też preferowanym określeniem jest przykładowo ciąża w późniejszym wieku. W profesjonalnej nomenklaturze geriatria jest dziedziną medycyny zajmującą się osobami po 70. roku życia, a co za tym idzie – wszelkiego rodzaju problemami zdrowotnymi występującymi najczęściej w tej grupie wiekowej.

Jakie zagrożenia niesie za sobą późna ciąża?

Jak zostało to już wcześniej wspomniane, późna ciąża jest terminem odnoszącym się do ciąż po 35. roku życia kobiety. W takiej sytuacji nadzór nad ciężarną powinien być prowadzony w sposób szczególny. Dlaczego? Ciąża w późniejszym wieku to przede wszystkim wzrost ryzyka wszelkiego rodzaju nieprawidłowości genetycznych, które prowadzą do aberracji chromosomowych odpowiedzialnych za jednostki chorobowe, takie jak zespół Downa, zespół Pataua czy też zespół Edwardsa.

Związane są one nie tylko z opóźnieniem umysłowym dziecka, ale w większości przypadków również z szeregiem wad wrodzonych dotykających niemal każdy układ w jego organizmie. W ten sposób przyczyniają się do wysokiej śmiertelności na wczesnym etapie życia. Dla przykładu – ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa przez kobietę ok. 20-letnią oceniane jest na 1 do 1231, natomiast w przypadku kobiety 40-letniej – 1 do 100.

Co więcej, późna ciąża to również większe ryzyko chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze u kobiety, a także powikłań charakterystycznych dla ciąży – stan przedrzucawkowy, poród przedwczesny oraz cukrzyca ciążowa. Nie bez wpływu pozostaje również sama płodność kobiet, gdyż rozpoczęcie starań o dziecko w późniejszym wieku związane jest ze zwiększonym ryzykiem niepowodzeń z samym zajściem w ciążę, a także utrzymaniem jej przez okres 9 miesięcy.

Jakie badania wykonać w późnej ciąży?

Nadzór nad kobietą w późnej ciąży powinien przebiegać w szczególny sposób. W Polsce istnieje możliwość uczestnictwa w specjalnych programach, które gwarantują bezpłatne wykonanie: 

• USG genetycznego,
• USG połówkowego,
• a także przeprowadzenie testów biochemicznych z krwi, a więc testu PAPP-A.

W przypadku wykrycia nieprawidłowości lekarz może zadecydować o konieczności pogłębienia diagnostyki o badania inwazyjne, takie jak

• amniopunkcja
• czy kordocenteza.

Z badań odpłatnych zalecane jest również wykonanie

• testu NIFTY, a więc badania wolnego płodowego DNA (cffDNA), do którego przeprowadzenia konieczne jest jedynie pobranie krwi żylnej matki.

Oprócz badań dodatkowych prowadzenie ciąży w późnym wieku przez lekarza ginekologa wymaga przeprowadzania rutynowych badań prenatalnych zaleconych przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) w przypadku każdej ciężarnej, a także – w razie potrzeby – niezwłocznego wdrażania odpowiedniego i niezbędnego leczenia.