In vitro – na czym polega? Przebieg, skuteczność, koszt

Problemy z płodnością ma ok. 12% populacji, wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Szacuje się, że w Polsce dotyczy to aż 20% osób w wieku reprodukcyjnym. Nadzieję na posiadanie potomstwa daje jednak metoda in vitro, która w dużej mierze jest finansowana z programów samorządowych.

1. Czym jest metoda in vitro? Kiedy się ją stosuje? Kto może przystąpić do procedury in vitro?
2. Procedura leczenia in vitro – przygotowanie do zabiegu leczenia niepłodności
3. Przebieg metody zapłodnienia in vitro. Stymulacja i transfer
4. Ile czasu trwa zabieg in vitro?
5. Koszt zabiegu in vitro
6. Skuteczność in vitro

Niemożność posiadania dziecka jest dla wielu rodzin prawdziwą tragedią. Przyczyn kłopotów z płodnością może być wiele, jednak najczęściej wymienianymi są: wiek kobiety, cukrzyca, zaburzenia masy ciała, palenie papierosów, a także choroby o podłożu hormonalnym. Dzięki rozwojowi nowoczesnych metod bioinżynierii genetycznej, biotechnologii i immunologii wiele par zyskuje możliwość zostania szczęśliwymi rodzicami. Jedną z nich jest metoda in vitro, która nadal w społeczeństwie wzbudza wiele kontrowersji. Czym jest in vitro i kiedy się je stosuje

Czym jest metoda in vitro? Kiedy się ją stosuje? Kto może przystąpić do procedury in vitro?

Metoda leczenia niepłodności in vitro (łac. „w szkle”) jest jednym z najbardziej skutecznych i przy tym zaawansowanych technologicznie sposobów na zapłodnienie pozaustrojowe. Do połączenia komórki jajowej z plemnikiem dochodzi w warunkach laboratoryjnych. Następnie zapłodnioną komórkę jajową (zarodek, embrion) umieszcza się w ciele kobiety, gdzie zarodek, a w kolejnych etapach płód, rozwija się identycznie jak po naturalnym poczęciu.

Wskazania do in vitro 

Istnieje kilka wskazań do zastosowania tej metody i są to:

• stwierdzenie niepłodności idiopatycznej, czyli o nieznanym pochodzeniu,
• endometrioza,
• niska jakość nasienia,
• niedrożność jajowodów.

Czy istnieją ograniczenia wiekowe związane z metodą in vitro? Pod względem prawnym – nie. Jednakże należy pamiętać, że wraz z wiekiem szansa na zajście w ciążę maleje, co jest związane z fizjologicznymi zmianami w gospodarce hormonalnej. Późna ciąża wiąże się także z większym ryzykiem nieprawidłowości genetycznych. Lekarze przyjmują, że górnym limitem jest wiek 45 lat, jednak jest to kwestia bardzo indywidualna.

Procedura leczenia in vitro – przygotowanie do zabiegu leczenia niepłodności

Wiele osób zastanawiających się nad zastosowaniem metody in vitro zadaje sobie pytanie o to, od czego zacząć oraz jakie badania zrobić przed transferem zarodka. Jest to zasadne, ponieważ odpowiednie przygotowanie fizyczne i psychiczne przekłada się na powodzenie całego zabiegu.

Zarówno u kobiety, która przyjmuje zapłodnioną komórkę jajową, jak i u mężczyzny, który jest dawcą nasienia, konieczne jest wykonanie kilku podstawowych badań laboratoryjnych, w tym m.in.:

• morfologii ogólnej,
• oceny poziomu sodu i potasu,
• APTT (czas kaolinowo-kefalinowy, związany z krzepnięciem krwi),
• oceny obecności przeciwciał przeciwko powszechnym chorobom, które stanowią potencjalne ryzyko dla prawidłowego rozwoju płodu, w tym HIV, cytomegalia, różyczka, toksoplazmoza itd.,
• oceny stopnia czystości pochwy.

Nie mniej ważne, a według wielu specjalistów nawet i kluczowe, jest odpowiednie nastawienie psychiczne. Mentalne przygotowanie musi dotyczyć obydwojga partnerów i przebiegać przy wsparciu psychologów.

Przebieg metody zapłodnienia in vitro. Stymulacja i transfer

Procedura in vitro przebiega w kilku etapach. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie transferu próbnego. Przejście z jednego etapu do kolejnego jest kwestią indywidualną i jest na bieżąco monitorowane przez lekarza. To od jego decyzji uzależnione jest postępowanie.

Zapłodnienie pozaustrojowe in vitro krok po kroku

Krok 1. Stymulacja owulacji

Celem stymulacji hormonalnej jajników jest uzyskanie większej ilości oocytów, co zwiększa szansę na zapłodnienie. Na tym etapie pacjentka zobligowana jest do przyjmowania zastrzyków w formie podskórnej. Ważne jest, aby przyjmować je codziennie o tej samej porze. Wzrost pęcherzyków monitorowany jest w klinice co 2-3 dni. Jak długo trwa stymulacja przed in vitro? Trwa od 10 do 12 dni.

Krok 2. Punkcja komórek jajowych

Kiedy pęcherzyki uzyskają odpowiednią wielkość, lekarz decyduje o pobraniu komórek jajowych. Punkcja trwa ok. 20 minut i jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym.

Krok 3. Pozyskanie nasienia od dawcy

Krok 4. Połączenie komórki jajowej z plemnikiem

Odbywa się w warunkach laboratoryjnych. Najczęściej wykorzystuje się 6 komórek jajowych. Zgodnie z danymi statystycznymi 4 z nich rozwiną się w sposób prawidłowy. Po około 2-5 dniach od zapłodnienia dochodzi do transferu zarodka do dróg rodnych kobiety.

Krok 5. Transfer zarodka

U kobiet poniżej 35. roku życia dokonuje się transferu jednego zarodka w celu uniknięcia ciąży bliźniaczej. Powyżej tego wieku drogą dopochwową pacjentkom podaje się dwa zarodki. Transfer jest wykonywany przy użyciu specjalnego katetera.

Krok 6. Badanie beta hCG

Po około 11 dniach od dnia transferu zarodka wykonuje się test oceniający stężenie beta hCG (ludzka gonadotropina kosmówkowa). Jest to hormon, który produkowany jest przez komórki trofoblastu i stanowi biochemiczny sygnał o obecności ciąży. Dostępne bez recepty testy ciążowe wykrywają w moczu stężenie właśnie tego związku.

Utrzymanie ciąży po in vitro nie różni się od sytuacji, gdyby do zapłodnienia doszło w sposób naturalny. Ocenia się, że ryzyko poronienia jest bardzo zbliżone.

Ile czasu trwa zabieg in vitro?

Pary, które pragną skorzystać z nowoczesnej metody zapłodnienia, zastanawiają się, ile czasu trwa zabieg in vitro. Nie jest on tak czasochłonny, jak mogłoby się wydawać. Sam transfer zarodka do dróg rodnych kobiety trwa ok. 20 minut i jest przy tym całkowicie bezbolesny.

Koszt zabiegu in vitro

Dokładny koszt zabiegu in vitro uzależniony jest od kliniki, w której dokonuje się procedury. Jest to średnio kwota od 10 do 12 tysięcy złotych. Warto jednak pamiętać, że pary starające się o potomstwo mogą ubiegać się o dofinansowanie z programów samorządowych. Tym samym można uzyskać aż 80% refundacji.

Skuteczność in vitro

Jaka jest szansa na powodzenie po pierwszym zabiegu? U kobiet poniżej 35. roku życia to ok. 65%, natomiast u kobiet między 36. a 39. rokiem życia wynosi ona 63%. Na powodzenie zabiegu wpływ również ma wiek partnera, czyli dawcy nasienia.