Tabliczka z napisem Toxoplasma gondii
Patryk Jasielski

Toksoplazmoza – przyczyny, objawy, leczenie. Jak Toxoplasma gondii wpływa na ciążę?

Toksoplazmoza to choroba zakaźna, która jest wywołana przez pierwotniaka Toxoplasma Gondii. Człowiek zaraża się toksoplazmozą głównie w wyniku zjedzenia oocyst, czyli formy pasożyta zdolnej do atakowania kolejnych żywicieli. Z kolei oocysty są wydalane wraz z kałem przez zarażone koty. W przypadku gdy w czasie ciąży lub w niedługim czasie przed ciążą kobieta zachoruje na toksoplazmozę, istnieje ryzyko przedostania się pasożyta przez łożysko do płodu i wywołania toksoplazmozy wrodzonej. Jak wówczas postępować, czy da się wyleczyć toksoplazmozę i jakie są jej objawy?

Toksoplazmoza (toxoplazmoza) jest jedną z częstszych chorób zakaźnych wywoływaną przez pasożyta. Co ciekawe, większość osób nie wie, że została zarażona, gdyż choroba często przebiega bezobjawowo. Mimo to może ona stanowić poważne zagrożenie, szczególnie dla kobiet w ciąży i osób z obniżoną odpornością. Aby zapobiegać tym groźnym powikłaniom, kluczowa jest wczesna diagnostyka i podejmowanie zdecydowanego leczenia. W tym artykule opisano, czym jest toksoplazmoza, jak się można nią zarazić, jak się ją diagnozuję i leczy oraz czym grozi nieleczona toksoplazmoza.

Co to jest toksoplazmoza?

Toksoplazmoza to choroba zakaźna, wywołana przez pierwotniaka o nazwie (łac.) Toxoplasma Gondii. Jest to pasożyt wewnątrzkomórkowy, który ma złożony cykl życiowy. Człowiek jest dla niego żywicielem pośrednim. Oznacza to, że nie może w ludzkim organizmie dochodzić do rozmnażania płciowego tego pasożyta. Żywicielem ostatecznym, u którego pierwotniak rozmnaża się, są koty domowe i inne kotowate. Toksoplazmoza u kota przebiega z różnie nasilonymi objawami. Człowiek, gdy się zarazi, to dochodzi u niego do powstawania cyst tkankowych (m.in. w mięśniach), czyli form przetrwalnikowych, które zostają w organizmie do końca życia.

Jak można się zarazić toksoplazmozą? Czynniki ryzyka

Człowiek zaraża się toksoplazmozą głównie w wyniku zjedzenia oocyst, czyli formy pasożyta zdolnej do atakowania kolejnych żywicieli. Z kolei oocysty są wydalane wraz z kałem przez zarażone koty.

Do głównych czynników ryzyka toksoplazmozy należą:

  • spożycie mięsa z zarażonego zwierzęcia (zwykle wieprzowiny lub baraniny zawierającej cysty), które nie zostało poddane działaniu odpowiednio wysokiej temperatury (surowego, niedopieczonego, niedogotowanego),
  • zjedzeniem nieumytych owoców lub warzyw zanieczyszczonych kałem kota z oocystamii,
  • wypicie zanieczyszczonej wody,
  • przejście pasożyta z organizmu kobiety ciężarnej przez łożysko do płodu,
  • przetoczenie krwi z pasożytem,
  • kontakt ze skażoną ziemią (praca w ogrodzie, przy pielęgnacji roślin).

Nie można się zarazić przez bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem. Okres wylęgania się (czas od wniknięcia pasożyta do rozwoju choroby) wynosi od około 2 tygodni do 2 miesięcy (średnio jednak 4 tygodnie).

Polecane dla Ciebie

Toksoplazmoza – diagnostyka

W toksoplazmozie diagnostyka opiera się na badaniu krwi na obecność swoistych przeciwciał, skierowanych przeciwko pasożytowi. W tym celu oznacza się dwie klasy przeciwciał – przeciwko Toxo IgM i Toxo IgG. Przeciwciała IgM – wczesne, powstają jako pierwsze w odpowiedzi na wniknięcie pasożyta. Ich wysokie miano świadczy o „świeżym" zarażeniu a z czasem zaczyna spadać. IgG to tzw. przeciwciała późne. Wysokie miano Toxo IgG przy jednocześnie niskim stężeniu IgM wskazuje na dawno przebyte zarażenie. Brak IgM i IgG oznacza, że nie uległo się zarażeniu.

W niektórych przypadkach wykonuję się badanie awidności przeciwciał. Ocenia ono siłę, z jaką przeciwciała reagują z cząsteczkami pasożyta. Wysoka awidność świadczy o dawno przebytej chorobie. W przypadku pobrania płynu owodniowego w czasie ciąży lub płynu mózgowo-rdzeniowego można spróbować wykryć materiał genetyczny (DNA) pasożyta. Służy temu badanie PCR, czyli łańcuchowej reakcji polimerazy.

Objawy toksoplazmozy – jak można dostrzec zakażenie toksoplazmozą w ciąży?

Toksoplazmoza w zależności od typu zarażenia może dawać szereg różnych objawów. Inne będą dolegliwości w toksoplazmozie wrodzonej, inne w toksoplazmozie nabytej u osoby z niedoborami odporności i bez takich niedoborów. W zdecydowanej większości przypadków choroba przebiega bezobjawowo lub daje jedynie niewielkie objawy. Stwierdza się wówczas powiększenie węzłów chłonnych w obrębie szyi, karku i potylicy. Są one bolesne przy dotyku i mogą osiągać rozmiar nawet do 3 centymetrów. Niekiedy występują także tzw. dolegliwości grypopodobne, takie jak męczliwość, osłabienie, bóle głowy i mięśni, stany podgorączkowe i/lub gorączka.

U osób, u których układ odpornościowy nie pracuje prawidłowo (np. w wyniku przyjmowania leków immunosupresyjnych czy u chorych na AIDS), przebieg toksoplazmozy może być znacznie poważniejszy. Może rozwinąć się zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu z towarzyszącymi objawami psychicznymi (zmiany w zachowaniu, pobudzenie lub senność, a nawet agresja) czy zapalenie w obrębie oka, tzw. toksoplazmoza oczna

Toksoplazmoza oczna

Zbiór objawów związanych z zajęciem przez pasożyta oka określa się mianem toksoplazmozy ocznej. Może do niej dochodzić zarówno w przypadku infekcji wrodzonych, jak i nabytych (zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością). Prowadzi zwykle do zapalenia siatkówki i naczyniówki, co może upośledzać widzenie (wywoływać ubytki w polu widzenia), a w ostateczności doprowadzić do utraty wzroku. Oprócz tego czasem występuję również zez.

Toksoplazmoza wrodzona

W przypadku gdy w czasie ciąży lub w niedługim czasie przed ciążą kobieta zachoruje na toksoplazmozę, istnieje ryzyko przedostania się pasożyta przez łożysko do płodu i wywołania toksoplazmozy wrodzonej. Im wcześniejszy okres ciąży tym mniejsze ryzyko przeniesienia zarażenia na dziecko, ale za to większe ryzyko poważnych wad. W I i czasem w II trymestrze infekcja może skończyć się poronieniem lub obumarciem płodu (objawami obumarcia płodu są brak zwiększania się obwodu brzucha, brak wyczuwania ruchów dziecka, bóle brzucha, niekiedy krwawienie z dróg rodnych).

Dowiedz się więcej o tym, czym jest toksoplazmoza w ciąży

Przy zarażeniu w II trymestrze powstają wady:

  • wodogłowie,
  • zwapnienia wewnątrzczaszkowe,
  • zapalenie siatkówki/naczyniówki oka,
  • powiększenie wątroby i śledziony.

Zarażenie pod koniec ciąży zwykle skutkuje opóźnionym pojawieniem się objawów, do których zalicza się:

  • drgawki,
  • zapalenie siatkówki/naczyniówki,
  • opóźnienia rozwoju.

Toksoplazmoza – leczenie

Leczeniem chorób zakaźnych, w tym toksoplazmozy, zajmuje się lekarz specjalista chorób zakaźnych. Ze względu na fakt, że pasożyt wytwarza cysty tkankowe, które nie są podatne na leki, niemożliwe jest całkowite wyleczenie toksoplazmozy. W przypadku lekkiego przebiegu (zajęcia jedynie węzłów chłonnych) lub bezobjawowego zarażenia, zwykle stosowanie leków nie jest konieczne. Wyjątkiem jest „świeże zarażenie" kobiety w ciąży. Stosuje się wówczas lek – spiramycynę, która ma zapobiec przeniesieniu się infekcji na dziecko (przez całą ciążę). Jeżeli natomiast potwierdzi się zarażenie dziecka, wówczas ciężarna przyjmuje pirymetaminę z sulfadoksyną do końca ciąży.   


Inne wskazaniami do włączenia leczenia toksoplazmozy to:

  • noworodki i niemowlęta z potwierdzonym zarażeniem wrodzonym – podaje im się pirymetaminę z sulfadiazyną,
  • toksoplazmoza oczna z aktywnym zapaleniem,
  • toksoplazmoza z zajęciem narządów wewnętrznych zarówno u osób z niedoborami odporności, jak i bez dysfunkcji układu odporności.

W przypadku toksoplazmozy kluczowa jest wiedza, jak uniknąć zakażenia. Ma to szczególne znacznie dla kobiet w ciąży i planujących ciąże oraz u osób z niedoborami odporności.

  1. Interna Szczeklika, pod red. Gajewski P. Kraków 2020.
  2. Choroby zakaźne i pasożytnicze, pod red. Cianciara J. Lublin 2012.
  3. Kaye A. Toxoplasmosis: diagnosis, treatment, and prevention in congenitally exposed infants. J Pediatr Health Care. 2011; 25(6): 355-64.
  4. Elsheikha HM, Marra CM, Zhu XQ. Epidemiology, Pathophysiology, Diagnosis, and Management of Cerebral Toxoplasmosis. Clin Microbiol Rev. 2020; 34(1): e00115-19.
  5. Konstantinovic N, Guegan H, Stäjner T et al. Treatment of toxoplasmosis: Current options and future perspectives. Food Waterborne Parasitol. 2019; 15: e00036.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Znieczulenie ogólne a miejscowe – różnice

    Jeszcze sto lat temu pacjenci byli poddawani wszystkim operacjom bez żadnego rodzaju znieczulenia i w złych warunkach sanitarnych. Nic więc dziwnego, że większość z nich nie przeżywała spotkania z chirurgiem. Na szczęście dzisiaj komfort pacjenta jest znacznie wyższy, a podczas drobnych zabiegów, jak i poważniejszych operacji można skorzystać ze znieczulenia – ogólnego i miejscowego. Czym się różnią i jak działają?

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Nocna napadowa hemoglobinuria – co to za choroba? Objawy, leczenie

    Nocna napadowa hemoglobinuria (NNH) zaliczana jest do rzadkich chorób. Diagnozę NNH słyszy od 1 do 2 osób na milion rocznie. Schorzenie rozwija się najczęściej między 25. a 45. rokiem życia. Niestety rokowanie nie jest korzystne, a główną przyczyną zgonów jest zakrzepica. Jakie są jej objawy? Jak wygląda leczenie?

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij