Badanie nasienia (seminogram), czyli sprawdzanie płodności u mężczyzn
Beata Turska

Badanie nasienia (seminogram), czyli sprawdzanie płodności u mężczyzn

Badanie nasienia to podstawowy test diagnozujący płodność u mężczyzny. Jest proste, bezbolesne i – choć niektórzy panowie uważają je za krępujące – nie da się go niczym zastąpić. Co warto o nim wiedzieć?

Niepłodność, definiowana przez specjalistów jako „niezdolność do osiągnięcia ciąży w czasie 1 roku współżycia w celach rozrodczych” dotyczy w Polsce 1,5 mln par. U 20 proc. z nich o niepowodzeniu decyduje czynnik męski, u kolejnych 30-40 proc. – jest za nie współodpowiedzialny. Całkiem sporo, prawda? Dlatego diagnostyka niepłodności zawsze powinna być przeprowadzana u obojga partnerów. W przypadku kobiet obejmuje wiele badań (ginekologiczne, hormonalne, obrazowe, w tym ocenę drożności jajowodów). W przypadku mężczyzn najważniejszy test to dwukrotne badanie nasienia (seminogram).

Badanie nasienia jest proste i bezbolesne, mniej kosztowne i – co bardzo ważne – mniej inwazyjne niż procedury, którym muszą poddawać się kobiety. To właśnie od niego powinno się zaczynać.

Dlaczego badanie nasienia jest ważne?

Wynik badania nasienia ma ogromne znaczenie dla dalszego postępowania w leczeniu niepłodności. Warto wiedzieć, że nawet nieprawidłowy rezultat nie musi oznaczać końca marzeń o dziecku (piszemy o tym niżej). By jednak pomoc była możliwa, trzeba wiedzieć, co dokładnie się dzieje, a bez badania nasienia nie da się tej wiedzy uzyskać.

Kiedy konieczne jest badanie nasienia?

Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników wskazaniem do rozpoczęcia u partnerów diagnostyki niepłodności (obejmującej również badanie nasienia) jest brak ciąży po roku współżycia bez zabezpieczenia. Badanie nasienia powinno zostać przeprowadzone także u mężczyzn, którzy są już ojcami, ponieważ od czasu, gdy nimi zostali, mogło wydarzyć się coś, co obecnie zaburza ich płodność.

Zdarza się, że badania trzeba rozpocząć szybciej. Zaleca się to np. gdy mężczyzna ma za sobą zabiegi chirurgiczne na jądrach i powrózkach nasiennych lub przechodził ostre choroby zakaźne z odczynem w jądrach. Badanie nasienia wykonuje się nie tylko w przypadku bezowocnych starań o dziecko. Inne wskazania to m.in. stany po zabiegach chirurgicznych (oraz przed nimi) lub zamiar zostania dawcą nasienia.

Polecane dla Ciebie

Na czym polega badanie nasienia?

Cel badania nasienia to ustalenie aktualnego stanu płodności, a jeśli jest z nią problem – identyfikacja przyczyn, które za tym stoją. Nasienie ocenia się na podstawie norm ustalonych i aktualizowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Sprawdza się m.in.:

  • Objętość (wg norm WHO z 2010 roku powinna wynosić co najmniej 1,5 ml, prawidłowa, całkowita ilość plemników w porcji nasienia to ok. 39 mln).
  • Czas upłynnienia (wynosi mniej niż 1 godzinę).
  • Liczbę plemników na 1 ml nasienia (co najmniej 15 mln na 1 ml).
  • Ruchliwość plemników (ogólna ruchliwość minimum 40 proc.).
  • Żywotność plemników (co najmniej 58 proc. żywych plemników).
  • Budowę plemników (minimum 4 proc.).

Jak się przygotować do badania nasienia?

Od trzech do pięciu dni przed badaniem nie należy współżyć. Zarówno zbyt krótki, jak i zbyt długi okres abstynencji mogą zafałszować wynik. Z tych samych powodów nie powinno się także pić alkoholu.

Pobieranie nasienia do badania

Próbkę do badania można pozyskać na dwa sposoby:

  • Poprzez masturbację (w samotności lub z pomocą partnerki), najczęściej w osobnym, zamykanym na klucz pomieszczeniu. Nasienie trafia do sterylnego pojemnika, a zaraz potem do analizy.
  • Poprzez współżycie z użyciem specjalnych prezerwatyw, które nie zawierają substancji mogących wpłynąć na zebrany materiał. Próbka musi być dostarczona do laboratorium w ciągu godziny, a najlepiej w ciągu 30 minut od pobrania. Uwaga! Według specjalistów nie jest to najlepszy sposób: nieodpowiednia temperatura przechowywania nasienia może wpłynąć na wynik badania i dlatego nie wszystkie laboratoria godzą się na takie rozwiązanie. Niektóre kliniki oferuję tę metodę na miejscu.

Inne badania oceniające płodność mężczyzny

Na standardową ocenę płodności mężczyzny składają się również:

  • Wywiad. Lekarz pyta o wszystko, co może wpływać na płodność, m.in. przebyte choroby (w tym choroby wieku dziecięcego, choroby przenoszone drogą płciową i choroby ogólnoustrojowe, takie jak np. cukrzyca), narażenie na czynniki ryzyka (np. nadmierne ciepło w rejonie krocza, narażenie na toksyny), przebyte operacje itd.
  • Badanie przedmiotowe, w tym badanie prącia, jąder, powrózka nasiennego oraz ocena drugorzędowych cech płciowych.
  • Pacjent zostaje skierowany do urologa lub specjalisty medycyny rozrodu oraz na kolejne badania, np. hormonalne (m.in. badanie stężenia testosteronu oraz FSH w surowicy), genetyczne, obrazowe, a także bardziej zaawansowane metody oceny nasienia i plemników: specjalistyczne testy kliniczne, określające m.in. liczebność krwinek białych w nasieniu, testy na obecność przeciwciał przeciwplemnikowych (ASA), testy żywotności plemników i komputerowa analiza nasienia (CASA).

Dowiedz się więcej na temat badania poziomu testosteronu w organizmie.

Badanie nasienia i co dalej?

Jeśli wynik badania nasienia jest prawidłowy, mówimy o normospermii i wtedy trzeba szukać innych przyczyn braku ciąży.

Jeśli wynik nie jest prawidłowy, a przyczyny są odwracalne, wdraża się odpowiednie leczenie (np. farmakologiczne), które może ułatwić, niekiedy wręcz umożliwić zapłodnienie metodą naturalną albo wspomaganą medycznie (np. inseminacja, zapłodnienie pozaustrojowe).

Uwaga! Nawet pacjenci z bardzo mało ruchliwymi plemnikami mogą wytwarzać prawidłowe nasienie po odpowiednim leczeniu!

Zdarza się, że niepłodności nie da się leczyć farmakologicznie (np. po powikłaniach leczenia chirurgicznego, niektórych urazach itd.), ale w takich przypadkach prawidłowa diagnoza jest bardzo istotna – przyspiesza wdrożenie procedur, które w takiej sytuacji rzeczywiście mogą pomóc: technik wspomaganego rozrodu z użyciem nasienia partnera lub z nasieniem dawcy.

Testy domowe

W aptekach można kupić testy pozwalające samodzielnie ocenić liczbę i ruchliwość plemników, jednak decydując się na ich wykonanie, warto pamiętać, że nie dostarczą wszystkich informacji, które można uzyskać w laboratorium.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Sapioseksualizm – na czym polega?

    Sapioseksualizm to nazwa, z którą być może część z nas już kiedyś się spotkała. Termin ten w ostatnich latach zyskuje coraz większą popularność. Sapioseksualizm jest bowiem pewnym rodzajem preferencji seksualnej, w której kluczową rolę odgrywa iloraz inteligencji. Jakie są jego przyczyny?

  • Demiseksualizm – czym jest? Objawy, przyczyny

    Tematyka orientacji seksualnych przestaje być tematem tabu i staje się powszechnie znana, zwłaszcza w mediach społecznościowych. Niektóre terminy nie są jednak zbyt popularne, bo pojawia się coraz więcej typów orientacji seksualnych, o których wiele osób nie ma pojęcia. Jedną z nich jest demiseksualizm, o którym wiemy stosunkowo od niedawna. Czym jest demiseksualizm?

  • Implant antykoncepcyjny – jak działa i czy jest skuteczny? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Implant antykoncepcyjny jest jedną z dostępnych metod antykoncepcji. Jest to małe, elastyczne urządzenie w kształcie plastikowej pałeczki, zwykle o długości około 4 cm i średnicy 2 mm, które jest wprowadzane pod skórę ramienia. Najpopularniejszym implantem antykoncepcyjnym na rynku jest implant hormonalny, który uwalnia etonogestrel do organizmu w celu zapobiegania ciąży.

  • KTO MA WIEDZIEĆ… jak radzić sobie z rozstaniem, odrzuceniem i złamanym sercem?

    Istnieje wiele różnych powodów, które prowadzą do zerwania, a niektóre z tych powodów są ciężkie, dlatego samo zerwanie może być dla was trudne. Ale zdarza się, że rozstanie jest konieczne i/lub nieuniknione. Może właśnie teraz czujesz lub czuł_ś kiedyś, że zakończenie wasze relacji równa się końcowi świata. Warto jednak pamiętać, że to nie koniec świata.

  • KTO MA WIEDZIEĆ… jak wytwarza się pokarm w piersiach?

    Mitów dotyczących laktacji jest bardzo dużo. Skąd bierze się mleko w piersiach i czy jest możliwe, żeby w ogóle się nie pojawiło? Czy może zdarzyć się tak, że mleko w piersiach zwarzy się w upalny dzień? Skąd organizm wie, że powinien zacząć produkcję mleka i jak to się dzieje, że pokarm wypływa z piersi? Na takie i podobne pytania, odpowiedzi warto szukać ze sprawdzonych źródeł i potwierdzać je badaniami naukowymi.

  • KTO MA WIEDZIEĆ… kiedy iść do seksuologa_żki?

    Kwestie związane z seksualnością należą do tych, które w naszej kulturze są najbardziej obwarowane tabu. Rozmawianie o seksie nie należy do najłatwiejszych i nie jest naturalne dla większości osób, niestety (poza wyjątkami) nie uczymy się też tego w szkole. Z tego powodu jest to całkowicie zrozumiałe, że pytania o seksualność przychodzą z trudem, pojawia się wstyd, obawa o bycie wyśmianym czy niezrozumianym. Dlatego takie istotne jest, by ciągle przypominać, że… nie ma głupich pytań.

  • KTO MA WIEDZIEĆ… czy to dyskryminacja?

    W sytuacjach, gdy zostaliśmy niesprawiedliwie potraktowani, zastanawiamy się, czy mamy do czynienia z dyskryminacją. Czym ona jest i co odróżnia ją od molestowania?

  • KTO MA WIEDZIEĆ… dlaczego miesiączka boli

    „Taka Pani uroda”. Twoje badania nie wykazały żadnej nieprawidłowości, a Tobie zdarzyło się usłyszeć takie zdanie, gdy pytałaś lekarza_rkę skąd się biorą Twoje dolegliwości? Bardzo często taką właśnie odpowiedź słyszą kobiety zgłaszające bóle podczas miesiączek lub współżycia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij