Beta hCG — jak interpretować wyniki gonadotropiny kosmówkowej?

Beta hCG to jeden z najwcześniej wykrywanych hormonów pojawiających się we krwi i w moczu podczas ciąży, dlatego kojarzony jest zwłaszcza z testami ciążowymi. Jednak określenie jego stężenie wykorzystywane jest również m.in. do diagnostyki ciąży pozamacicznej, wielopłodowej, a także w badaniach prenatalnych w kierunku wad płodu.

1. Co to jest beta hCG?
2. Kiedy robić test beta hCG
3. Badanie poziomu beta hCG z krwi
4. Poziom beta hCG - interpretacja wyników
5. Kiedy jeszcze oznacza się beta hCG?

Co to jest beta hCG?

Hormon hCG, czyli ludzka gonadotropina kosmówkowa produkowany jest w trakcie ciąży przez komórki trofoblastu (struktury występującej w I trymestrze ciąży, odpowiedzialnej za odżywianie zarodka; potem tworzy się z niej łożysko). Wyróżnia się formę alfa i beta hCG. Zadaniem hCG jest utrzymanie ciałka żółtego, czyli rodzaju struktury, która po zapłodnieniu powstaje w jajniku i odpowiada głównie za syntezę progesteronu, odpowiedzialnego z kolei za podtrzymanie ciąży w jej początkowym okresie. Na późniejszym etapie funkcję produkcji progesteronu przejmuje odpowiednio wykształcone łożysko. Oznaczenia podjednostki beta hCG, z którymi może spotkać się pacjentka to: β–hCG, beta–hCG lub b–hCG. Potocznie pacjentki nazywają wskaźnik "beta".

Kiedy robić test beta hCG

Oznaczenie stężenia podjednostki beta hCG jest jedną z podstawowych metod diagnostyki ciąży. Można go oznaczyć już na początku drugiego tygodnia po implantacji zarodka. Aby określić poziom hormonu w moczu, wystarczy zakupić w aptece test ciążowy, a następnie nanieść na niego odpowiednią ilość moczu w specjalnie oznaczone miejsce (testy różnych producentów różnią się sposobem wykonania, ale do każdego testu dołączona jest instrukcja).

W przypadku wykonania testu w późniejszym okresie ciąży, pora dnia nie ma aż tak istotnego znaczenia, ponieważ stężenie beta hCG się zwiększa. Należy pamiętać, że domowe testy ciążowe mają skuteczność około 95 proc. — można otrzymać wynik fałszywie dodatni, to znaczy, że może pojawić się oznaczenie sugerujące ciążę u kobiety, która w ciąży nie jest. Może również wyjść wynik fałszywie ujemny, czyli taki, który sugeruje, że kobieta będąca w rzeczywistości w ciąży, według wyniku testu w niej nie jest. W przypadku wątpliwości można odczekać kilka dni i wykonać test ponownie.

Badanie poziomu beta hCG z krwi

Można również udać się do laboratorium i oznaczyć stężenie beta hCG w surowicy krwi. Metoda ta jest o wiele dokładniejsza i obarczona dużo mniejszym ryzykiem błędu. Według norm większości laboratoriów wynik testu ciążowego jest pozytywny, gdy stężenie hormonu beta hCG przekroczy 5 mIU/ml. Po uzyskaniu dodatniego wyniku testu ciążowego należy udać się na wizytę do lekarza ginekologa, pamiętając jednak o tym, że pęcherzyk ciążowy jest widoczny w badaniu ultrasonograficznym w macicy wówczas, gdy stężenie beta hCG jest na poziomie minimum 1000–1200 mIU/ml, czyli w 5.–6. tygodniu ciąży. Pewnym potwierdzeniem ciąży jest stwierdzenie zarodka w jamie macicy wraz z uwidocznieniem czynności serca płodu — jest to możliwe, gdy upłynie minimum 6 tygodni od pierwszego dnia ostatniej miesiączki (w przypadku kobiet o nieregularnych cyklach czas ten może się wydłużyć).

W Internecie można znaleźć wiele kalkulatorów beta hCG, które pozwalają na obliczenie procentowego przyrostu beta hCG. Bywają pomocne, ale należy do nich podchodzić z dystansem.

Poziom beta hCG - interpretacja wyników

Normy beta hCG dla prawidłowo rozwijającej się ciąży pojedynczej:

Jeżeli wartości poziomu beta hCG są niższe, niż wynika to z wieku ciążowego oraz powyższej tabeli, oznaczać to może błąd w ustaleniu wieku ciążowego (niedokładność lub pomyłkę przy określeniu pierwszego dnia ostatniej miesiączki), inny termin wystąpienia owulacji i samego zapłodnienia (u kobiet z nieregularnymi cyklami menstruacyjnymi). Może to również niestety oznaczać nieprawidłowości ciążowe, takie jak zagrażające poronienie lub ciąża pozamaciczna. Zbyt wysokie stężenia beta hCG mogą być spowodowane ciążą mnogą (mogą w przypadku takiej ciąży 3–10 razy przekraczać wartość dla ciąży pojedynczej) lub nowotworami pochodzenia trofoblastycznego.

Kiedy jeszcze oznacza się beta hCG?

Poza rozpoznawaniem wczesnej ciąży, oznaczenie poziomu stężenia beta hCG oraz jego zmian w czasie jest wykorzystywane w celu diagnostyki ciąży pozamacicznej, wielopłodowej oraz przy monitorowaniu dobrostanu wczesnej ciąży. Podjednostka beta gonadotropiny kosmówkowej jest również wykorzystywana, obok białka PAPP–A, w teście podwójnym służącym do diagnostyki prenatalnej wad płodu.