Badania hormonalne- kiedy i jakie powinno się zrobić?
Michał Posmykiewicz

Badania hormonalne- kiedy i jakie powinno się zrobić?

Jednym z układów naszego organizmu jest układ hormonalny, nazywany inaczej układem endokrynnym lub też endokrynologicznym. Układ hormonalny składa się z dużej ilości gruczołów dokrewnych oraz wyspecjalizowanych komórek, które odpowiedzialne są za produkcje różnego rodzaju hormonów. Praktycznie każdy hormon spełnia w naszym organizmie inną funkcje, a wzajemne zależności pomiędzy poszczególnymi hormonami oraz ich wydzielanie podlega kontroli na drodze sprzężeń zwrotnych, jak również dodatkowo regulacji ze strony układu nerwowego.

Zdarzają się różnego rodzaju sytuacje, w których układ endokrynologiczny przestaje działać w prawidłowy sposób i pojawiają się zaburzenia i odchylenia zarówno w produkcji poszczególnych hormonów, jak i w sposobie ich działania. 

Zatem kiedy powinno się zrobić badania hormonalne? Kiedy wykonać badanie poziomu hormonów?

Przede wszystkim badania hormonalne powinno się wykonać wówczas, kiedy istnieje podejrzenie nadczynności lub niedoczynności tarczycy. W takiej sytuacji powinno się oznaczyć zarówno poziom wolnych hormonów, czyli tyroksyny i trójjodotyroniny, które są produkowane przez same komórki tarczycy, jak i poziom TSH, czyli poziom hormonu tyreotropowego produkowanego przez przysadkę mózgową, którego funkcją z kolei jest regulacja wydzielania wolnych hormonów przez tarczycę. Po oznaczeniu poziomu tych wszystkich trzech hormonów lekarz jest w stanie stwierdzić czy nasza tarczyca pracuje prawidłowo. Jeśli na podstawie wyników badań oraz objawów klinicznych istniałoby podejrzenie nadczynności lub niedoczynności tarczycy, wtedy zajdzie potrzeba specjalistycznej konsultacji endokrynologicznej, w czasie której lekarz postawi już ostateczną, pewną diagnozę i zaleci dalsze postepowanie oraz dobierze właściwe leczenie.  

Jakie objawy mogą zatem sugerować nadczynność tarczycy? 

Nadczynność tarczycy jest to stan, w którym zazwyczaj poziom hormonów tarczycy jest wysoki, zaś poziom TSH jest niski. U pacjenta obserwowane są bardzo charakterystyczne objawy. Człowiek z nadczynnością tarczycy jest zwykle bardzo drażliwy, nerwowy, niespokojny. Ma problem ze skupieniem uwagi, co często uniemożliwia mu normalną pracę czy naukę. Poza tym chory skarży się na bezsenność, osłabienie i męczliwość mięśni. Skóra jest zazwyczaj zaczerwieniona, wilgotna, ciepła, pacjent bardzo się poci. Charakterystyczna jest także biegunka, utrata masy ciała oraz kołatania serca.

W ciężkiej postaci nadczynności tarczycy może pojawić się duszność. U kobiet mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania, u mężczyzn zaburzenia wzwodu, u obu płci może dojść do zmniejszenia libido. Może być także obecne wole. 

Powiązane produkty

Jakie objawy będą sugerowały niedoczynność tarczycy? 

Typowe objawy niedoczynności tarczycy to senność, spowolnienie i zmniejszenie tolerancji wysiłku. Skóra chorych jest sucha, szorstka, zimna, włosy mają skłonność do wypadania, a paznokcie do łamania się. Pacjenci skarżą się na uczucie chłodu, zaparcia, przyrost masy ciała- bardzo często pacjenci z niezdiagnozowaną jeszcze niedoczynnością tarczycy dziwią się, że nie mogą zgubić zbędnych kilogramów pomimo naprawdę racjonalnej diety oraz aktywności fizycznej. Lekarz w badaniu często stwierdza tzw. obrzęk podskórny (obrzęk śluzowaty) - dochodzi do pogrubienia rysów twarzy, obrzęku powiek, dłoni. Poza tym zwolniona jest czynność serca, spłycone są oddechy, głos jest matowy, ochrypły.

W przypadku niedoczynności tarczycy zwykle w badaniach laboratoryjnych poziom TSH jest bardzo wysoki, zaś poziomy wolnych hormonów tarczycy są bardzo niskie, czasami w bardzo ciężkich przypadkach niedoczynności tarczycy mogą być prawie nieoznaczalne. 

Jakie zatem hormony należy oznaczyć kobieta, która nie może zjaść w ciążę?

Badanie poziomu hormonów powinny też wykonać kobiety, które starają się o dziecko i nie mogą zajść w ciąże przez rok pomimo regularnego współżycia bez zabezpieczenia. W takiej sytuacji kobieta w czasie kolejnej wizyty w gabinecie swojego ginekologa prowadzącego na pewno dostanie skierowanie na oznaczenie różnego rodzaju hormonów. Przede wszystkim na pewno zajdzie konieczność oznaczenia poziomu prolaktyny. Prolaktyna jest hormonem, który produkowany jest przez przysadkę mózgową. Zdarzają się niestety dość często sytuacje, w których prolaktyna jest produkowana w nadmiernej ilości. Wtedy też właśnie u kobiety mogą pojawić się problemy z zajściem w ciąże, jak również wtórny brak miesiączki, mlekotok czy też osteopenia i osteoporoza.

Ponadto, kobieta, która stara się wraz z partnerem o dziecko i nie może zajść w ciąże, powinna też oznaczyć u siebie poziomy hormonów płciowych. Zalicza się do nich folikulotropine, czyli FSH oraz lutropine, czyli LH, jak również estradiol i progesteron. Zarówno FSH, jak i LH, to hormony produkowane przez przysadkę mózgową. Są to tzw. gonadotropiny, które mają bardzo duży wpływ na regulacje cyklu miesięcznego, jak również wpływają one na produkcje zarówno estrogenów, jak i progesteronu przez żeńskie gonady płciowe, czyli jajniki. Estradiol i progesteron również odpowiedzialne są za regulacje i prawidłowy przebieg całego cyklu miesiączkowego. Przy problemach z zajściem w ciąże zawsze warto też oznaczyć jest poziom hormonów androgennych, czyli tych tzw. męskich hormonów płciowych. Zalicza się do nich przede wszystkim testosteron oraz dehydroepiandrosteron. Zaburzenia w ich produkcji u kobiety (ich nadmierne stężenie) mogą właśnie doprowadzić do problemów z zajściem w ciąże i do nadmiernego rozwoju męskich cech. U mężczyzn natomiast niedobór męskich hormonów płciowych doprowadza przede wszystkim do spadku libido i zaburzeń erekcji. 

Kiedy mężczyźni powinni oznaczyć poziom prolaktyny?

Czasami również mężczyźni powinni oznaczyć u siebie poziom prolaktyny. Jeśli mężczyzna obserwuje u siebie zaburzenia płodności i erekcji, jak również znaczny spadek libido i ginekomastie, czyli powiększenie się gruczołów piersiowych, wtedy zawsze warto pomyśleć o tym, że doszło u niego do wzmożonej produkcji prolaktyny.

Układ hormonalny jest układem, w którym można powiedzieć, że wszystkie elementy są ze sobą w pewnym stopniu połączone. Dlatego też bardzo czysto dzieje się tak, że jeśli jedno ogniowo zaczyna pracować w nieprawidłowy sposób, zaczyna wywierać to wpływ na kolejne elementy układu endokrynologicznego, które ze sobą ściśle współpracują, co z kolei będzie pociągało za sobą konsekwencje pod postacią różnie nasilonych objawów. Dlatego też wszystkie niepokojące objawy ze strony układu endokrynnego zawsze wymagają diagnostyki i leczenia, którym będzie kierował lekarz specjalista w dziedzinie endokrynologii, który ma duże doświadczenie w zajmowaniu się tego typu problemami.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij