Różyczka – przyczyny, objawy leczenie różyczki u dzieci i u dorosłych
Marcin Setlak

Różyczka – przyczyny, objawy leczenie różyczki u dzieci i u dorosłych

Różyczka jest zakaźną chorobą wirusową. Może przebiegać z drobnoplamistą lub plamisto–grudkową wysypką, powiększeniem węzłów chłonnych, szczególnie podpotylicznych, ale też z objawami ogólnoustrojowymi, m.in. podwyższoną temperaturą ciała. Zakażenie wirusem różyczki we wczesnym okresie ciąży może prowadzić do wystąpienia wad wrodzonych u dziecka lub nawet do samoistnego poronienia. Rozpoznanie stawia się zwykle na podstawie badania fizykalnego. Leczenie różyczki jest zwykle objawowe. Przeciwko różyczce istnieje możliwość skutecznego szczepienia. 

Czym jest różyczka? 

Różyczka to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa RNA, który przenosi się w dwojaki sposób. Pierwszy z nich to droga kropelkowa bezpośrednio lub podczas bliskich kontaktów z zakażoną osobą, drugi to droga łożyskowa, od matki do płodu. Różyczka należy do grupy chorób wieku dziecięcego, sposoby unikania różyczki to szczepienia ochronne zgodnie z kalendarzem szczepień, w 13. – 14. miesiącu życia i w 10. roku życia. W szczepionce wykorzystuje się wirusy atenuowane (czyli wirusy żywe, ale pozbawione swojego chorobotwórczego działania). Po wprowadzeniu w Polsce w 1987 r. obowiązkowego szczepienia na różyczkę u dziewczynek w 13. roku życia, doszło do zmniejszenia liczby stwierdzanych przypadków różyczki wrodzonej. Dodatnie przeciwciała IgG w różyczce wraz z ujemnymi przeciwciałami IgM świadczą o odporności na daną chorobę. 

Różyczka – przyczyny 

Zapewne wiele osób zadaje sobie pytanie czy różyczka jest zaraźliwa. Tak, chora osoba staje się zakaźna około 7–10 dni przed wystąpieniem objawów, w tym wysypki, do około 7–15 dni po jej ustąpieniu. Z kolei niemowlęta zakażone w trakcie ciąży są zakaźne jeszcze przez wiele miesięcy po porodzie. Wirusem wywołującym różyczkę zarówno u dzieci, jak i u dorosłych jest wirus różyczki – Rubella virus, z rodziny Togaviridae, zawierający jedną cząstkę jednoniciowego RNA. 

Polecane dla Ciebie

Różyczka – objawy 

Wiele zachorowań przebiega w łagodny sposób. Okres wylęgania różyczki trwa około 14–21 dni, a początek choroby w różyczce poprzedza tzw. okres prodromalny, któremu towarzyszy gorączka, osłabienie i powiększenie węzłów chłonnych. Objawy te zwykle występują w różyczce u dorosłych.

Charakterystyczny dla różyczki objaw to tkliwy obrzęk węzłów chłonnych podpotylicznych, zausznych i szyjnych tylnych. Węzły chłonne mogą stać się twarde, bolesne i osiągnąć wielkość ziaren grochu. Różyczce towarzyszą także objawy skórne, dokładniej wysypka. Jest ona drobnoplamista lub plamisto–grudkowa pojawia się najpierw na twarzy i szyi, a później na całym ciele. Początkowo przybiera postać blednącego rumienia plamistego, później podobna jest do wysypki płoniczej, czyli drobnej, jak ukłucia szpilką. 

Istotne jest zaznaczenie faktu czy różyczka swędzi. Z reguły nie, natomiast u niektórych pacjentów zdarza się wystąpienie świądu skóry. To, ile trwa różyczka jest osobniczo zmienne, jednak najczęściej objawy utrzymują się około 3–5 dni. Wysypka znika, nie pozostawiając śladów na skórze. 

Rozpoznanie różyczki 

Różyczkę należy podejrzewać u pacjenta zgłaszającego się z bólem i powiększeniem węzłów chłonnych oraz charakterystyczną wysypką. Lekarz po dokładnym badaniu fizykalnym oceni czy prezentowane objawy choroby wyglądają jak różyczka. Diagnostyka różnicowa obejmuje między innymi odrę, szkarlatynę, kiłę drugorzędową, wysypki polekowe i rumień zakaźny

Różyczka nie wystąpi u niemowlaka do 6 miesiąca życia, których matki chorowały na różyczkę lub były szczepione, dlatego nie da się określić objawów, jakie towarzyszą różyczce u niemowląt. 

Różyczka u dzieci a różyczka u dorosłych

Objawy różyczki u dzieci nieco różnią się od tych, występujących u osób dorosłych. Różyczka u dziecka przechodzi zazwyczaj bez objawów ogólnych w postaci osłabienia i bólów stawów. Jeśli te objawy wystąpią – są zazwyczaj słabo wyrażone. Różyczka u chłopców ma taki sam przebieg, jak u dziewczynek. 

U dorosłych pacjentów w różyczce mogą się pojawić: gorączka, zmęczenie, bóle głowy, sztywność stawów czy lekki katar. Gorączka ustępuje zazwyczaj na drugi dzień po pojawieniu się na ciele wysypki. 

Różyczka – leczenie 

Przebieg choroby jest zwykle łagodny, więc na pytanie, jak leczyć różyczkę należy odpowiedzieć, że najczęściej nie wymaga ona leczenia – leczenie różyczki u dzieci i u dorosłych jest jedynie objawowe. W różyczce jako leczenie objawowe często stosowane są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, należy także pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. 

Różyczka w ciąży 

Ogromnie istotne jest, by każda kobieta przed zajściem w ciążę, jeśli wcześniej nie przechorowała różyczki, została przeciwko niej zaszczepiona – nie powinna wówczas zachodzić w ciążę do 28 dni po szczepieniu.

W przypadku zakażenia wirusem różyczki kobiety w ciąży, do którego dochodzi zwykle podczas kontaktu z chorym dzieckiem, może dojść do transmisji wirusa do płodu. Przed 12 tygodniem ciąży ryzyko zakażenia płodu wynosi 57%, między 13. a 28. tygodniem ciąży 45%, a w III trymestrze prawie 100%. 

Obraz kliniczny wewnątrzmacicznej infekcji płodu może obejmować zarówno poronienie, bezobjawowe zakażenie, fetopatię, embriopatię różyczkową, jak i obumarcie wewnątrzmaciczne. U żywo urodzonych noworodków może wystąpić tzw. triada Gregga.  
Do triady Gregga, charakterystycznej dla zespołu różyczki wrodzonej należą: 

  • wady narządu wzroku, takie jak: zaćma, jaskra, zapalenie siatkówki i naczyniówki (tzw. retinopatia typu ,,sól i pieprz”), małoocze, zez, 
  • zaburzenia słuchu lub głuchota, 
  • wady serca i dużych naczyń krwionośnych, między innymi: przetrwały przewód tętniczy, ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, ubytek przegrody międzykomorowej, zwężenie tętnicy płucnej,

Dodatkowo, mogą wystąpić: 

  • zaburzenia neurologiczne – przewlekłe zapalenie opon mózgowych, mikrocefalia, zapalenia naczyń mózgowych, zwiększone ryzyko zachorowania na schizofrenię i autyzm,
  • wady narządów płciowych, 
  • patologie kostne, prowadzące np. do deformacji kończyn czy uszkodzenia zębów mlecznych,
  • wysypka skórna, 
  • schorzenia wątroby, płuc, nerek. 

Do diagnostyki różyczki w ciąży stosowane są głównie metody serologiczne, takie jak metoda zahamowania hemaglutynacji oraz badanie odczynu zobojętniania i wiązania dopełniacza. Z kolei użycie metody PCR i hybrydyzacji in situ pozwala wykryć materiał genetyczny wirusa. 

Różyczka – powikłania 

Powikłania różyczki u dorosłych należą do rzadkości. To między innymi zapalenie stawów, zapalenie spojówek, małopłytkowość i zapalenie mózgu. Zapalenie stawów dotyczy najczęściej stawów dłoni i kolanowych, są one obrzęknięte i bolesne. Objawy te pojawiają się najczęściej w czasie trwania wysypki i ustępują maksymalnie do kilku tygodni. 

Bardzo rzadko, bo u około 1:3000 pacjentów występuje przemijająca skaza małopłytkowa. Równie rzadkie jest zapalenie mózgu, charakteryzujące się bólami głowy, występowaniem nudności i wymiotów, drgawek czy sztywności karku. 

  1. W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska, Pediatria, PZWL, Warszawa 2016.
  2. G.H. Bręborowicz (red.), Położnictwo i ginekologia – położnictwo, PZWL, Warszawa 2016.
  3. Z. Dziubek, Choroby zakaźne i pasożytnicze, PZWL, Warszawa 2010.
  4. A. Boroń–Kaczmarska, Choroby zakaźne i pasożytnicze, PZWL, Warszawa 2017. 
  5. J. Cianciara, J. Juszczyk, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Czelej, Lublin 2007.
  6. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2017, MP, Kraków 2017.
  7. J. Szczep (red.), Neonatologia, PZWL, Warszawa 2016. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij