Zaćma – objawy, przyczyny, leczenie i operacja
Roman Wodowski

Zaćma – objawy, przyczyny, leczenie i operacja

Niegdyś uważano, że z mózgu, niczym wodospad, spływa do oka płyn powodujący ślepotę – stąd nazwa „katarakta” (greckie „καταρράκτης” oznacza wodospad). Typowo polskie określenie – zaćma – odzwierciedla już aktualną wiedzę o tym schorzeniu. Zaćma to choroba dotycząca soczewki oka. Polega ona na stopniowym, częściowym lub całkowitym jej zmętnieniu (soczewka, która w prawidłowych warunkach jest przezroczysta, stopniowo traci tą cechę).

  1. Objawy zaćmy 
  2. Jakie są przyczyny zaćmy?
  3. Leczenie zaćmy 
  4. Kwalifikacja do zabiegu leczącego zaćmę
  5. Efekty leczenia operacyjnego zaćmy
  6. Postępowanie z zaćmą po operacji
  7. Czy zaćma po operacji może się pojawić ponownie?
  8. Czy suplementy diety z luteiną leczą zaćmę?

Objawy zaćmy 

Soczewka znajduje się za barwną częścią oka, czyli za tęczówką i skupia promienie świetlne na plamce żółtej w tylnej części siatkówki. Zmętnienie utrudnia ten proces, a nasze widzenie ulega znacznemu pogorszeniu. Zaćma objawia się więc obniżeniem ostrości wzroku do dali i bliży, niekorygowalnymi okularami czy soczewkami kontaktowymi. Objawy zaćmy mogą się jednak różnić w zależności od miejsca umiejscowienia zmętnienia. Zmętnienia w obrębie kory soczewki mogą np. prowadzić do zjawiska olśnienia przy patrzeniu na źródła światła, powodowane rozszczepieniem promieni świetlnych na zmętnieniach soczewki. W skrajnych przypadkach, kiedy soczewka całkowicie zmętnieje, następuje znaczne upośledzenie widzenia. Należy wyraźnie podkreślić, że zaćma nie boli, nie swędzi ani nie powoduje zaczerwienienia oka czy łzawienia.

Jakie są przyczyny zaćmy?

Najczęstszą postacią jest zaćma starcza. Zaćma może jednak również wystąpić w przebiegu niektórych chorób np. cukrzycy. Istnieje bardzo dużo hipotez na temat dokładnych przyczyn powstawania zaćmy. Jedną z nich jest teoria niszczącego działania wolnych rodników tlenowych. Głównym ich źródłem w soczewce są reakcje fotochemiczne. Ich szkodliwe działanie na białka, lipidy i kwasy nukleinowe kumuluje się wraz z wiekiem, zwłaszcza, że w miarę starzenia organizmu dochodzi w soczewce do obniżenia poziomu antyutleniaczy. Wolne rodniki są uważane także za jeden z głównych czynników patogenetycznych w cukrzycy i zaćmie cukrzycowej. Ryzyko zaćmy zwiększa też sterydoterapia.

Powiązane produkty

Leczenie zaćmy 

Jedynym skutecznym leczeniem zaćmy jest leczenie operacyjne. Obecnie najczęściej stosowaną metodą jest fakoemulsyfikacja soczewki, czyli rozdrobnienie zmienionej chorobowo soczewki przy pomocy ultradźwięków, odessanie jej z oka i umieszczeniu na jej miejscu nowej, sztucznej soczewki. Wprowadzenie w latach 70-tych XX wieku sztucznych soczewek wewnątrzgałkowych, których pomysłodawcą był angielski okulista Ridley, było niesamowitym przełomem w chirurgii okulistycznej. Podczas operacji trwającej około 30 minut pacjent jest przytomny i świadomy tego, co dzieje się wokół niego. Widzi jedynie światło z mikroskopu operacyjnego. Jest to operacja refundowana przez NFZ.

Ile czeka się na operację zaćmy w 2024 roku? Sprawdź tu

Kwalifikacja do zabiegu leczącego zaćmę

Lekarz okulista może spotykać się niekiedy z pytaniem ze strony chorego, czy zaćma jest już dojrzała do operacji. Otóż jeszcze kilkanaście lat temu faktycznie czekano na intensywne zmętnienie soczewki zwane zaćmą dojrzałą. Obecnie o tym kiedy operować zaćmę, decyduje pacjent wspólnie z lekarzem. Nie ma konieczności oczekiwania, aż zaćma całkowicie dojrzeje. Decyzję należy podjąć, kiedy zaćma prowadzi do zaburzenia dotychczasowego trybu życia, przeszkadza w codziennych czynnościach lub pracy. Problemem w polskich warunkach pozostaje niestety długie oczekiwanie na refundowany zabieg. Zdesperowani pacjenci często decydują się więc na usługi prywatnych ośrodków.

Efekty leczenia operacyjnego zaćmy

Niekiedy bywa, że wbrew oczekiwaniom chorego widzenie ulega poprawie w niewielkim stopniu ze względu na choroby towarzyszące. W większości przypadków po operacji zaćmy pozostaje jednak resztkowa wada wzroku wymagająca korekcji szkłami okularowymi do stałego noszenia. Konieczność noszenia okularów warunkuje typ soczewki, którą zastąpiono usuniętą soczewkę pacjenta.

Postępowanie z zaćmą po operacji

Po operacji usunięcia zaćmy powstała w ten sposób rana goi się przeważnie przez okres około 2 miesięcy. Należy wówczas unikać głębokiego pochylania się, podnoszenia ciężarów. Nie wolno też korzystać z sauny ani bardzo gorących kąpieli. Operowanego oka nie wolno ani uciskać, ani trzeć. Pacjenci, którzy mogą mieć problem z przestrzeganiem tych reguł (np. w czasie snu) mogą zakupić w aptece specjalną osłonę na operowane oko. W ciągu dnia zaleca się stosowanie okularów przeciwsłonecznych dla uniknięcia nadmiernego nasłonecznienia. Bezpośrednio po operacji lekarz zaleci nam również stosowanie przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych kropli. Należy rygorystycznie przestrzegać zaleceń dotyczących ich stosowania.

Czy zaćma po operacji może się pojawić ponownie?

Raz usunięta zaćma nie występuje ponownie. Natomiast może ulec zmętnieniu torebka w której umieszcza się sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. Objawy tego stanu są podobne do objawów zaćmy, ale leczenie tego problemu jest „prostsze” – wykonuje się ambulatoryjnie zabieg laserowy przywracający ostatecznie widzenie.

Czy suplementy diety z luteiną leczą zaćmę?

Pacjenci z zaćmą często pytają o zasadność stosowania suplementów diety z luteiną. Podkreślmy, że w żadnym wypadku nie mają one działania leczniczego. Stanowią jedynie uzupełnienie naszej diety i tak też należy je traktować. Luteina należy do bardzo licznej grupy związków – karotenoidów (naturalnych barwników roślinnych). Karotenoidy mają silne właściwości antyoksydacyjne (jest przeciwutleniaczem), ale też część z nich ulega w organizmie przekształceniu do witaminy A. Oprócz luteiny do najbardziej znanych w tej grupie należą: likopen, beta-karoten i zeaksantyna. Luteina bardzo dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Ze względu na te właściwości korzystne jest spożywanie produktów będących źródłem luteiny z posiłkami zawierającymi tłuszcze.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl