Przygotowanie organizmu do ciąży – od kiedy brać suplementy, witaminy i minerały?

Wiele kobiet, które planują zostać mami, zastanawia się, które witaminy i minerały suplementować przed ciążą, a których z nich unikać, żeby zwiększyć swoje szansę na posiadanie potomstwa? Istnieje kilka prostych zasad dotyczących planowania zarówno macierzyństwa, jak i ojcostwa, które powinni stosować przyszli rodzice. Dlaczego kobiety starające się o dziecko lub będące w ciąży nie powinny pić syropu lub napoju z aloesu, jak długo przed zajściem w ciążę należy zacząć brać kwas foliowy oraz co należy włączyć do swojej diety, aby podnieść swoją płodność? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Przygotowując się do ciąży, warto wykonać niezbędne badania ginekologiczne i laboratoryjne. Należy zaprzestać stosowania jakichkolwiek używek, takich jak palenie papierosów, czy picie alkoholu, a także ograniczyć stres i wprowadzić regularną aktywność fizyczną. Kluczowe jest prowadzenie właściwej diety oraz w przypadku stwierdzonych niedoborów uzupełnienie niezbędnych składników. Ponieważ ciąża jest szczególnym okresem w życiu kobiety, w którym organizm ma zwiększone zapotrzebowanie na podstawowe składniki budulcowe, witaminy i minerały,  dlatego tak ważne jest zdrowe odżywianie oraz suplementacja składników ważnych dla prawidłowego rozwoju dziecka, jak kwas foliowy.

Od kiedy należy zacząć suplementację przed ciążą?

Ciąża jest szczególnym okresem w życiu kobiety, do którego warto się odpowiednio przygotować. Pomimo że nie ma jednoznacznych zaleceń towarzystw ginekologicznych, wielu lekarzy wskazuje, aby przed rozpoczęciem starań dotyczących powiększenia rodziny, wprowadzić odpowiednią suplementację oraz wykonać badania diagnostyczne. Zazwyczaj zakłada się, aby dodatkowe witaminy, minerały i uzupełnienie codziennej diety wprowadzić ok. 3 miesięcy przed planowaniem zajścia w ciąże, a niektóre składniki warto wprowadzić nawet już wcześniej, jak np. kwas foliowy, który korzystnie jest przyjmować pół roku przed poczęciem dziecka. Jednak pierwszym krokiem jest wykonanie badań diagnostycznych określających poziom witamin i minerałów. Na podstawie otrzymanych wyników można ocenić, które składniki są w normie, a które należy uzupełnić i rozpocząć ich suplementację.

Dowiedz się więcej, jak wygląda Kalendarz badań w ciąży

Suplementacja przed ciążą – witaminy

Podstawowym składnikiem, który jako pierwszy przychodzi na myśl przy staraniu się o dziecko jest witamina B9 – kwas foliowy. Najkorzystniej pół roku przed rozpoczęciem starania się o dziecko wprowadzić suplementację tej witaminy lub jego pochodnych (foliany). Właściwy poziom kwasu foliowego w organizmie warunkuje zapobieganie rozwojowi wad cewy nerwowej, które mogą prowadzić do poważnych zaburzeń układu nerwowego dziecka (bezmózgowie, małomózgowie, rozszczep kręgosłupa, przepuklina układu nerwowego). Zgodnie z zaleceniami kobiety w wieku rozrodczym powinny przyjmować 400 µg folianów dziennie, a w okresie ciąży do 600 µg. Warto również zadbać o właściwy poziom witaminy D3, która wpływa na prawidłową budowę tkanki kostnej oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową. Zapotrzebowanie na ten składnik uzależnione jest od jego stężenia we krwi, które powinno przekraczać wartość 30–50 ng/ml. Zazwyczaj dla kobiet w ciąży i okresie karmienia rekomendowana jest suplementacja witaminy D3 w dawce 1500–2000 IU/dobę.  Ważnym dodatkiem w jadłospisie kobiet starających się o dziecko jest wzbogacenie diety w witaminy o działaniu antyoksydacyjnym, czyli A, C, E oraz wpływające korzystnie m.in. na układ nerwowy – witaminy z grupy B.

Suplementacja przed ciążą – minerały i kwasy tłuszczowe

Przed rozpoczęciem starań o dziecko warto sprawdzić poziom hormonów tarczycy, wykonując badanie tyroksyny (fT4) i jej aktywnej formy trijodotyroniny (fT3), które są kluczowe dla prawidłowego rozwoju płodu. Zdarza się, że lekarz zaleca suplementację jodem, który jest niezbędny do produkcji tych związków. Wysoka, wyższa niż w niektórych rybach, zawartość jodu znajduje się w brunatnicach, które można kupić w formie tabletek lub proszku i które ukrywają się pod nazwą kelp. W czasie ciąży zapotrzebowanie na jod zwiększa się z uwagi na konieczność zabezpieczenia potrzeb rosnącego płodu oraz wyrównania zwiększonego wydalania jodu z moczem u kobiet w tym stanie fizjologicznym. Ważnym składnikiem dla przyszłej mamy jest również żelazo. Wpływa na poprawę płodności oraz zmniejsza ryzyko poronień. Należy także zadbać o prawidłowy poziom wapnia, który wpływa na tworzenie mocnych kości. Niezwykle ważne w diecie są kwasy tłuszczowe omega-3 (przede wszystkim EPA i DHA). Jak wykazały badania, wpływają korzystnie na proces zapłodnienia oraz warunkują prawidłowy rozwój poczętego dziecka.

Czy istnieją suplementy obniżające płodność?

Przyjmowanie niektórych leków może obniżać płodność. Przewlekłe stosowanie leków może niekiedy utrudniać zajście w ciążę oraz zmniejszać potencję.

Do leków, które mogą obniżać płodność, zaliczono:

• leki hormonalne,
• leki przeciwnowotworowe,
• leki na nadciśnienie i choroby serca,
• leki przeciwdepresyjne,
• antybiotyki,
• sterydy,
• (a nawet) przewlekła terapia aspiryną.

Suplementacja przed ciążą – zioła

W aptekach dostępnych jest wiele preparatów ziołowych. Jednak wiele z nich bezwzględnie nie może być stosowane w okresie ciąży. W tym szczególnym okresie przeciwwskazane jest stosowanie m.in.: aloesu (może wywołać skurcze macicy i poronienie), anyżu, boldo, miłorzębu japońskiego, jałowca pospolitego, kozieradki pospolitej, kruszyny, lukrecji, mącznicy lekarskiej, pluskwicy, rzewienia, senesu, szałwii lekarskiej, piołunu, żeń-szenia. Istnieje jednak szereg ziół, które można bezpiecznie przyjmować w czasie ciąży. Najczęściej stosowanym przez ciężarne składnikiem jest imbir. Substancje zawarte w tej roślinie wykazują aktywność przeciwwymiotną, ograniczając mdłości i nudności, występujące u przyszłych mam. Dodatkowo działają przeciwdrobnoustrojowo, łagodnie rozgrzewająco oraz ograniczają kaszel, dlatego wspomagają złagodzenie objawów przeziębienia i infekcji. W stanach  stresowych i zaburzeniach snu ukojenie przynosi melisa, która działa łagodnie uspokajająco. W stanach zapalnych, infekcyjnych oraz problemach żołądkowych zalecane są napary z rumianku. Przy problemach gastrycznych, zaparciach, niestrawności pomocna może okazać się mięta pieprzowa, działająca żółciopędnie i żółciotwórczo oraz wspomagająca trawienie.

Suplementy wspomagające płodność dla mężczyzn

Jak wskazują dane naukowe, na jakość i produkcję spermy u mężczyzn znaczący wpływ ma dieta, dlatego również przyszły tata powinien zadbać o prawidłową dietę podczas starania się o poczęcie dziecka.

Składniki o właściwościach przeciwutleniających, które warto wprowadzić do codziennego jadłospisu u mężczyzn starających się o dziecko:

• witamina C (natka pietruszki, owoce dzikiej róży, papryka, cytrusy),
• witamina E (tłuszcze roślinne, jak: oleje z zarodków pszenicy, słonecznikowy, krokoszowy, orzechy),
• likopen (świeże pomidory, a przede wszystkim przetwory pomidorowe),
• selen (migdały, podroby, ryby i owoce morze),
• resweratrol (przetwory z czerwonych winogron, granaty),
• B-karoten (marchew, suszone morele, natka pietruszki, szpinak).