Witamina E – gdzie występuje? Funkcje w organizmie, suplementacja, niedobór i nadmiar
Sylwia Smolińska-Kunicka

Witamina E – gdzie występuje? Funkcje w organizmie, suplementacja, niedobór i nadmiar

Witamina E jest silnym antyoksydantem (przeciwutleniaczem). Zapobiega nie tylko starzeniu się komórek, ale również przeciwdziała bezpłodności u mężczyzn. Potwierdzono także jej udział w procesie krzepnięcia krwi, zapobieganiu powstawianiu miażdżycy, wspomaganiu pracy mięśni oraz korzystnym wpływie na kondycję skóry i włosów. Przez wzgląd na te właściwości często nazywana jest „witaminą młodości” oraz „witaminą płodności”. Jaka jest zalecana dzienna dawka witaminy E, w których produktach się znajduje i czym charakteryzują się niedobory tej witaminy? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Witamina E to grupa dwóch związków organicznych – tokoferoli i tokotrienoli. Każda z nich posiada cztery formy: alfa, beta, gamma i delta. Związki te charakteryzują się podobnym działaniem, różnią się natomiast budową chemiczną. Najbardziej aktywny biologicznie jest alfa-tokoferol, który stanowi około 87% całkowitej puli witaminy E.

Rola witaminy E w organizmie

Witamina E spełnia w organizmie wiele istotnych funkcji. W połączeniu z witaminą A poprawia jakość widzenia. Zapobiega miażdżycy naczyń, rozkładając „zły" cholesterol (LDL), jednocześnie podnosząc poziom „dobrego" cholesterolu (HDL). Bierze udział w procesie powstawania i dojrzewania plemników (spermatogeneza), dlatego jej obniżony poziom może spowodować niepłodność u mężczyzn. Witamina E wpływa również na budowę i przepuszczalność błon komórkowych, dzięki czemu bierze udział w procesach biochemicznych, w które zaangażowana jest insulina, a tym samym przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Prawidłowa ilość witaminy E jest także wyjątkowo istotna dla osób z chorobami sercowo-naczyniowymi, ponieważ zapobiega tworzeniu się skrzepów krwi – zmniejsza to ryzyko wystąpienia zawału serca. Tokoferole posiadają także właściwości przeciwnowotworowe, gdyż blokują powstawanie rakotwórczych związków, jakimi są nitrozoaminy. Witamina E może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwoju takich chorób neurodegradacyjnych, jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. Warto również dodać, że wit. E jest cennym składnikiem diety kobiet w ciąży, wpływając na prawidłowy rozwój wzroku i układu nerwowego płodu.

Witamina E i jej działanie na skórę i włosy

Witamina E charakteryzuje się bardzo korzystnym działaniem na skórę i włosy. Przede wszystkim jest antyoksydantem, czyli zwalcza wolne rodniki powstające w wyniku procesów metabolicznych. Jako składnik preparatów kosmetycznych skutecznie hamuje procesy starzenia się skóry, związane z niekorzystnym działaniem promieniowania UV. Przeciwutleniające właściwości tokoferoli są najbardziej efektywne w połączeniu z witaminą C. Działając wit. E miejscowo, możemy złagodzić objawy oparzenia słonecznego, takie jak rumień, podrażnienie i obrzęk nawet o 40 – 50%, dlatego produkty do opalania, służące do ochrony skóry, często są wzbogacone o ten składnik. Z pewnością nie bez znaczenia jest również działanie przeciwzapalne witaminy E – odpowiada za przyspieszenie gojenia się ran, chroni przed nadmiernym przesuszeniem naskórka i zmniejszeniem jego elastyczności. Tokoferole pomagają także osobom, których skóra jest przebarwiona, niwelując widoczność nieestetycznych zmian. Witamina E „na skórę" może być stosowana w formie olejku, serum, kremu, emolientu, wcierki do skóry głowy, pianki do opalania, balsamu czy masła do ciała.

Warto nadmienić, że kosmetyki, które zawierają witaminę E, będą skuteczne przeciwzmarszczkowo tylko wówczas, jeśli jej zawartość w produkcie będzie nie mniejsza niż 5%.

Dawkowanie witaminy E

Zgodnie z powszechnie obowiązującymi normami zalecane dzienne spożycie (RDA) dla poszczególnych grup wiekowych:

  • dzieci (1-3 lata)  – 6 mg
  • dzieci (4-8 lat) – 7 mg
  • dzieci (9 -13 lat) – 11 mg
  • nastolatkowie (14-18 lat) – 15 mg
  • osoby dorosłe – 15 mg
  • kobiety w ciąży – 15 mg
  • kobiety karmiące – 15 mg
Badania dowodzą, że aby zwiększyć przyswajalność witaminy E, warto ją przyjmować jednocześnie z selenem.

Powiązane produkty

Niedobór witaminy E – objawy i skutki

Do głównych objawów niedoborów witaminy E zalicza się te ogólnoustrojowe, takie jak: osłabienie koncentracji i zmęczenie. Inne charakterystyczne objawy to pogorszenie wzroku, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni, wypadanie włosów, obniżenie odporności, anemia, a nawet bezpłodność. Najbardziej narażone na braki witaminy E są osoby chorujące na celiakię i mukowiscydozę, ponieważ to wśród tych chorych występują problemy z zaburzeniem trawienia i wchłaniania tłuszczów. Co więcej, niedoborom witaminy E towarzyszy niższy stopień wytwarzania prostacyklin, wzrost zawartości cholesterolu w ścianie tętnic oraz proces nadmiernej agregacji płytek krwi – wszystkie te zjawiska sprzyjają rozwojowi miażdżycy. Szczególną uwagę na wspomaganie diety suplementami zawierającymi witaminę E powinni zwrócić także palacze oraz kobiety przyjmujące tabletki antykoncepcyjne.  Niedobór witaminy E wpływa także na gorszą kondycję naszej skóry – spada poziom jej nawilżenia, jest ona szorstka i nadmiernie zrogowaciała.

Nadmiar witaminy E – objawy i skutki

Witamina E jest magazynowana w tkance tłuszczowej i nadnerczach, a jej nadmiar jest usuwany z organizmu w naturalny sposób, w trakcie procesu przemiany materii. O nadmiarze witaminy E mówimy wówczas, kiedy przyjęta dawka dobowa przekroczy 1000 mg. Do objawów przedawkowania wit. E zalicza się bóle głowy, ogólne osłabienie organizmu, zaburzenia jelitowe, wyraźne osłabienie pracy mięśni. Szczególną uwagę do dziennej dawki witaminy E powinny zwrócić osoby, które decydują się na jej dodatkową suplementację.

Jakie są źródła witaminy E?

W witaminę E bogate są produkty zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Produkty roślinne cechujące się wysoką zawartością witaminy E to przede wszystkim oliwa z oliwek, migdały, olej słonecznikowy, orzechy laskowe, kiełki oraz zarodki nasion zbóż. Duże ilości tokoferoli występują także w pomidorach, brokułach, brukselce, szpinaku, brzoskwiniach i w czarnej porzeczce. Produkty pochodzenia zwierzęcego, które charakteryzują się wysoką zawartością witaminy E to głównie łosoś, mintaj, śledź, jaja, mleko i produkty mleczne. Dbając o odpowiedni poziom tokoferoli, warto do diety włączyć także produkty bogate w błonnik, czyli kaszę, ciemne pieczywo i makarony pełnoziarniste. Nie należy jednak zapominać, że poddając produkty działaniu wysokiej temperatury, powodujemy rozkład witaminy E. Z tego powodu najlepiej sięgać po produkty nieprzetworzone, w formie świeżych warzyw i owoców.

Suplementy – którą witaminę E wybrać?

Na rynku farmaceutycznym istnieje szeroki asortyment preparatów, w których występują tokoferole i tokotrienole w formie witaminy E. Najbardziej popularnymi preparatami są kapsułki z witaminą E oraz witamina A+E także w kapsułkach. Jak stosować witaminę E, aby zapewnić organizmowi najwyższy poziom przyswajalności? Otóż w celu zwiększenia wchłaniania należy przyjmować ją w trakcie lub bezpośrednio po posiłku zawierającym tłuszcze, ponieważ witamina E doskonale się w nich rozpuszcza. Wit. E znalazła również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, dlatego stosuje się ją do produkcji kremów do twarzy z witaminą A lub kompleksem witaminy A i E. Kosmetyki witaminowe doskonale pielęgnują i łagodzą podrażnioną skórę. Witamina E wchodzi w skład preparatów multiwitaminowych dla kobiet w ciąży, ponieważ jak podają niektóre źródła, tokoferole zapobiegają pękaniu błon płodowych oraz występowaniu stanu przedrzucawkowego. Z kolei działanie witaminy E na włosy polega na dostarczeniu składników odżywczych do skóry głowy i wzmocnieniu jej naczyń krwionośnych, co wpływa na lepsze ukrwienie skóry głowy, dzięki czemu możemy uzyskać lwyższy stopień wchłanianie substancji odżywczych do mieszków włosowych.

  1. U. Strunz, Witaminy czy i dlaczego pomagają. Kiedy i jak bezpiecznie je stosować, „wydawnictwovital.pl” [online], https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2018/01/Witaminy-czy-i-dlaczego-pomagaja-_sklad_edited.pdf, [dostęp:] 27.01.2021 r.
  2. B. Milanovic, Witamina E w pigułce – co kryje świat tokoferoli, „jagiellonskiecentruminnowacji.pl” [online], https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_e_co_kryje_swiat_tokoferoli_bozena_milanovic.pdf, [dostęp:] 27.01.2021
  3. Praca zbiorowa, Witaminy prawda i mity, „biotechnologia.wpt.uni.opole.pl” [online],  http://biotechnologia.wpt.uni.opole.pl/wp-content/uploads/WITAMINY-PRAWDA-I-MITY.pdf, [dostęp:] 27.01.2021 r.
  4. N.Rahmani i in, „Vitamin E and its clinical challenges in cosmetic and reconstructive medicine with focus on scars; a review”. Journal of Pakistan Medical Association; 63 (3) 2013, s. 380-382.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • Próby wątrobowe (ALAT i ASPAT) — co oznaczają podwyższone wyniki?

    Próby wątrobowe to enzymy, po oznaczeniu których można stwierdzić, w jakim stanie jest wątroba i czy pracuje w prawidłowy sposób. Zalicza się do nich aminotransferazy ASPAT i ALAT oraz gamma-glutamylotranspeptydazę (GGTP). ALAT i ASPAT to najczęściej oznaczane próby wątrobowe. Ich pełne nazwy to aminotransferaza alaninowa, czyli ALAT oraz aminotransferaza asparaginowa — ASPAT.

  • Rezonans magnetyczny głowy – co wykrywa, ile kosztuje, jak wygląda badanie?

    Rezonans magnetyczny (MRI) głowy to badanie, w którym wykorzystywane są właściwości pola magnetycznego. Najczęściej MRI głowy zleca się po wypadkach samochodowych i urazach głowy, a także w sytuacji pogłębienia diagnostyki neurologicznej. Główną wadą rezonansu, będącego badaniem refundowanym, jest czas oczekiwania na to prześwietlenie, liczony nawet w miesiącach. 

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

  • Rytm zatokowy: badanie EKG, rytm miarowy, przyspieszony i zwolniony – co to oznacza?

    Rytm zatokowy to podstawowy i prawidłowy rytm pracy serca. Może być niekiedy przyspieszony lub zbyt wolny. Mówi się wtedy o tachykardii lub bradykardii zatokowej.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij