Witamina E – gdzie występuje? Funkcje w organizmie, suplementacja, niedobór i nadmiar
Sylwia Smolińska-Kunicka

Witamina E – gdzie występuje? Funkcje w organizmie, suplementacja, niedobór i nadmiar

Witamina E jest silnym antyoksydantem (przeciwutleniaczem). Zapobiega nie tylko starzeniu się komórek, ale również przeciwdziała bezpłodności u mężczyzn. Potwierdzono także jej udział w procesie krzepnięcia krwi, zapobieganiu powstawianiu miażdżycy, wspomaganiu pracy mięśni oraz korzystnym wpływie na kondycję skóry i włosów. Przez wzgląd na te właściwości często nazywana jest „witaminą młodości” oraz „witaminą płodności”. Jaka jest zalecana dzienna dawka witaminy E, w których produktach się znajduje i czym charakteryzują się niedobory tej witaminy? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Witamina E to grupa dwóch związków organicznych – tokoferoli i tokotrienoli. Każda z nich posiada cztery formy: alfa, beta, gamma i delta. Związki te charakteryzują się podobnym działaniem, różnią się natomiast budową chemiczną. Najbardziej aktywny biologicznie jest alfa-tokoferol, który stanowi około 87% całkowitej puli witaminy E.

Rola witaminy E w organizmie

Witamina E spełnia w organizmie wiele istotnych funkcji. W połączeniu z witaminą A poprawia jakość widzenia. Zapobiega miażdżycy naczyń, rozkładając „zły" cholesterol (LDL), jednocześnie podnosząc poziom „dobrego" cholesterolu (HDL). Bierze udział w procesie powstawania i dojrzewania plemników (spermatogeneza), dlatego jej obniżony poziom może spowodować niepłodność u mężczyzn. Witamina E wpływa również na budowę i przepuszczalność błon komórkowych, dzięki czemu bierze udział w procesach biochemicznych, w które zaangażowana jest insulina, a tym samym przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Prawidłowa ilość witaminy E jest także wyjątkowo istotna dla osób z chorobami sercowo-naczyniowymi, ponieważ zapobiega tworzeniu się skrzepów krwi – zmniejsza to ryzyko wystąpienia zawału serca. Tokoferole posiadają także właściwości przeciwnowotworowe, gdyż blokują powstawanie rakotwórczych związków, jakimi są nitrozoaminy. Witamina E może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwoju takich chorób neurodegradacyjnych, jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. Warto również dodać, że wit. E jest cennym składnikiem diety kobiet w ciąży, wpływając na prawidłowy rozwój wzroku i układu nerwowego płodu.

Witamina E i jej działanie na skórę i włosy

Witamina E charakteryzuje się bardzo korzystnym działaniem na skórę i włosy. Przede wszystkim jest antyoksydantem, czyli zwalcza wolne rodniki powstające w wyniku procesów metabolicznych. Jako składnik preparatów kosmetycznych skutecznie hamuje procesy starzenia się skóry, związane z niekorzystnym działaniem promieniowania UV. Przeciwutleniające właściwości tokoferoli są najbardziej efektywne w połączeniu z witaminą C. Działając wit. E miejscowo, możemy złagodzić objawy oparzenia słonecznego, takie jak rumień, podrażnienie i obrzęk nawet o 40 – 50%, dlatego produkty do opalania, służące do ochrony skóry, często są wzbogacone o ten składnik. Z pewnością nie bez znaczenia jest również działanie przeciwzapalne witaminy E – odpowiada za przyspieszenie gojenia się ran, chroni przed nadmiernym przesuszeniem naskórka i zmniejszeniem jego elastyczności. Tokoferole pomagają także osobom, których skóra jest przebarwiona, niwelując widoczność nieestetycznych zmian. Witamina E „na skórę" może być stosowana w formie olejku, serum, kremu, emolientu, wcierki do skóry głowy, pianki do opalania, balsamu czy masła do ciała.

Warto nadmienić, że kosmetyki, które zawierają witaminę E, będą skuteczne przeciwzmarszczkowo tylko wówczas, jeśli jej zawartość w produkcie będzie nie mniejsza niż 5%.

Dawkowanie witaminy E

Zgodnie z powszechnie obowiązującymi normami zalecane dzienne spożycie (RDA) dla poszczególnych grup wiekowych:

  • dzieci (1-3 lata)  – 6 mg
  • dzieci (4-8 lat) – 7 mg
  • dzieci (9 -13 lat) – 11 mg
  • nastolatkowie (14-18 lat) – 15 mg
  • osoby dorosłe – 15 mg
  • kobiety w ciąży – 15 mg
  • kobiety karmiące – 15 mg
Badania dowodzą, że aby zwiększyć przyswajalność witaminy E, warto ją przyjmować jednocześnie z selenem.

Polecane dla Ciebie

Niedobór witaminy E – objawy i skutki

Do głównych objawów niedoborów witaminy E zalicza się te ogólnoustrojowe, takie jak: osłabienie koncentracji i zmęczenie. Inne charakterystyczne objawy to pogorszenie wzroku, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni, wypadanie włosów, obniżenie odporności, anemia, a nawet bezpłodność. Najbardziej narażone na braki witaminy E są osoby chorujące na celiakię i mukowiscydozę, ponieważ to wśród tych chorych występują problemy z zaburzeniem trawienia i wchłaniania tłuszczów. Co więcej, niedoborom witaminy E towarzyszy niższy stopień wytwarzania prostacyklin, wzrost zawartości cholesterolu w ścianie tętnic oraz proces nadmiernej agregacji płytek krwi – wszystkie te zjawiska sprzyjają rozwojowi miażdżycy. Szczególną uwagę na wspomaganie diety suplementami zawierającymi witaminę E powinni zwrócić także palacze oraz kobiety przyjmujące tabletki antykoncepcyjne.  Niedobór witaminy E wpływa także na gorszą kondycję naszej skóry – spada poziom jej nawilżenia, jest ona szorstka i nadmiernie zrogowaciała.

Nadmiar witaminy E – objawy i skutki

Witamina E jest magazynowana w tkance tłuszczowej i nadnerczach, a jej nadmiar jest usuwany z organizmu w naturalny sposób, w trakcie procesu przemiany materii. O nadmiarze witaminy E mówimy wówczas, kiedy przyjęta dawka dobowa przekroczy 1000 mg. Do objawów przedawkowania wit. E zalicza się bóle głowy, ogólne osłabienie organizmu, zaburzenia jelitowe, wyraźne osłabienie pracy mięśni. Szczególną uwagę do dziennej dawki witaminy E powinny zwrócić osoby, które decydują się na jej dodatkową suplementację.

Jakie są źródła witaminy E?

W witaminę E bogate są produkty zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Produkty roślinne cechujące się wysoką zawartością witaminy E to przede wszystkim oliwa z oliwek, migdały, olej słonecznikowy, orzechy laskowe, kiełki oraz zarodki nasion zbóż. Duże ilości tokoferoli występują także w pomidorach, brokułach, brukselce, szpinaku, brzoskwiniach i w czarnej porzeczce. Produkty pochodzenia zwierzęcego, które charakteryzują się wysoką zawartością witaminy E to głównie łosoś, mintaj, śledź, jaja, mleko i produkty mleczne. Dbając o odpowiedni poziom tokoferoli, warto do diety włączyć także produkty bogate w błonnik, czyli kaszę, ciemne pieczywo i makarony pełnoziarniste. Nie należy jednak zapominać, że poddając produkty działaniu wysokiej temperatury, powodujemy rozkład witaminy E. Z tego powodu najlepiej sięgać po produkty nieprzetworzone, w formie świeżych warzyw i owoców.

Suplementy – którą witaminę E wybrać?

Na rynku farmaceutycznym istnieje szeroki asortyment preparatów, w których występują tokoferole i tokotrienole w formie witaminy E. Najbardziej popularnymi preparatami są kapsułki z witaminą E oraz witamina A+E także w kapsułkach. Jak stosować witaminę E, aby zapewnić organizmowi najwyższy poziom przyswajalności? Otóż w celu zwiększenia wchłaniania należy przyjmować ją w trakcie lub bezpośrednio po posiłku zawierającym tłuszcze, ponieważ witamina E doskonale się w nich rozpuszcza. Wit. E znalazła również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, dlatego stosuje się ją do produkcji kremów do twarzy z witaminą A lub kompleksem witaminy A i E. Kosmetyki witaminowe doskonale pielęgnują i łagodzą podrażnioną skórę. Witamina E wchodzi w skład preparatów multiwitaminowych dla kobiet w ciąży, ponieważ jak podają niektóre źródła, tokoferole zapobiegają pękaniu błon płodowych oraz występowaniu stanu przedrzucawkowego. Z kolei działanie witaminy E na włosy polega na dostarczeniu składników odżywczych do skóry głowy i wzmocnieniu jej naczyń krwionośnych, co wpływa na lepsze ukrwienie skóry głowy, dzięki czemu możemy uzyskać lwyższy stopień wchłanianie substancji odżywczych do mieszków włosowych.

  1. U. Strunz, Witaminy czy i dlaczego pomagają. Kiedy i jak bezpiecznie je stosować, „wydawnictwovital.pl” [online], https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2018/01/Witaminy-czy-i-dlaczego-pomagaja-_sklad_edited.pdf, [dostęp:] 27.01.2021 r.
  2. B. Milanovic, Witamina E w pigułce – co kryje świat tokoferoli, „jagiellonskiecentruminnowacji.pl” [online], https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_e_co_kryje_swiat_tokoferoli_bozena_milanovic.pdf, [dostęp:] 27.01.2021
  3. Praca zbiorowa, Witaminy prawda i mity, „biotechnologia.wpt.uni.opole.pl” [online],  http://biotechnologia.wpt.uni.opole.pl/wp-content/uploads/WITAMINY-PRAWDA-I-MITY.pdf, [dostęp:] 27.01.2021 r.
  4. N.Rahmani i in, „Vitamin E and its clinical challenges in cosmetic and reconstructive medicine with focus on scars; a review”. Journal of Pakistan Medical Association; 63 (3) 2013, s. 380-382.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij