Opryszczka – przyczyny, objawy, leczenie opryszczki wargowej. Tabletki i maści na opryszczkę na ustach bez recepty
Piotr Gmachowski

Opryszczka – przyczyny, objawy, leczenie opryszczki wargowej. Tabletki i maści na opryszczkę na ustach bez recepty

Opryszczka pospolita to wirusowa choroba zakaźna skóry wywoływana przez dwa gatunki wirusów z rodziny Herpesviridae – HSV 1 i HSV 2. Pierwszy z nich powoduje opryszczkę wargową i opryszczkę błony śluzowej, natomiast wirus opryszczki 2. typu jest przyczyną zmian w okolicy narządów płciowych. Opryszczka wargowa jest najczęstszym rodzajem zmian opryszczkowych, ma postać nawrotową i łagodny przebieg. Nawrotom opryszczki szczególnie sprzyjają: osłabienie odporności, stres, przemęczenie, ekspozycja na słońce. Jak leczyć opryszczkę wargową? Jakie preparaty są dostępne bez recepty?

Co to jest opryszczka? 

Opryszczka, inaczej zwana „zimnem” lub „febrą”, jest powszechną chorobą zakaźną. Wywołuje ją wirus HSV, czyli herpes simplex virus. Najczęściej występującą postacią kliniczną w przypadku zakażenia wirusem HSV jest opryszczka błony śluzowej jamy ustnej i skóry okolicy okołowargowej. 

Opryszczka wargowa jest najczęściej wywoływana przez wirusa HSV-1, czyli typ 1. wirusa. Typ 2. wirusa HSV, czyli HSV-2 wywołuje najczęściej opryszczkę narządów płciowych, a także zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych. Dane literaturowe podają również, iż możliwa jest sytuacja, w której wirus typu 2. wywołuje opryszczkę wargową, natomiast wirus typu 1. opryszczkę w okolicy genitaliów.

Cechą charakterystyczną wirusa opryszczki jest zdolność do reaktywacji po okresie utajenia. Wirus opryszczki typu 1. po przedostaniu się do organizmu przenosi się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, natomiast wirus opryszczki typu 2. – do zwoju lędźwiowo–krzyżowego. 

Opryszczka – zakażenie wirusem opryszczki

Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w wyniku kontaktu z osobą zakażoną lub kontaktu z osobą, która jest nosicielem wirusa. Wirus opryszczki może być przenoszony przez wydzieliny (ślina, łzy, wydzielina z dróg płciowych i układu moczowego) – zakażenie może nastąpić w wyniku kontaktu bezpośredniego uszkodzonej skóry lub błony śluzowej ze zmianami opryszczkowymi osoby zakażonej lub jej wydzielinami.

Wirus HSV-1 może być także przenoszony przez dotykanie i używanie tych samych przedmiotów, których wcześniej używała osoba zakażona (np. używanie wspólnego ręcznika, korzystanie ze wspólnych naczyń). Natomiast wirus opryszczki HSV-2 jest przenoszony poprzez kontakty seksualne.

Zakażenie wirusem opryszczki może przybierać charakter pierwotny lub nawrotowy. Gojenie się zmian chorobowych w zakażeniu o charakterze pierwotnym może trwać około 2 tygodni, natomiast zakażenie o charakterze nawrotowym trwa zazwyczaj krócej i może liczyć kilka dni.

Powiązane produkty

Opryszczka – objawy opryszczki wargowej

Charakterystycznymi objawami wystąpienia zakażenia wirusem opryszczki HSV-1 są:

  • swędzenie,
  • pieczenie,
  • uczucie napięcia warg,
  • mrowienie.

Objawy te poprzedzają wystąpienie miejscowych zmian skórnych w postaci bolących pęcherzyków, które są wypełnione treścią surowiczą. Pokrywy powstałych pęcherzyków pękają, co w następnym etapie generuje pojawienie się nadżerek, które pokrywają się strupem. Okres wylęgania zazwyczaj liczy od 2 do 12 dni. 

Zakażenie wirusem opryszczki może mieć przebieg objawowy lub bezobjawowy. Często występuje sytuacja, w której zakażenie pierwotne ma przebieg bezobjawowy. Dane literaturowe podają, iż opryszczka spowodowana wirusem HSV-1 w 15–40% przypadkach ma charakter nawrotowy. Nawroty cechują się natomiast lżejszym przebiegiem i krótszym czasem trwania.

Czynnikami wyzwalającymi nawrót choroby mogą być:

  • stres,
  • przemęczenie,
  • silne promieniowanie słoneczne,
  • miesiączka,
  • wysoka gorączka,
  • przeziębienie,
  • słabsza odporność organizmu,
  • mikrourazy powstałe w wyniku zabiegów kosmetycznych.

Objawy opryszczki mają możliwość zlokalizowania się w każdym miejscu, najczęściej zmiany chorobowe pojawiają się jednak na granicy skóry i błony śluzowej. Wirus HSV-1 najczęściej powoduje objawy dotyczące twarzy (czerwień wargowa, błona śluzowa jamy ustnej, okolice nosa), tułowia oraz rąk. Natomiast rzadko wirus HSV-1 powoduje zmiany chorobowe w obrębie narządów płciowych.

Opryszczka – leczenie opryszczki wargowej

Maść i krem opryszczkę

W leczeniu opryszki wargowej najbardziej popularną substancją jest acyklowir. Lek ten stosowany jest w postaci kremu lub żelu, a także tabletek, które dostępne są na receptę lub bez recepty. Acyklowir jest lekiem, który ingeruje w procesy replikacji wirusów wewnątrz zakażonych komórek. Należy do grupy inhibitorów polimerazy DNA.

Literatura naukowa podaje, iż acyklowir nie powinien być stosowany w postaci kremów lub maści przy opryszczce wargowej (lecz tabletek), mimo, iż jest to jeden z popularniejszych sposobów użycia tej substancji. Wskazuje się, iż w tym wypadku skuteczność acyklowiru nie przewyższa skuteczności maści cynkowej. Natomiast inne źródła literaturowe podają, iż stosowanie acyklowiru miejscowo w postaci kremu skraca czas trwania choroby o 2 dni.

W leczeniu wykorzystać także można maść z tlenkiem cynku oraz maść z ekstraktem z melisy, które hamują namnażanie wirusa.

Plastry na opryszczkę

W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa oraz zmniejszenia ryzyka dalszego zakażenia można zastosować specjalne plastry na opryszczkę. Plastry hydrokoloidowe na opryszczkę wargową opierają swoje działanie na metodzie gojenia się ran w wilgotnym środowisku, dzięki czemu nie dochodzi do tworzenia się strupa, zmniejszone zostaje także ryzyko pojawienia się blizny. Plastry na opryszczkę są przeważnie przezroczyste i cienkie, dzięki czemu są niemal niewidoczne. 

Leki antywirusowe na receptę

Do leków antywirusowych na receptę stosowanych w zakażeniu wirusem HSV-1 zaliczmy:

  • acyklowir,
  • walacyklowir.

Warto pamiętać, iż w mało nasilonych objawach można zastosować preparaty miejscowe, natomiast kiedy objawy będą niepokoić i nasilać się warto skonsultować się z lekarzem, który może przepisać leki antywirusowe na receptę.

Opryszczka – powikłania

Powikłaniem opryszczki wargowej może być wyprysk opryszczkowaty Kaposiego, który charakteryzuje się rozległymi zmianami opryszczkowymi. Może dotyczyć infekcji w przebiegu pierwotnym lub wtórnym. Na powikłania po opryszczce szczególnie powinny uważać osoby z obniżoną odpornością oraz cierpiące na atopowe zapalenie skóry. Powikłania mogą bowiem generować poważne konsekwencje, stan chorych w ich przebiegu jest zazwyczaj ciężki i często wymagają oni hospitalizacji.

Opryszczka – zapobieganie

W celu zapobiegania zakażeniom wirusem opryszczki wargowej ważne jest, aby przestrzegać zasad higieny, powinno się również unikać czynników wywołujących nawroty choroby. Należy często myć ręce oraz dbać o odporność organizmu. W trakcie spędzania czasu podczas intensywnego promieniowania słonecznego należy odpowiednio chronić usta, stosując pomadkę z filtrem przeciwsłonecznym oraz głowę, nosząc czapkę bądź kapelusz.

  1. C. Cernik, K. Gallina, R. T. Brodell, The treatment of herpes simplex infections: an evidence-based review, „Arch Intern Med.” 2008 (11), s. 1137–1144.
  2. P. Kiluk, Co to jest opryszczka?, „podyplomie.pl” [online], https://podyplomie.pl/dermatologia/26419,co-to-jest-opryszczka, [dostęp:] 23.08.2020.
  3. A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017 (3), s. 147–151.
  4. K. Lennecke, K. Hagel, K. Przondziono, Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób, MedPharm, Wrocław 2012, s. 184–186.
  5. W. Janiec, Kompendium farmakologii, PZWL, Warszawa, 2010, s. 518.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij