Opryszczka – przyczyny, objawy, leczenie opryszczki wargowej. Tabletki i maści na opryszczkę na ustach bez recepty

Co to jest opryszczka? 

Opryszczka, inaczej zwana „zimnem” lub „febrą”, jest powszechną chorobą zakaźną. Wywołuje ją wirus HSV, czyli herpes simplex virus. Najczęściej występującą postacią kliniczną w przypadku zakażenia wirusem HSV jest opryszczka błony śluzowej jamy ustnej i skóry okolicy okołowargowej. 

Opryszczka wargowa jest najczęściej wywoływana przez wirusa HSV-1, czyli typ 1. wirusa. Typ 2. wirusa HSV, czyli HSV-2 wywołuje najczęściej opryszczkę narządów płciowych, a także zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych. Dane literaturowe podają również, iż możliwa jest sytuacja, w której wirus typu 2. wywołuje opryszczkę wargową, natomiast wirus typu 1. opryszczkę w okolicy genitaliów.

Cechą charakterystyczną wirusa opryszczki jest zdolność do reaktywacji po okresie utajenia. Wirus opryszczki typu 1. po przedostaniu się do organizmu przenosi się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, natomiast wirus opryszczki typu 2. – do zwoju lędźwiowo–krzyżowego. 

Opryszczka – zakażenie wirusem opryszczki

Wirus HSV-1 może być także przenoszony przez dotykanie i używanie tych samych przedmiotów, których wcześniej używała osoba zakażona (np. używanie wspólnego ręcznika, korzystanie ze wspólnych naczyń). Natomiast wirus opryszczki HSV-2 jest przenoszony poprzez kontakty seksualne.

Zakażenie wirusem opryszczki może przybierać charakter pierwotny lub nawrotowy. Gojenie się zmian chorobowych w zakażeniu o charakterze pierwotnym może trwać około 2 tygodni, natomiast zakażenie o charakterze nawrotowym trwa zazwyczaj krócej i może liczyć kilka dni.

Opryszczka – objawy opryszczki wargowej

Charakterystycznymi objawami wystąpienia zakażenia wirusem opryszczki HSV-1 są:

• swędzenie,
• pieczenie,
• uczucie napięcia warg,
• mrowienie.

Objawy te poprzedzają wystąpienie miejscowych zmian skórnych w postaci bolących pęcherzyków, które są wypełnione treścią surowiczą. Pokrywy powstałych pęcherzyków pękają, co w następnym etapie generuje pojawienie się nadżerek, które pokrywają się strupem. Okres wylęgania zazwyczaj liczy od 2 do 12 dni. 

Zakażenie wirusem opryszczki może mieć przebieg objawowy lub bezobjawowy. Często występuje sytuacja, w której zakażenie pierwotne ma przebieg bezobjawowy. Dane literaturowe podają, iż opryszczka spowodowana wirusem HSV-1 w 15–40% przypadkach ma charakter nawrotowy. Nawroty cechują się natomiast lżejszym przebiegiem i krótszym czasem trwania.

Czynnikami wyzwalającymi nawrót choroby mogą być:

• stres,
• przemęczenie,
• silne promieniowanie słoneczne,
• miesiączka,
• wysoka gorączka,
• przeziębienie,
• słabsza odporność organizmu,
• mikrourazy powstałe w wyniku zabiegów kosmetycznych.

Objawy opryszczki mają możliwość zlokalizowania się w każdym miejscu, najczęściej zmiany chorobowe pojawiają się jednak na granicy skóry i błony śluzowej. Wirus HSV-1 najczęściej powoduje objawy dotyczące twarzy (czerwień wargowa, błona śluzowa jamy ustnej, okolice nosa), tułowia oraz rąk. Natomiast rzadko wirus HSV-1 powoduje zmiany chorobowe w obrębie narządów płciowych.

Opryszczka – leczenie opryszczki wargowej

Maść i krem opryszczkę

W leczeniu opryszki wargowej najbardziej popularną substancją jest acyklowir. Lek ten stosowany jest w postaci kremu lub żelu, a także tabletek, które dostępne są na receptę lub bez recepty. Acyklowir jest lekiem, który ingeruje w procesy replikacji wirusów wewnątrz zakażonych komórek. Należy do grupy inhibitorów polimerazy DNA.

Literatura naukowa podaje, iż acyklowir nie powinien być stosowany w postaci kremów lub maści przy opryszczce wargowej (lecz tabletek), mimo, iż jest to jeden z popularniejszych sposobów użycia tej substancji. Wskazuje się, iż w tym wypadku skuteczność acyklowiru nie przewyższa skuteczności maści cynkowej. Natomiast inne źródła literaturowe podają, iż stosowanie acyklowiru miejscowo w postaci kremu skraca czas trwania choroby o 2 dni.

W leczeniu wykorzystać także można maść z tlenkiem cynku oraz maść z ekstraktem z melisy, które hamują namnażanie wirusa.

Plastry na opryszczkę

W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa oraz zmniejszenia ryzyka dalszego zakażenia można zastosować specjalne plastry na opryszczkę. Plastry hydrokoloidowe na opryszczkę wargową opierają swoje działanie na metodzie gojenia się ran w wilgotnym środowisku, dzięki czemu nie dochodzi do tworzenia się strupa, zmniejszone zostaje także ryzyko pojawienia się blizny. Plastry na opryszczkę są przeważnie przezroczyste i cienkie, dzięki czemu są niemal niewidoczne. 

Leki antywirusowe na receptę

Do leków antywirusowych na receptę stosowanych w zakażeniu wirusem HSV-1 zaliczmy:

• acyklowir,
• walacyklowir.

Warto pamiętać, iż w mało nasilonych objawach można zastosować preparaty miejscowe, natomiast kiedy objawy będą niepokoić i nasilać się warto skonsultować się z lekarzem, który może przepisać leki antywirusowe na receptę.

Opryszczka – powikłania

Powikłaniem opryszczki wargowej może być wyprysk opryszczkowaty Kaposiego, który charakteryzuje się rozległymi zmianami opryszczkowymi. Może dotyczyć infekcji w przebiegu pierwotnym lub wtórnym. Na powikłania po opryszczce szczególnie powinny uważać osoby z obniżoną odpornością oraz cierpiące na atopowe zapalenie skóry. Powikłania mogą bowiem generować poważne konsekwencje, stan chorych w ich przebiegu jest zazwyczaj ciężki i często wymagają oni hospitalizacji.

Opryszczka – zapobieganie

W celu zapobiegania zakażeniom wirusem opryszczki wargowej ważne jest, aby przestrzegać zasad higieny, powinno się również unikać czynników wywołujących nawroty choroby. Należy często myć ręce oraz dbać o odporność organizmu. W trakcie spędzania czasu podczas intensywnego promieniowania słonecznego należy odpowiednio chronić usta, stosując pomadkę z filtrem przeciwsłonecznym oraz głowę, nosząc czapkę bądź kapelusz.