endometrioza, diagnostyka endometriozy, badanie endometriozy z krwi
Ewelina Sochacka

Czy można zdiagnozować endometriozę na podstawie badań krwi?

Endometrioza pozostaje jednym z najczęstszych późnych rozpoznań w ginekologii mimo rosnącej świadomości pacjentek i postępu w diagnostyce obrazowej. Trudności diagnostyczne wynikają z niespecyficznych objawów oraz braku nieinwazyjnych testów potwierdzających chorobę. Czy diagnostyka endometriozy jest możliwa dzięki analizie próbki krwi?

  1. Czym jest endometrioza? Przyczyny i objawy
  2. Jak właściwie zdiagnozować endometriozę?
  3. Diagnostyka endometriozy z próbki krwi – czy to możliwe?
  4. Diagnostyka endometriozy z krwi – podsumowanie

Czym jest endometrioza? Przyczyny i objawy

Endometrioza to przewlekła choroba, w której tkanka podobna do błony śluzowej macicy (endometrium) rośnie poza jej jamą – m.in. na jajnikach, jajowodach czy otrzewnej. Schorzenie dotyka około 10% kobiet w wieku rozrodczym. Przyczyny endometriozy nie są do końca poznane, ale podejrzewa się wpływ czynników genetycznych, immunologicznych i hormonalnych.

Objawy są zróżnicowane, ale najczęstsze z nich to:

Powiązane produkty

Jak właściwie zdiagnozować endometriozę?

Rozpoznanie endometriozy zwykle zaczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego – specjalista pyta o cykl menstruacyjny, nasilenie bólu, trudności z zajściem w ciążę oraz objawy ze strony układu pokarmowego. Kolejnym krokiem jest badanie ginekologiczne, które może ujawnić bolesność, guzy lub zgrubienia w okolicach przydatków.
W diagnostyce stosuje się także badania obrazowe:

  • USG przezpochwowe (transwaginalne), szczególnie w formie sonowaginografii, pozwala ocenić jajniki i wykryć torbiele endometrialne;
  • rezonans magnetyczny (MRI) jest przydatny przy podejrzeniu głębokiej endometriozy, zwłaszcza w obrębie jelit i pęcherza.

W niektórych przypadkach – gdy wyniki badań nie są jednoznaczne lub gdy objawy są bardzo nasilone – lekarz może zlecić laparoskopię. To małoinwazyjny zabieg chirurgiczny (polegający na wprowadzeniu przez niewielkie nacięcie cienkiego narzędzia z kamerą), który pozwala bezpośrednio obejrzeć zmiany endometrialne i pobrać ich fragmenty do badania histopatologicznego.

Diagnostyka endometriozy z próbki krwi – czy to możliwe?

Mimo postępu medycyny postawienie właściwej diagnozy często trwa latami. Pojawia się pytanie: czy można wykryć endometriozę za pomocą badania krwi?

– Absolutnie nie – mówi lekarz Olaf Bąk. – Środowisko lekarskie (w tym najważniejsze towarzystwa naukowe w Polsce) jest w tej kwestii zgodne. Markery z krwi, takie jak chociażby popularny CA-125, są po prostu zbyt mylące. Ich poziom może rosnąć z wielu powodów, nie tylko przy endometriozie, a u wielu chorych kobiet pozostają one w normie.

Marker CA-125 (obecny m.in. w krwi, moczu, ślinie) to antygen, którego poziom może być podwyższony m.in. w raku jajnika. Jego czułość i swoistość w diagnostyce endometriozy są niskie, zwłaszcza w łagodnych postaciach choroby.

U niektórych pacjentek z już potwierdzoną endometriozą, zwłaszcza z dużymi torbielami endometrialnymi, poziom CA-125 może być wykorzystywany do monitorowania aktywności choroby lub oceny skuteczności leczenia.

Inne potencjalne markery, nad którymi prowadzone są badania, to m.in.:

  • interleukiny i czynniki zapalne (np. IL-6, TNF-α),
  • miRNA (mikroRNA),
  • białka związane z angiogenezą (procesem tworzenia nowych naczyń krwionośnych).

PREPARATY NA BÓL MENSTRUACYJNY

PREPARATY NA INFEKCJE INTYMNE

PROBIOTYKI GINEKOLOGICZNE

Żaden z nich nie został jak dotąd zatwierdzony jako wiarygodny i rutynowo stosowany test diagnostyczny. Wiele z tych obiecujących badań jest wciąż w fazie eksperymentalnej i nie są szeroko dostępne w standardowej praktyce klinicznej.

– Prawdziwa, rzetelna diagnostyka endometriozy wymaga wnikliwej rozmowy z pacjentką, dokładnego badania przedmiotowego i – co kluczowe – badań obrazowych (tj. USG czy rezonans magnetyczny) – dodaje Olaf Bąk.

Badania krwi mogą jedynie wspierać podejrzenie endometriozy, ale nie zastąpią dokładnej diagnostyki obrazowej (USG, MRI) ani laparoskopii, która pozostaje złotym standardem w ostatecznym potwierdzeniu choroby.

Diagnostyka endometriozy z krwi – podsumowanie

Trwają intensywne badania nad biomarkerami endometriozy – substancjami, które można wykryć we krwi i które mogłyby sugerować obecność choroby. Celem badań jest stworzenie nieinwazyjnego testu diagnostycznego, który mógłby przyspieszyć rozpoznanie, jednak obecnie nie istnieje żaden pojedynczy, swoisty marker krwi pozwalający na pewne zdiagnozowanie endometriozy.

Biomarkery takie jak CA-125 mogą być pomocne w monitorowaniu postępów choroby, ale nie są to czynniki diagnostyczne. Obecnie jedyna wiarygodna diagnoza endometriozy opiera się głównie na diagnostyce skojarzonej – wywiadzie lekarskim, obrazowaniu i laparoskopii.

  1. B. Nouri i in., Diagnostic Value of Serum Cancer Antigen 125, Carcinoembryonic Antigen, Cancer Antigen 19-9, Anti Müllerian Hormone, White Blood Cell Count, Platelet Count, and Neutrophil to Lymphocyte Ratio in Endometriosis: A Retrospective Study, „International Journal of Fertility & Sterility” 2025, t. 19, nr 3, s. 259–263.
  2. Endometriosis, Cleveland Clinic, [online] https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10857-endometriosis [dostęp: 8.07.2025].
  3. Z. Tian i in., Current biomarkers for the detection of endometriosis, „Chinese Medical Journal” 2020, t. 133, nr 19, s. 2346–2352.
  4. M. Kędzia i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące postępowania w przypadku kobiet z endometriozą, [online] https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2023-10/Rekomendacje%20ENDOMETRIOZA%2023.10.2023.png__1.pdf [dostęp: 8.07.2025].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przełom w diagnostyce endometriozy

    Statystyki pokazują, że od wystąpienia pierwszych objawów endometriozy do postawienia diagnozy mija od 8 do 12 lat. Teraz może się to zmienić – Polscy naukowcy stworzyli test na endometriozę, którego wyniki uzyskuje się już po 48 godzinach.

  • Leczenie endometriozy zastrzykiem raz w miesiącu – co wiemy o tej metodzie?

    Endometrioza dotyka na całym świecie około 10% kobiet w wieku rozrodczym. Patogeneza tej choroby polega na tym, że tkanka podobna do endometrium lub wyściółki macicy rośnie poza macicą, powodując silny ból miesiączkowy i obfite krwawienie, a u niektórych bezpłodność. Dostępne terapie mogą pomóc złagodzić objawy, jednak obecnie nie ma lekarstwa na endometriozę. Nowe badania wykazały, że comiesięczne zastrzyki przeciwciał zmniejszają zmiany chorobowe, tkankę bliznowatą i zrosty narządów u małp z endometriozą.

  • Marzec miesiącem świadomości endometriozy. Co wiemy o tej podstępnej chorobie?

    Niska świadomość objawów endometriozy przyczynia się do późnego zdiagnozowania schorzenia i zmniejsza szanse podjęcia skutecznego leczenia zachowawczego. Ta choroba niesie ze sobą ogromny ciężar osobisty, ale też społeczny – dotyka ponad 200 milionów kobiet na całym świecie.

  • Torbiel endometrialna (czekoladowa) – jak ją leczyć? Czy jest groźna?

    Torbiel endometrialna, zwana też ze względu na wygląd torbielą czekoladową, jest częstą postacią endometriozy, będącej najczęstszą przyczyną bólu w obrębie miednicy mniejszej oraz niepłodności. Problem może dotykać ponad 10% kobiet. Oprócz powodowania nieprzyjemnych objawów i niemożności zajścia w ciążę torbiel czekoladowa może ulec pęknięciu lub skręceniu, a także zwiększać ryzyko raka jajnika. Leczy się ją zachowawczo lub operacyjnie. Czym jest torbiel czekoladowa? Jak wygląda zabieg jej usunięcia? Jakie daje objawy?

  • Problemy z zajściem w ciążę - niepłodność u kobiet

    Czasem zdarza się, że mimo starania się o dziecko przyszli rodzice nie mogą doczekać się upragnionego poczęcia. Zaczynają się denerwować i martwić, gdyż chęć posiadania dziecka jest tak wielka, że wszystkie inne problemy wydają się błahe i zupełnie nieważne. Szukają wtedy pomocy u lekarza i chętnie zgadzają się na wszystkie proponowane przez niego badania oraz testy diagnostyczne.

  • Nieregularne cykle są związane z wyższym ryzykiem chorób serca

    Badanie prowadzone na ponad 58 tys. kobiet przez blisko 12 lat wykazało, że nieregularne cykle miesiączkowe są związane z wyższym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Dowiedz się, jakie mogą być przyczyny zaburzeń miesiączkowania.

  • Przyczyny niepłodności u kobiet

    Zaburzenia owulacji, policystyczne jajniki, endometrioza, zakażenie. Kobieca niepłodność niejedno ma imię. Oto najczęstsze przyczyny problemów z zajściem w ciążę u kobiet oraz sposoby leczenia.

  • Bakteria E. coli w popularnej wodzie. Pilny komunikat sieci sklepów

    Sklepy Auchan wycofują partię niegazowanej wody źródlanej Ustronianka Premium. Jak poinformowano, w próbce produktu wykryto bakterie Escherichia coli, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl