Co to jest laparoskopia i na czym polega operacja laparoskopowa?

W dzisiejszych czas współczesna chirurgia ulega dynamicznemu rozwojowi. Kiedyś, chcąc zoperować pacjenta, chirurg musiał za każdym razem "otwierać" brzuch, co wiązało się z tym, że po operacji na brzuchu chorego zostawała duża blizna (był to poważny problem zwłaszcza dla osób młodych). Poza tym, po operacji na otwartym brzuchu pacjent dłużej dochodził do siebie, wymagał dłuższej obserwacji po zabiegu i tym samym dłuższej hospitalizacji. Obecnie coraz więcej zabiegów operacyjnych jest wykonywanych metodą laparoskopową, która jest zdecydowanie mniej obciążająca dla chorego i dzięki niej po zabiegu chory może szybciej wrócić do domu.

1. Co to jest laparoskopia?
2. Na czym polega laparoskopia?
3. Czy istnieją przeciwwskazania do wykonania laparoskopii?
4. W jaki sposób można podzielić laparoskopię?
5. Czy po laparoskopii zdarzają się powikłania?
6. Zalety laparoskopii

Co to jest laparoskopia?

Laparoskopia jest to rodzaj zabiegu operacyjnego, do którego wykorzystuje się laparoskop, czyli specjalną rurkę, która składa się z teleskopu, małej kamery i źródła światła. Teleskop zaopatrzony jest w soczewki otoczone włóknami światłowodu i to za jego pośrednictwem obraz z jamy brzusznej pacjenta dociera do kamery, która przekazuje ten obraz na ekran monitora, na którym obserwuje go chirurg. Poza tym, do wykonania laparoskopii dodatkowo potrzebny jest trokar, czyli zakończone ostrym grotem narzędzie o kształcie rury, przez której kanał wprowadza się do jamy brzusznej narzędzia operacyjne oraz insuflator, czyli narzędzie niezbędne do wytworzenia i utrzymania w jamie brzusznej odmy otrzewnowej poprzez właściwe podanie gazu, którym zwykle jest dwutlenek węgla. Do wytworzenia odmy otrzewnowej są też niezbędne specjalne igły - są to igły Veresa, których końcówka jest tępa po to, aby nie uszkodzić narządów jamy brzusznej po przebiciu się do jamy otrzewnej. 

Na czym polega laparoskopia?

Na początku zabiegu w jamie brzusznej należy wytworzyć odpowiednią przestrzeń, dzięki której chirurg będzie "mógł manewrować" narzędziami i przeprowadzić cały zbieg. Przestrzeń tę wytwarza się w następujący sposób: do jamy brzusznej najpierw wprowadza się igłę odmową, a za jej pomocą do jamy brzusznej zostaje wpompowany gaz (zwykle jest to od 3 do 5 litrów dwutlenku węgla). Następnie za pomocą trokaru wykonuje się nacięcie powłok brzusznych, zwykle w okolicy pępka, dzięki temu możliwe jest wprowadzenie kaniuli, a przez nią do jamy brzusznej zostaje wprowadzony właściwy laparoskop. Wtedy chirurg może już zaczynać przeprowadzać zabieg operacyjny. 

Czy istnieją przeciwwskazania do wykonania laparoskopii?

Laparoskopii nie można wykonać u wszystkich. Przede wszystkim przeciwwskazaniem do jej wykonania jest ostry zespół wieńcowy u pacjenta, czyli zawał serca. Ponadto zabiegu laparoskopowego nie można przeprowadzić u pacjenta, który jest niestabilny krążeniowo i oddechowo. Dodatkowo zabieg ten jest również przeciwwskazany u osób z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Innym, choć względnym przeciwwskazaniem do wykonywania laparoskopii, jest również rozlane zapalenie otrzewnej, zakażenia w obrębie jamy brzusznej oraz wcześniej przebyte liczne operacje ze względu na duże ryzyko zrostów. Ponadto laparoskopii nie wykonuje się też zwykle u kobiet w zaawansowanej ciąży. 

W jaki sposób można podzielić laparoskopię?

Laparoskopię można podzielić na laparoskopię zwiadowczą oraz zabiegową.

Laparoskopia zwiadowcza (diagnostyczna) 

Czasami zdarzają się sytuacje, że lekarz, pomimo wcześniej wykonanych wielu badań (usg jamy brzusznej czy tomografii komputerowej) nie jest w stanie postawić ostatecznej diagnozy. Dlatego też chirurg za pomocą laparoskopii zwiadowczej decyduje się "obejrzeć" wnętrze jamy brzusznej, aby na tej podstawie można było postawić ostateczne rozpoznanie.

Kiedy wykonuje się laparoskopię zwiadowczą?

Zwykle jest ona wykonywana w przypadku trudnych do diagnozy nawracających bólów brzucha, ponadto często jest ona wykonywana u pacjentek z różnego rodzaju problemami ginekologicznymi (np. niemożność zajścia w ciąże, podejrzenie ciąży ektopowej, endometriozy czy też zapalenia narządów miednicy mniejszej), jak również do oceny zaawansowania niektórych chorób nowotworowych oraz diagnostyki wodobrzusza i ostrego brzucha.

Laparoskopia zabiegowa

Dzięki niej u pacjenta można wykonać wycięcie pęcherzyka żółciowego, usunięcie wyrostka robaczkowego czy też operacje przepukliny pachwinowej. Ostatnio, poza wyżej wymienionymi zabiegami, laparoskopia zaczyna obejmować coraz szersze spektrum operacji i dzięki niej można zoperować coraz większą ilość narządów. Należy jednak pamiętać, że zdarzają się sytuacje, w których w czasie zabiegu operacyjnego dochodzi do tzw. konwersji. Chodzi o to, że czasami dokończenie zabiegu metodą laparoskopową jest z jakiegoś powodu niebezpieczne dla pacjenta i wtedy zachodzi potrzeba dokończenia operacji metodą klasyczną (czyli chirurg musi przestać operować laparoskopowo i zmuszony jest "otworzyć" brzuch pacjenta). 

Czy po laparoskopii zdarzają się powikłania?

Tak, choć nie są one częste i zdarzają się rzadziej niż po operacjach metodą klasyczną. Do najczęstszych powikłań po laparoskopii zalicza się odmę podskórną, która powstaje na skutek niezamierzonej podaży gazu służącego do wytworzenia odmy otrzewnej. Czasami zdarza się też, choć rzadziej, odma opłucnowa czy osierdziowa. Ponadto możliwe jest też wywołanie krwawienia z powłok brzusznych czy też uszkodzenie innych, nieoperowanych narządów jamy brzusznej. 

Zalety laparoskopii

Laparoskopia jest nowoczesną metodą przeprowadzania zabiegów operacyjnych. Zaczyna się ona coraz bardziej rozwijać, dzięki niej możliwe jest ostatnio zoperowanie coraz większej ilości narządów w jamie brzusznej. Po laparoskopii pacjent bardzo szybko "dochodzi do siebie", nie wymaga długiej hospitalizacji, tak naprawdę już po dobie od zabiegu może normalnie funkcjonować. Laparoskopia bowiem nie przysparza pacjentowi dużej ilości bólu i nie wywołuje "rozchwiania" całego organizmu. Poza tym, niewątpliwą jej zaletą, zwłaszcza dla młodych kobiet, jest to, że po zabiegu wykonanym techniką laparoskopową nie zostaje duża, szpecąca blizna, która niestety zawsze była widoczna na skórze brzucha po operacjach przeprowadzanych metodą klasyczną.

Należy jednak pamiętać, że czasami po prostu dla naszego bezpieczeństwa chirurg nie decyduje się na wykonanie zabiegu laparoskopowo i proponuje pacjentowi operacje metodą klasyczną. W takiej sytuacji absolutnie należy stosować się do zaleceń chirurga, bowiem to on jest lekarzem i wie, czy wykonanie zabiegu metodą laparoskopową, zamiast pomóc, nie pogorszyłoby stanu naszego zdrowia.