Tomografia komputerowa – wskazania, wyniki i wpływ na organizm

Tomografia komputerowa jest rodzajem nowoczesnego badania radiologicznego, za pomocą którego można w bardzo dokładny sposób uwidocznić praktycznie wszystkie narządy w naszym organizmie. Do badania tomografii komputerowej wykorzystywane jest urządzeniem nazywane tomografem, a samo badanie polega na wykorzystywaniu do jego wykonania promieni rentgenowskich.

1. Jak wygląda badanie tomografem? 
2. Jak wygląda przygotowanie do tomografii komputerowej?
3. Jak wygląda sam przebieg badania tomografii komputerowej? 
4. Jakie są wskazania do wykonywania badania tomografii komputerowej?
5. Jaki wpływ na organizm ma tomografia komputerowa? Jak często można ją wykonywać?

Jak wygląda badanie tomografem? 

W czasie wykonywania badania tomografii komputerowej pacjent musi zostać położny na specjalnym ruchomym stole, który "wjeżdża" do wnętrza urządzania, którym jest tomograf. We wnętrzu tomografu umieszczona jest na specjalnej ramie lampa, która porusza się i wytwarza promieniowanie rentgenowskie. Wytwarzane przez lampę promieniowanie radiologiczne, kiedy przechodzi przez poszczególne tkanki naszego organizmu, ulega osłabieniu, a stopień tego osłabienia zależy od rodzaju tkanki, przez którą promienie w danym momencie przechodzą. Dzięki temu zjawisku lekarz radiolog, który będzie opisywał badanie, będzie w stanie dokładnie zróżnicować miedzy sobą poszczególne tkanki w organizmie. 

Jak wygląda przygotowanie do tomografii komputerowej?

Do badania tomografii komputerowej nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Przed badaniem lekarz na pewno jednak zbierze od nas dokładny wywiad dotyczący ewentualnych chorób przewlekłych, na które cierpimy, jak również zażywanych przez nas na stałe leków. Ponadto, na pewno też będziemy pytani czy nie wystąpiła u nas nigdy wcześniej reakcja alergiczna na podanie środka kontrastowego oraz czy nie cierpimy z powodu klaustrofobii. Lekarz na pewno zapyta też kobietę o to czy nie jest na pewno w ciąży oraz o to czy nie karmi piersią.

Czasami zdarza się, że lekarz nie przeprowadza z nami wywiadu, a musimy wypełnić specjalną ankietę, w której właśnie zawarte będą wszystkie wyżej wymienione pytania. Na badanie tomografii komputerowej należy zgłosić się na czczo, ostatni posiłek stały powinno się zjeść najpóźniej na sześć godzin przed badaniem, a płyny powinno się wypić najpóźniej na trzy godziny przed badaniem. W dniu badania należy też normalnie przyjąć o stałej porze wszystkie przyjmowane przez nas na stałe leki. Przed badaniem należy również zdjąć z ciała wszystkie metalowe przedmioty, jak kolczyki, klipsy, paski do spodni, bransoletki i pierścionki. Należy też odłożyć telefon komórkowy i portfel, w którym są metalowe pieniądze oraz karty do bankomatu i kredytowe. Nie trzeba się rozbierać, jednak należy zdjąć te ubrania, które mają metalowe guziki, ekspresy i inne metalowe ozdoby. 

Jak wygląda sam przebieg badania tomografii komputerowej? 

W czasie badania tomografii komputerowej pacjent kładzie się na wąskim, ruchomym stole, który następnie "wjeżdża" do tunelu będącego tomografem komputerowym. We wnętrzu tomografu znajduje się na specjalnej ramie ruchoma lampa, którą wytwarza promieniowanie rentgenowskie. Promienie te przechodzą przez ciało badanego pacjenta i umożliwiają uzyskanie na monitorze obrazu poszczególnych warstw ciała pacjenta. W czasie badania trzeba leżeć nieruchomo, nie wolno się poruszać, dlatego też małe dzieci muszą mieć badanie wykonywane w znieczuleniu ogólnym pod opieką lekarza anestezjologa. Zdarza się, że do badania konieczne jest też podanie kontrastu, czyli specjalnego środka, który przez wkłucie podawany jest pacjentowi do żyły. Kontrast czasami musi być podany, aby bardziej dokładnie i szczegółowo uwidocznić niektóre struktury.

Jakie są wskazania do wykonywania badania tomografii komputerowej?

Wskazaniem do wykonania badania tomografii komputerowej jest uraz głowy lub też uraz kręgosłupa lub brzucha, do którego doszło w czasie jakiegoś wypadku. Ponadto, tomografia komputerowa głowy wykonywana jest również w sytuacji, kiedy u pacjenta podejrzewa się różnego rodzaju guzy (miedzy innymi nowotwór rozwijający się w głowie, guz jamy brzusznej pierwotny lub też poszukiwanie przerzutów) oraz kiedy podejrzewa się krwawienie do wnętrza jamy czaszki. Tomografia wykonywana jest także przy różnego rodzaju zaburzeniach neurologicznych, zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa, zaburzeniach naczyniowych. Wskazań do wykonania tomografii komputerowej może być jednak znacznie więcej, zawsze o konieczności i zasadności wykonywania badania decyduje lekarz prowadzący pacjenta. 

Jaki wpływ na organizm ma tomografia komputerowa? Jak często można ją wykonywać?

W czasie wykonywania badania tomografii komputerowej ciało pacjenta przyjmuje dość dużą dawkę promieniowania rentgenowskiego. Pomimo iż dawka ta jest dość duża, to jednak jest ona całkowicie bezpieczna dla pacjenta. Badanie jednak, jeśli nie jest niezbędnie konieczne, nie powinno być wykonywane zbyt często, bowiem mimo wszystko zbyt częste napromienianie może być dla naszego organizmie szkodliwe. Należy pamiętać też o tym, że takiemu badaniu nie powinny poddawać się kobiety w ciąży, warto też zastanowić się nad koniecznością takiego badania u kobiet, które w najbliższym czasie planują zajście w ciąże, tomografia komputerowa bowiem może bardzo niekorzystnie wpływać u kobiety na owulację.

Zdarza się też, że w czasie badania tomografem, po podaniu dożylnie kontrastu, u pacjenta wystąpi reakcja alergiczna. Zwykle taka reakcja ma postać łagodnej reakcji skórnej, w przebiegu której na skórze pojawia się zaczerwienienie oraz pokrzywka, którym towarzyszy świąd skóry. Czasem, w przebiegu reakcji alergicznej po podaniu kontrastu, pojawiają się nudności, wymioty, a w sytuacji, kiedy rozwija się ciężka reakcja alergiczna, może dojść do spadku ciśnienia tętniczego, przyspieszenia czynności serca, skurczu oskrzeli, a w skrajnych przypadkach wstrząsu anafilaktycznego może dojść do zatrzymania oddechu oraz krążenia. 

Dzięki badaniu tomografii komputerowej można bardzo szybko i bardzo dokładnie postawić właściwe rozpoznanie w przypadkach wątpliwych lub też w przypadkach zagrażających życiu pacjenta. Dlatego nie należy bać się tego badania i w razie konieczności zgadzać się na jego wykonywanie.