Leczenie endometriozy zastrzykiem raz w miesiącu – co wiemy o tej metodzie?

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) endometrioza dotyka około 10% kobiet, które miesiączkują, czyli około 190 milionów ludzi na całym świecie. Objawy – silny ból podczas menstruacji, obfite krwawienia miesiączkowe, ból pleców i miednicy, ból podczas stosunku, a u niektórych osób problemy z płodnością – pojawiają się, gdy tkanka podobna do endometrium lub wyściółki macicy rośnie poza macicą. Zapalenie prowadzi do powstawania zmian chorobowych i tkanki bliznowatej, więc stan ma tendencję do pogarszania się z czasem. Obecnie endometriozę leczy się lekami przeciwbólowymi, takimi jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), czy też terapiami hormonalnymi, które „wyciszają” jajniki przed wytwarzaniem estrogenu. Czasami wykorzystuje się także leczenie chirurgiczne.

Co nowego w leczeniu endometriozy?

Chociaż wyżej wymienione metody terapii mogą złagodzić objawy endometriozy, jest ona obecnie uważana za nieuleczalną. Ostatnie japońskie badanie wykazało, że comiesięczne wstrzykiwanie zmodyfikowanego przeciwciała skierowanego przeciwko interleukinie-8 (IL-8) – cytokinie zapalnej – może zmniejszyć zmiany chorobowe, tkankę bliznowatą i zrosty narządów. Badanie przeprowadzono na małpach, u których zdiagnozowano endometriozę. Badanie opublikowane w magazynie „Science” sugeruje, że może to doprowadzić do pierwszej terapii modyfikującej przebieg choroby u osób z endometriozą. Makaki, bo z tymi zwierzętami pracowano, są fizjologicznie, biologicznie i genetycznie zbliżone do ludzi. Samice makaków miesiączkują podobnie jak kobiety, ze średnim cyklem menstruacyjnym trwającym około 30 dni. Rozwija się u nich również endometrioza z patologią podobną do tej, która występuje u ludzi.

Jak wyglądało badanie?

W badaniu naukowcy wykorzystali małpy ze spontaniczną endometriozą oraz małpy z endometriozą wywołaną przez przeszczep tkanki endometrium do otrzewnej. Badacze opracowali przeciwciało – AMY109 – które wiąże się z IL-8. Następnie zmodyfikowali je w taki sposób, aby mogło wielokrotnie atakować IL-8, co oznacza, że przeciwciało musiało być podawane tylko raz w miesiącu. AMY109 wstrzykiwano jednej grupie małp z endometriozą co 4 tygodnie przez 6 miesięcy. Grupie kontrolnej podano podobne zastrzyki, które nie zawierały zmodyfikowanego przeciwciała. IL-8 jest jedną ze znanych kluczowych cytokin prozapalnych w przebiegu endomentriozy i ogólnie w zwłóknieniu.

Zmniejszone stany zapalne i zmiany chorobowe

Comiesięczne podskórne wstrzyknięcie AMY109 ograniczyło objętość zmian chorobowych, a także zmniejszyło zwłóknienie i zrosty. W przeciwieństwie do obecnych terapii hormonalnych przeciwciało anty-IL-8 zmniejszało zwłóknienie i zrosty u małp bez wpływu na wydzielanie hormonów i menstruację. Niestety naukowcy nie byli w stanie potwierdzić, czy AMY109 łagodzi również ból, który powoduje endometrioza, i czy podanie przeciwciała stymuluje płodność.

Potencjał terapeutyczny badania

Według badaczy jest zbyt wcześnie, aby poddać kobiety próbom klinicznym. Niemniej, biorąc pod uwagę podobieństwa biologiczne między makakami a ludźmi, dane wskazują, że być może nadszedł czas, aby rozpocząć projektowanie takiego eksperymentu z udziałem kobiet. Najpierw jednak należy ustalić kwestie bezpieczeństwa i dawkowania preparatu. Badacze wskazują także, że wstrzyknięcie przeciwciała AMY109 może pomóc zmniejszyć nawroty endometriozy po operacji.