Znieczulenie przy każdym porodzie, większa opieka po poronieniu. Ministerstwo zapowiada zmiany w opiece okołoporodowej

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało przygotowanie zmian w załączniku do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. Nowe regulacje mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa, poprawę komfortu oraz wzmocnienie pozycji kobiet i personelu medycznego podczas ciąży, porodu i w połogu.

1. Kierunki zmian w opiece okołoporodowej – większe wsparcie i bezpieczeństwo dla matek i dzieci
2. Wzmocnienie roli położnych i zwiększenie ich kompetencji
3. Łatwiejszy dostęp do znieczulenia i procedur łagodzących ból
4. Poszerzony zakres badań, wsparcia emocjonalnego i opieki po porodzie

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak zostanie poszerzona rola położnych w opiece nad kobietą w ciąży i podczas porodu,
• jakie zmiany przewidziano w zakresie dostępu do znieczulenia podczas porodu,
• w jaki sposób zostaną rozszerzone badania i wsparcie w okresie ciąży oraz po porodzie – także dla kobiet po utracie ciąży oraz wcześniaków i ich rodziców.

Dzięki temu artykułowi dowiesz się, jak planowane nowe przepisy i standardy organizacyjne opieki okołoporodowej w praktyce przełożą się na codzienną opiekę nad kobietami w ciąży i ich dziećmi.

Kierunki zmian w opiece okołoporodowej – większe wsparcie i bezpieczeństwo dla matek i dzieci

Powołany w 2024 roku zespół ekspertów z zakresu położnictwa, ginekologii, neonatologii, anestezjologii oraz pielęgniarstwa położniczego przeanalizował kluczowe wyzwania w opiece okołoporodowej i przygotował zestaw zmian mających na celu poprawę jakości usług zarówno w szpitalach, jak i w opiece domowej. Proponowana reforma standardów organizacyjnych opieki okołoporodowej zapowiada znaczącą poprawę jakości i dostępności usług medycznych dla kobiet w najważniejszych momentach ich życia – w okresie ciąży, porodu i połogu.

Kluczowe elementy tej transformacji obejmują:

• wzmocnienie kompetencji położnych, co ma zapewnić bardziej spersonalizowaną opiekę, a także ułatwić dostęp do znieczulenia w trakcie porodu;
• poszerzenie zakresu badań prenatalnych;
• budowanie i ochronę więzi matki z dzieckiem od pierwszych chwil życia.

Równie istotnym aspektem jest plan wprowadzenia lepszego wsparcia w trudnych sytuacjach takich jak poronienie oraz udoskonalenie opieki poporodowej, zorientowanej na zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu psychicznego pacjentek.

Wzmocnienie roli położnych i zwiększenie ich kompetencji

Nowy projekt zakłada, że położne będą mogły samodzielnie prowadzić ciążę fizjologiczną – bez obowiązku trzykrotnego konsultowania się z lekarzem ginekologiem. Ma to na celu zarówno odciążenie systemu opieki medycznej, jak i umożliwienie pacjentkom kontaktu z wysoko wykwalifikowanym personelem położniczym, który może zapewnić ciągłość, bliskość i przewidywalność opieki.

Wprowadzone zostaną także zmiany w modelu edukacji i konsultacji prenatalnej – położne będą częściej zaangażowane w wizyty patronażowe oraz wsparcie w połogu.

W efekcie placówki opieki okołoporodowej będą musiały dostosować swoje procedury poprzez zwiększenie kompetencji położnych, adekwatne szkolenia oraz zmiany organizacyjne umożliwiające ich pełniejsze uczestnictwo w opiece nad pacjentkami.

Łatwiejszy dostęp do znieczulenia i procedur łagodzących ból

Projekt zmian zakłada, że każda rodząca ma mieć prawo do co najmniej jednej metody farmakologicznego łagodzenia bólu. Dodatkowo szpitale będą zobowiązane do publikowania na swoich stronach internetowych informacji o dostępnych metodach znieczulenia i aktualizowania ich na bieżąco.

Normę ma stanowić wcześniejsza konsultacja z anestezjologiem dla kobiet planujących poród z analgezją regionalną (znieczulenie działające tylko na określoną część ciała, a nie na całe ciało). Dzięki temu pacjentki będą spokojniejsze i lepiej poinformowane, a cały proces bardziej przejrzysty. Zmniejszy się ryzyko dezinformacji, która często towarzyszy przyszłym mamom – szczególnie tym rodzącym po raz pierwszy i szukającym informacji w przeróżny sposób, np. na grupach w mediach społecznościowych, gdzie nie zawsze można spotkać się z merytorycznym podejściem do problemu. Możliwość konsultacji ułatwi im podejmowanie świadomych decyzji.

Poszerzony zakres badań, wsparcia emocjonalnego i opieki po porodzie

W projekcie zmian przewidziano rozszerzenie zestawu badań w czasie ciąży m.in. o:

• testy w kierunku wirusa HBV,
• oznaczenie ferrytyny,
• badanie w kierunku toksoplazmozy w wyznaczonych tygodniach ciąży.

Zmiany obejmą również aktualizację zasad wykonywania badań takich jak cytologia i testy w kierunku różyczki, tak aby były zgodne z najnowszą wiedzą epidemiologiczną i kliniczną.

Planowane są także zmiany w wytycznych dotyczących kontaktu „skóra do skóry” oraz warunków porodu – również w przypadku cesarskiego cięcia. Oznacza to, że niezależnie od sposobu porodu noworodek powinien mieć możliwość natychmiastowego bliskiego kontaktu z mamą, co wspiera jego zdrowie i więź emocjonalną.

Lepsza opieka nad kobietą po poronieniu i martwym urodzeniu

W obszarze wsparcia psychologicznego i organizacyjnego wprowadzono zapis, że kobiety po poronieniu lub martwym urodzeniu mają być umieszczane w odrębnych salach, a nie razem z rodzącymi z dziećmi, co ma przeciwdziałać traumatyzacji mam w tak trudnej dla nich sytuacji. Dodatkowo przepisy wyraźnie przewidują, że kobieta po poronieniu będzie mogła, jeśli wyrazi taką wolę, otrzymać odpowiednio zabezpieczony materiał płodowy do wykonania badań genetycznych.

Ponadto kobiety, które doświadczyły poronienia, straciły dziecko lub mają malucha wymagającego dalszej opieki szpitalnej, będą mogły liczyć na wsparcie wykwalifikowanej położnej również w warunkach domowych. Efektem tych zmian ma być bardziej kompleksowe podejście – obejmujące nie tylko medyczny aspekt ciąży i porodu, ale także profilaktykę, wsparcie emocjonalne, edukację oraz opiekę nad mamą i jej dzieckiem w dłuższej perspektywie, jeśli tylko będą tego potrzebować.