Dlaczego nie mogę zajść w ciążę?

Chęć posiadania potomstwa wpisana jest poniekąd w naturę ludzką. Gdy dojrzejemy do decyzji o powiększeniu rodziny, rozpoczynamy starania. Co zrobić, jeśli okazują się one bezowocne? Bezpłodność i niepłodność to dwa pojęcia, które dość często używane są zamiennie – zupełnie niesłusznie.

Bezpłodność – stan nieodwracalny

Z bezpłodnością mamy do czynienia wówczas, gdy człowiek nie jest zdolny do spłodzenia potomstwa. Może to wynikać z braku lub niedorozwoju narządów płciowych, trwałych komplikacji po przebytych urazach czy chorobach. Niestety, w tych przypadkach nie ma możliwości leczenia przyczyn braku ciąży. Należy jednak wiedzieć, że obecna medycyna zna rozwiązania i dla takich osób (np. biorstwo komórek rozrodczych, które polega m.in. na dobrowolnym oddaniu przez zdrową kobietę komórek jajowych niepłodnej parze, wykorzystywanych następnie w procedurze zapłodnienia pozaustrojowego in vitro).

Niepłodność – choroba społeczna

Dane epidemiologiczne są bezlitosne – aż 10 proc. par na świecie ma kłopoty z poczęciem. Obecnie niepłodność definiuje się jako niemożność zajścia w ciążę pomimo regularnego współżycia płciowego utrzymywanego powyżej 12 miesięcy, bez stosowania jakichkolwiek środków zapobiegawczych. Co to znaczy „regularnego”? Przyjmuje się, że do stosunku powinno dochodzić co najmniej dwa-trzy razy w tygodniu, a w czasie dni płodnych nawet codziennie.

Dlaczego nie mogę zajść w ciążę? Winny styl życia

Istnieje wiele powodów, przez które możemy mieć kłopoty z poczęciem. Poszukiwanie przyczyny warto rozpocząć od przeanalizowania swojego trybu życia. Ciągły stres, nałogi, zła dieta, brak snu mają istotne znaczenie dla funkcjonowania naszego organizmu, w tym układu rozrodczego.

Wiele przeprowadzonych badań dowodzi, że toksyny zawarte w dymie tytoniowym korelują ze zmniejszoną płodnością, zaburzeniami endokrynologicznymi, wcześniejszą menopauzą, przedwczesną niewydolnością jajników oraz zmniejszoną częstością implantacji zarodka. Podobna zależność istnieje także pomiędzy zwiększonym spożyciem alkoholu a niepłodnością. W badaniu prospektywnym z udziałem 430 duńskich par starających się o pierwszą ciążę szanse poczęcia zmniejszały się wraz ze zwiększeniem konsumpcji alkoholu, w zależności od dawki.

Na płodność może mieć wpływ także depresja u mężczyzny - dowiedz się wiecej.

Dlaczego nie mogę zajść w ciążę? Choroby i nieregularne cykle

Jeśli jedno z partnerów cierpi na cukrzycę, niedoczynność tarczycy lub inne schorzenia, należy dokładnie omówić to z lekarzem. Sam przebieg choroby podstawowej, jej możliwe powikłania lub stosowane leki mogą wpływać na różne aspekty płodności. Czasem zbawienne okazuje się po prostu zmodyfikowanie dotychczasowej terapii.

Przyczyną niepłodności może być także endometrioza. Ocenia się, że występuje ona u 7-15 proc. miesiączkujących kobiet. Jest chorobą hormonalno-immunologiczną, która wiąże się z rozrostem błony śluzowej jamy macicy (endometrium) i jej obecnością w obrębie jamy brzusznej, co niekorzystnie wpływa na proces owulacji, zapłodnienia i zagnieżdżenia zarodka. Choroba objawia się dolegliwościami bólowymi w podbrzuszu, bólem podczas współżycia, nieregularnymi miesiączkami oraz obfitymi krwawieniami. Niestety, dość często może doprowadzić do niedrożności jajowodów i w trudniejszych przypadkach jedynym rozwiązaniem może okazać się przeprowadzenie zapłodnienia pozaustrojowego, czyli połączenia komórki jajowej i plemnika w warunkach laboratoryjnych, poza żeńskim układem rozrodczym.

Dlaczego nie mogę zajść w ciążę? Zaburzenia cyklu i hiperprolaktynemia

Nieregularne menstruacje również mogą nasuwać podejrzenie jakichś nieprawidłowości, w tym PCOS (zespół policystycznych jajników). Cykl miesiączkowy u zdrowej kobiety powinien trwać nie krócej niż 21 i nie dłużej niż 35 dni. Jeśli krwawienie/plamienie pojawia się w różnych odstępach czasu, musi zostać to zweryfikowane przez ginekologa. Konieczne może się okazać oznaczenie we krwi stężenia hormonów regulujących pracę układu rozrodczego lub wykonanie badania ultrasonograficznego (USG).

Bardzo często do zaburzeń płodności dochodzi pod wpływem nadmiernej produkcji hormonu wytwarzanego przez przysadkę mózgową zwanego prolaktyną. W dużym stężeniu hamuje ona owulację. W prawidłowych warunkach, w trakcie karmienia piersią, pobudza gruczoły sutkowe do wydzielania mleka. Jej stężenie rośnie także podczas snu, stresu czy stosunku płciowego. Niestety, może świadczyć również o chorobie, takiej jak niewydolność nerek czy marskość wątroby. Objawiać się może poprzez nieregularne krwawienia, pojawienie się nadmiernego owłosienia lub zmian trądzikowych, a także obniżenie libido i spadek nastroju.

Dlaczego nie mogę zajść w ciążę? Problem po męskiej stronie

Należy pamiętać, że aż u 35 proc. par borykających się z niepłodnością powodem problemów jest tzw. czynnik męski. Przyczyn zmniejszonej objętości ejakulatu, liczby plemników, zaburzeń w ich budowie lub ruchliwości jest wiele. Należą do nich przebyte choroby (w tym także w dzieciństwie, np. świnka), zabiegi na jądrach lub pęcherzu moczowym, niezdrowy styl życia (palenie tytoniu, stres) czy praca w wysokich temperaturach. Udowodniono, że nadmierne ciepło powoduje apoptozę (kontrolowaną śmierć) komórek, z których powstają plemniki. Nieprawidłowości po męskiej stronie mogą być przejściowe, a czasem z różnych względów dochodzi do trwałego uszkodzenia nasienia.