Dlaczego jelita nazywamy naszym drugim mózgiem?
Magdalena Sochacka

Dlaczego jelita nazywamy naszym drugim mózgiem?

System nerwowy człowieka jest niezwykle złożony. Na jego czele stoi mózg, dzięki któremu możliwe jest podejmowanie decyzji, zapamiętywanie zdarzeń, odczuwanie różnych emocji, przetwarzanie i analizowanie otaczającego nas świata. To tylko część jego możliwości. Co, jeśli jednak w naszym organizmie istnieje więcej niż jeden mózg?

Wydawałoby się, że brzuch służy jedynie do prostych i prymitywnych czynności. Jemy, ponieważ nasz organizm potrzebuje energii do życia. Pokarm trafia do żołądka, gdzie jest odpowiednio trawiony, rozbijany do malutkich cząsteczek, które następnie są wykorzystywane przez niemalże wszystkie narządy. Niepotrzebne resztki zostają wydalone i na tym się kończy jego rola. Otóż nic bardziej mylnego! Układ pokarmowy to bardzo skomplikowany system, dzięki któremu odbywa się mnóstwo procesów – nie tylko trawiennych. I to właśnie jelito może poszczycić się mianem drugiego mózgu.

Olbrzymia liczba neuronów i komórek glejowych tworzy bogatą sieć unerwiającą cały przewód pokarmowy. Mnóstwo różnych połączeń i przekaźników wykonuje codziennie ogromną pracę i w dużej mierze działa samodzielnie, nie radząc się „naczelnego szefa”. W wielu przypadkach stwierdzono, że po „odcięciu” mózgu jelito nadal pracuje i wykonuje swoje zadanie. Aby osiągnąć pewną stabilność i dobrostan organizmu, cały ten system musi współpracować z florą jelitową i komórkami układu odpornościowego.

Jakie zadania spełnia jelitowy system nerwowy (enteric nervous system – ENS)?

Samo trawienie to bardzo trudne zadanie. Jest ono na tyle istotne, że wymaga odrębnego układu sterującego. W końcu spożywanie posiłków stanowi większą część naszego życia. Dzięki jelitowemu systemowi nerwowemu nie musimy za każdym razem myśleć o wykonywaniu ruchów perystaltycznych naszych jelit podczas wędrówki jedzenia przez przewód pokarmowy. To właśnie on dba o to, by uchronić nas przed szkodliwymi substancjami lub chorobotwórczymi bakteriami, wywołując wymioty lub biegunkę w momencie zatrucia. Wydzielanie odpowiednich enzymów również odbywa się poza naszą świadomością.

Żyliśmy dotychczas w przeświadczeniu, że to tylko mózg działa na przewód pokarmowy – denerwujemy się i od razu mamy biegunkę, odczuwamy „motylki w żołądku”, gdy się zakochamy, albo myślimy o pysznym obiedzie przyrządzonym przez naszą mamę i od razu „burczy” nam w brzuchu. Ale obecnie coraz więcej danych przemawia za tym, że jelitowy układ nerwowy przekazuje do mózgu mnóstwo informacji. Komunikacja ta odbywa się nie tylko za pomocą włókien nerwowych, głównie nerwu błędnego. W tych skomplikowanych procesach bierze udział mnóstwo cząsteczek, hormonów, neuroprzekaźników. To po części dzięki temu jesteśmy zadowoleni, że zjedliśmy coś smacznego i zdrowego. Albo nie sięgamy po drugą pizzę, gdy mamy pełny żołądek.

Sporo badań naukowych poświęconych jest pracy układu pokarmowego i wpływowi jego funkcjonowania na nasze samopoczucie. Oddziaływanie obu mózgów jest dwukierunkowe. Nadmierny stres i duża ilość problemów mogą przyczynić się do osłabienia ochronnej bariery znajdującej się w jelitach. To bywa podłożem wielu różnych chorób, w tym autoimmunologicznych. Wiadomo jednak, że także zaburzenia w obrębie brzucha mają swój wkład w występowanie niektórych chorób psychicznych lub układu nerwowego. Dotąd uważano, że zespół jelita drażliwego (IBS) pojawia się w przebiegu zaburzeń na tle psychogennym, np. depresji. Obecnie coraz więcej mówi się o tym, że może to właśnie w przebiegu IBS dochodzi do nieprawidłowości w transporcie serotoniny, która jest głównym neuroprzekaźnikiem w układzie nerwowym. Jej nadmiar powoduje stan zapalny w jelicie, a niepokojące informacje o tym stanie docierają do mózgu, wywołując ciągłe obniżanie nastroju chorego. Może niedługo pojawi się nowy lek, który pozwoli radzić sobie z tą chorobą?

Na podstawie najnowszych badań naukowych wysnuto również podejrzenie, że jelitowy system nerwowy powiązany jest z patogenezą chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona. Interakcje między mikroorganizmami żyjącymi w przewodzie pokarmowym a ENS mogą realnie wpływać na choroby mózgu.

Mimo że rodzimy się z wykształconym w pewnym stopniu układem nerwowym, podczas naszego całego życia nieustannie się on rozwija i kształtuje na skutek interakcji z wieloma czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Dotyczy to również jelitowego systemu nerwowego. Neurogastroenterologia to nowy, być może bardzo perspektywiczny kierunek, dzięki któremu zrozumiemy i poznamy wiele dotychczas niezbadanych procesów zachodzących w naszym organizmie.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij