Badanie histopatologiczne - co to jest? Jak odczytywać wyniki?
Michał Posmykiewicz

Badanie histopatologiczne - co to jest? Jak odczytywać wyniki?

Badanie histopatologiczne to badanie polegające na ocenie pod mikroskopem materiału pobranego od pacjenta celem oceny charakteru procesu chorobowego. Materiał do badania histopatologicznego jest pobierany zazwyczaj w czasie operacji pacjenta (mówi się wtedy o tzw. pobraniu materiału śródoperacyjnym) lub też na drodze biopsji. Zdarza się, że materiał do badania histopatologicznego bywa pobierany już po śmierci pacjenta, celem ustalenia przyczyny zgonu.

W jaki sposób wygląda badanie histopatologiczne?

Materiał, który został pobrany od pacjenta do badania histopatologicznego, jest umieszczany w utrwalaczu, którym najczęściej bywa formalina. Następnie materiał ten poddawany jest obróbce histopatologicznej, która polega na umieszczeniu małego fragmentu tkanki w stężonym roztworze etanolu lub też innym płynie, który taką próbkę odwodni. Ostatecznie w ten sposób przygotowany materiał tkankowy jest umieszczany w płynnej parafianie po to, aby otrzymać parafinowy bloczek, który łatwo będzie pociąć mikrotomem (jest to przyrząd służący do cięcia preparatów biologicznych na bardzo cienkie skrawki, które następnie będą mogły być oglądane pod mikroskopem) w bardzo cienkie, kilkumilimetrowe fragmenty. Takie maleńkie fragmenty są umieszczane następnie na szkiełkach mikroskopowych i poddawane są właściwym procesom barwienia, dzięki którym w pobranym materiale będzie można uwidocznić wszystkie struktury komórkowe. 

Kto ocenia preparat histopatologiczny?

Oceną preparatu histopatologicznego zajmuje się zazwyczaj lekarz specjalista patomorfologii lub też histopatolog. Wynik badania histopatologicznego uzyskuje się po dokładnej, szczegółowej i wnikliwej analizie ocenianego pod mikroskopem preparatu.

Powiązane produkty

Badanie histopatologiczne- wyniki, co można rozpoznać dzięki badaniu? 

Badanie histopstologiczne daje pewne wyniki przede wszystkim jeśli chodzi o rozpoznanie histopatologiczne nowotworu, z odróżnieniem nowotworów łagodnych od złośliwych. Ponadto, badanie histopatologiczne umożliwia też rozpoznanie różnego rodzaju chorób zapalnych i zwyrodnieniowych. Dodatkowo, rozpoznanie histopatologiczne jest też niezbędne do oceny monitorowania postępu leczenia. Wynik badania histopatologicznego dostarcza też często niezbędnych informacji już po śmierci pacjenta, kiedy zostanie pobrany ze zwłok materiał do badania. 

Czym jest biopsja ? Jakie jej rodzaje można wyróżnić?

Materiał do badania histopatologicznego często jest pobierany na drodze biopsji. Biopsja jest rodzajem specjalnego zabiegu diagnostycznego, w przebiegu którego w sposób inwazyjny pobierany jest do badania materiał biologiczny z tkanek podejrzanych o obecność w nich zmian chorobowych. Pobrany materiał biologiczny jest następnie przekazywany do badania histopatologicznego, w przebiegu którego specjalista pod mikroskopem ocenia pobrany fragment tkanki. Na tej podstawie można stwierdzić czy rzeczywiście w "podejrzanej" tkance obecne są zmiany chorobowe (i jakie te zmiany są) czy też w pobranym materiale nie ma żadnych niepokojących zmian.

Po co w ogóle lekarz decyduje się na wykonanie u pacjenta biopsji?

Biopsja wykonywana jest w sytuacji, kiedy na podstawie badania klinicznego oraz innych badan diagnostycznych (miedzy innymi usg) lekarz nie jest w stu procentach pewny swojej diagnozy. Ponadto biopsja wykonywana jest również w sytuacji, kiedy lekarz w zasadzie wie, jakie jest rozpoznanie, ale potrzebuje "namacalnego" potwierdzenia, aby móc włączyć właściwe leczenie- dotyczy to zwłaszcza podejrzenia procesu nowotworowego. 

Jakie zatem można wyróżnić rodzaje biopsji?

Bardzo często wykonywana jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) oraz biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana (BACC). Ten drugi rodzaj biopsji jest wykonywany pod kontrolą obrazu USG, zatem lekarz wykonujący biopsje może zdecydowanie bardziej dokładnie określić miejsce, z którego pobierany jest do badania materiał biologiczny. 

Na czym polega biopsja? 

W ich przebiegu lekarz poprzez nakłucie badanego narządu strzykawką z cienką igłą (bez kontroli USG- biopsja BAC oraz pod kontrolą USG - biopsja BACC) aspiruje (pobiera) materiał komórkowy (cytologiczny) z miejsca podejrzanego o obecność procesu chorobowego. Następnie pobrany materiał jest rozmazywany na specjalnym mikroskopowym szkiełku, barwiony i tak przygotowany jest oddawany do mikroskopowej oceny specjalisty (jest to ocena cytologiczna), który z tak przygotowanego preparatu jest w stanie "wyczytać" diagnozę. 

Innym rodzajem biopsji jest biopsja gruboigłowa. Biopsja ta polega na pobraniu fragmentu tkanki lub narządu za pomocą specjalnej grubej igły biotycznej (w przebiegu biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej pobierany był tylko materiał komórkowy z podejrzanej zmiany, zaś tutaj pobierany jest cały fragment tkanki lub narządu w postaci cylindrycznego wycinka). Następnie pobrany materiał jest poddawany badaniu histopatologicznemu (w przypadku biopsji cienkoigłowej było to badanie cytologiczne). 

Kolejnym rodzajem biopsji jest biopsja wycinająca, która polega po prostu na usunięciu całej podejrzanej zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek. Cała zmiana jest następnie poddawana ocenie histopatologicznej, na podstawie której można ostatecznie postawić diagnozę. Można też wyróżnić biopsje wycinkową, w przebiegu której chirurgicznie usuwa się fragment podejrzanej zmiany i następnie oddaje się go do badania histopatologicznego. W przypadku kości wykonywana jest również trepanobiopsja, czyli biopsja, w przebiegu której do pobrania wycinka z kości używa się specjalnego wiertła, czyli trepanu. 

Do diagnostyki zmian w piersiach wykorzystuje się też obecnie jedną z najnowocześniejszych metod, jaką jest biopsja mammotomiczna. Do jej wykonania niezbędny jest mammotom, czyli urządzenie wytwarzające próżnię oraz posiadające igłę z systemem rotacyjnym.

Do wykonania biopsji mammotomicznej wystarcza pojedyncze wkłucie, bowiem dzięki rotacji igły wokół własnej osi można pobrać odpowiednią ilość tkanki w postaci wielu wycinków z dowolnego miejsca wokół igły biopsyjnej. Ten rodzaju biopsji wykonuje się pod kontrolą usg oraz przy pomocy mammografii cyfrowej w postaci tzw. stołu stereotaktycznego. 

W jaki sposób należy przygotować się do wykonania biopsji?

Badanie nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Zazwyczaj biopsja wykonywana jest w warunkach ambulatoryjnych, przede wszystkim chodzi tu o biopsję aspiracyjną cienkoigłową i biopsje aspiracyjną cienkoigłową pod kontrolą usg oraz biopsje gruboigłową. W przypadku innych biopsji często zachodzi potrzeba hospitalizacji, pacjent bowiem zazwyczaj wymaga zastosowania znieczulenia- przede wszystkim chodzi tu o trepanobiopsje. Jeśli chodzi o biopsje wycinkową i wycinającą, to wszystko uzależnione jest od rodzaju ocenianej zmiany, jej wielkości i lokalizacji- łatwo dostępne mniejsze zmiany, np. skórne, mogą być czasami po podaniu miejscowego znieczulenia usunięte w warunkach ambulatoryjnych, inne mogą natomiast wymagać jednodniowej (lub ewentualnie dłuższej) hospitalizacji.

Jak zatem wygląda przebieg biopsji aspiracyjnej cienko- i gruboigłowej? 

W czasie wykonywania tego rodzaju biopsji pacjent leży na leżance. Lekarz przed wykonaniem biopsji musi najpierw dokładnie odkazić skórę w miejscu, w którym wykonywana będzie biopsja. W przypadku biopsji wykonywanej pod kontrola usg, w następnej kolejności, lekarz przykłada sondę usg do skóry i odnajduje podejrzaną zmianę- dzięki kontroli usg można bardzo precyzyjnie określić miejsce, z którego będzie pobierany do dalszych badań materiał diagnostyczny. Po odnalezieniu nakłuwanego miejsca, lekarz wprowadza w nie strzykawkę z igłą (cienką lub grubą) i porusza igłą do przodu i do tyłu aspirując w ten sposób do strzykawki materiał komórkowy, który będzie poddawany ocenie cytologicznej lub histopatologicznej. Po pobraniu wystarczającej ilości materiału, lekarz usuwa igłę i przykłada do miejsca wkłucia jałowy gazik, który pacjent musi przytrzymać i uciskać jeszcze przez kilka minut.

Całe badanie trwa krótko- od kilku do kilkunastu minut. Dłużej natomiast trwa ocena histopatologiczna pobranego w czasie badania materiału komórkowego - zwykle jest to kilka dni. 

Czy po wykonaniu biopsji moga wystąpić jakieś powikłania? 

Zazwyczaj badanie jest bardzo bezpieczne i rzadko po jego wykonaniu zdarzają się powikłania. Jeśli już do nich dojdzie, to zazwyczaj jest to po prostu powstawanie krwiaka w miejscu wkłucia igły. Przed wykonaniem badania pacjent powinien jednak zgłosić lekarzowi wykonującemu biopsje, jeśli występują u niego zaburzenia krzepnięcia, wszelkiego rodzaju uczulenia oraz wszystkie przyjmowane przez siebie leki. 

W jakich przypadkach wykonuje się biopsje?

Biopsja wykonywana jest zawsze w sytuacji, kiedy na podstawie objawów klinicznych i innych badań dodatkowych lekarz nie jest do końca pewny diagnozy lub też w sytuacji, kiedy właściwie diagnoza jest już postawiona. Jednak, aby móc zacząć właściwe leczenie, lekarz potrzebuje potwierdzenia postawionego rozpoznania- takim potwierdzeniem jest badanie histopatologiczne pobranego w czasie biopsji materiału. Biopsja wykonywana jest zatem najczęściej w sytuacji, kiedy lekarz podejrzewa u pacjenta nowotwór. Zwykle wykonywana jest biopsja piersi, tarczycy, wątroby, węzłów chłonnych oraz zmian podskórnych o charakterze guza. W przypadku podejrzanych zmian zlokalizowanych na powierzchni skóry wykonuje się zwykle biopsje wycinającą. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij