Czym jest biopsja i w jakim celu się ją wykonuje?
Michał Posmykiewicz

Czym jest biopsja i w jakim celu się ją wykonuje?

Biopsja jest rodzajem specjalnego zabiegu diagnostycznego, w przebiegu którego w sposób inwazyjny pobierany jest do badania materiał biologiczny z tkanek podejrzanych o obecność w nich zmian chorobowych. Pobrany materiał biologiczny jest następnie przekazywany do badania histopatologicznego, w przebiegu którego specjalista pod mikroskopem ocenia pobrany fragment tkanki. Na tej podstawie można stwierdzić, czy rzeczywiście w "podejrzanej" tkance obecne są zmiany chorobowe (i jakie te zmiany są) czy też w pobranym materiale nie ma żadnych niepokojących zmian.

Po co w ogóle lekarz decyduje się na wykonanie u pacjenta biopsji?

Biopsja wykonywana jest w sytuacji, kiedy na podstawie badania klinicznego oraz innych badań diagnostycznych (między innymi usg) lekarz nie jest w stu procentach pewny swojej diagnozy. Ponadto biopsja wykonywana jest również w sytuacji, kiedy lekarz w zasadzie wie, jakie jest rozpoznanie, ale potrzebuje "namacalnego" potwierdzenia, aby móc włączyć właściwe leczenie – dotyczy to zwłaszcza podejrzenia procesu nowotworowego.

Jakie można wyróżnić rodzaje biopsji?

Bardzo często wykonywana jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) oraz biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana (BACC). Ten drugi rodzaj biopsji jest wykonywany pod kontrolą obrazu USG, zatem lekarz wykonujący biopsję może zdecydowanie bardziej dokładnie określić miejsce, z którego pobierany jest do badania materiał biologiczny. Na czym polegają te dwa rodzaje biopsji? W ich przebiegu lekarz poprzez nakłucie badanego narządu strzykawką z cienką igłą (bez kontroli USG- biopsja BAC oraz pod kontrolą USG- biopsja BACC) aspiruje (pobiera) materiał komórkowy (cytologiczny) z miejsca podejrzanego o obecność procesu chorobowego. Następnie pobrany materiał jest rozmazywany na specjalnym mikroskopowym szkiełku, barwiony i tak przygotowany jest oddawany do mikroskopowej oceny specjalisty (jest to ocena cytologiczna), który z tak przygotowanego preparatu jest w stanie "wyczytać" diagnozę.
Innym rodzajem biopsji jest biopsja gruboigłowa. Biopsja ta polega na pobraniu fragmentu tkanki lub narządu za pomocą specjalnej grubej igły biotycznej (w przebiegu biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej pobierany był tylko materiał komórkowy z podejrzanej zmiany, zaś tutaj pobierany jest cały fragment tkanki lub narządu w postaci cylindrycznego wycinka). Następnie pobrany materiał jest poddawany badaniu histopatologicznemu (w przypadku biopsji cienkoigłowej było to badanie cytologiczne).
Kolejnym rodzajem biopsji jest biopsja wycinająca, która polega po prostu na usunięciu całej podejrzanej zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek. Cała zmiana jest następnie poddawana ocenie histopatologicznej, na podstawie której można ostatecznie postawić diagnozę. Można też wyróżnić biopsję wycinkową, w przebiegu której chirurgicznie usuwa się fragment podejrzanej zmiany i następnie oddaje się go do badania histopatologicznego. W przypadku kości wykonywana jest również trepanobiopsja, czyli biopsja, w przebiegu której do pobrania wycinka z kości używa się specjalnego wiertła, czyli trepanu.
Do diagnostyki zmian w piersiach wykorzystuje się też obecnie jedną z najnowocześniejszych metod, jaką jest biopsja mammotomiczna. Do jej wykonania niezbędny jest mammotom, czyli urządzenie wytwarzające próżnię oraz posiadające igłę z systemem rotacyjnym. Do wykonania biopsji mammotomicznej wystarcza pojedyncze wkłucie, bowiem dzięki rotacji igły wokół własnej osi można pobrać odpowiednią ilość tkanki w postaci wielu wycinków z dowolnego miejsca wokół igły biopsyjnej. Ten rodzaj biopsji wykonuje się pod kontrolą usg oraz przy pomocy mammografii cyfrowej w postaci tzw. stołu stereotaktycznego.

Polecane dla Ciebie

W jaki sposób należy przygotować się do wykonania biopsji?

Badanie nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Zazwyczaj biopsja wykonywana jest w warunkach ambulatoryjnych, przede wszystkim chodzi tu o biopsję aspiracyjną cienkoigłową i biopsję aspiracyjną cienkoigłową pod kontrolą usg oraz biopsję gruboigłową. W przypadku innych biopsji często zachodzi potrzeba hospitalizacji, pacjent bowiem zazwyczaj wymaga zastosowania znieczulenia – przede wszystkim chodzi tu o trepanobiopsję. Jeśli chodzi o biopsję wycinkową i wycinającą, to wszystko uzależnione jest od rodzaju ocenianej zmiany, jej wielkości i lokalizacji – łatwo dostępne mniejsze zmiany, np. skórne, mogą być czasami po podaniu miejscowego znieczulenia usunięte w warunkach ambulatoryjnych, inne mogą natomiast wymagać jednodniowej (lub ewentualnie dłuższej) hospitalizacji.

Jak wygląda przebieg biopsji aspiracyjnej cienko- i gruboigłowej?

W czasie wykonywania tego rodzaju biopsji pacjent leży na leżance. Lekarz przed wykonaniem biopsji musi najpierw dokładnie odkazić skórę w miejscu, w którym wykonywana będzie biopsja. W przypadku biopsji wykonywanej pod kontrolą usg, w następnej kolejności, lekarz przykłada sondę usg do skóry i odnajduje podejrzaną zmianę – dzięki kontroli usg można bardzo precyzyjnie określić miejsce, z którego będzie pobierany do dalszych badań materiał diagnostyczny. Po odnalezieniu nakłuwanego miejsca, lekarz wprowadza w nie strzykawkę z igłą (cienką lub grubą) i porusza igłą do przodu i do tyłu aspirując w ten sposób do strzykawki materiał komórkowy, który będzie poddawany ocenie cytologicznej lub histopatologicznej. Po pobraniu wystarczającej ilości materiału, lekarz usuwa igłę i przykłada do miejsca wkłucia jałowy gazik, który pacjent musi przytrzymać i uciskać jeszcze przez kilka minut. Całe badanie trwa krótko – od kilku do kilkunastu minut. Dłużej natomiast trwa ocena histopatologiczna pobranego w czasie badania materiału komórkowego – zwykle jest to kilka dni.

Czy po wykonaniu biopsji mogą wystąpić jakieś powikłania? 

Zazwyczaj badanie jest bardzo bezpieczne i rzadko po jego wykonaniu zdarzają się powikłania. Jeśli już do nich dojdzie, to zazwyczaj jest to po prostu powstawanie krwiaka w miejscu wkłucia igły. Przed wykonaniem badania pacjent powinien jednak zgłosić lekarzowi wykonującemu biopsję, jeśli występują u niego zaburzenia krzepnięcia, wszelkiego rodzaju uczulenia oraz wszystkie przyjmowane przez siebie leki.

W jakich przypadkach wykonuje się biopsję?

Biopsja wykonywana jest zawsze w sytuacji, kiedy na podstawie objawów klinicznych i innych badań dodatkowych lekarz nie jest do końca pewny diagnozy lub też w sytuacji, kiedy właściwie diagnoza jest już postawiona, jednak, aby móc zacząć właściwe leczenie, lekarz potrzebuje potwierdzenia postawionego rozpoznania – takim potwierdzeniem jest badanie histopatologiczne pobranego w czasie biopsji materiału. Biopsja wykonywana jest zatem najczęściej w sytuacji, kiedy lekarz podejrzewa u pacjenta nowotwór. Zwykle wykonywana jest biopsja piersi, tarczycy, wątroby, węzłów chłonnych oraz zmian podskórnych o charakterze guza. W przypadku podejrzanych zmian zlokalizowanych na powierzchni skóry wykonuje się zwykle biopsję wycinającą.
Biopsja jest badaniem, które jest często niezbędne do postawienia właściwej diagnozy i rozpoczęcia leczenia. Dlatego też, jeśli lekarz prowadzący zaleca jej wykonanie, nie należy się jej bać, tylko zastosować się do zaleceń swojego lekarza jak najszybciej. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij