Przełom w diagnostyce endometriozy

Test na endometriozę opracowany w Polsce

Podstawową trudnością w diagnostyce endometriozy jest brak odpowiednich testów dających realny i szybki wynik. Diagnostyka jest wieloetapowa i żmudna. Polscy naukowcy dokonali niezwykle istotnego odkrycia – jako pierwsi na świecie opracowali bezinwazyjny test, który skraca czas diagnozy z wielu miesięcy bądź lat do nawet dwóch dób.

Test EndoRNA opracowany przez naukowców z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego jest szansą na szybką diagnostykę dla milionów pacjentek zmagających się z niezwykle uciążliwymi objawami endometriozy. Markerem jest tu specyficzny gen FUT 4, który wykazuje nadaktywność u kobiet cierpiących na gruczolistość macicy. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne, polega ono na pobraniu przez ginekologa wymazu z wnętrza macicy. Materiał zostaje wysłany do laboratorium, a tam przy użyciu testu podobnego do testów PCR, które stosuje się w wykrywaniu wirusa SARS-CoV-2 sprawdza się, czy mamy do czynienia z endometriozą. Wynik może być dostępny już po 48 godzinach.

Endometrioza – co to za choroba?

Endometrioza rozwija się, gdy tkanka endometrium (śluzówki macicy) pojawia się poza jamą macicy, mogą to być: jajnik, jajowód, jelito, pęcherz moczowy, wątroba, żołądek, jama otrzewna, a czasami nawet w płuca lub mózg. Endometrioza dotyczy 6–15% ogólnej populacji kobiet, występuje głównie u pacjentek w wieku rozrodczym, choć może pojawić się u młodych dziewcząt oraz u pań po menopauzie.

Choroba ta jest częstą przyczyną niepłodności. Jej głównym i charakterystycznym objawem jest bardzo silny ból uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Mniej typowymi dolegliwościami są: nawracające bóle kończyny dolnej, a także powtarzające się krwawienia z odbytnicy lub z dróg moczowych. W organizmie chorej kobiety występuje reakcja zapalna, gdyż komórki endometrialne reagują między innymi na zmiany hormonalne, które zachodzą w cyklu miesiączkowym. Konsekwencją może być tworzenie się guzków, rozwój blizn i zrostów oraz zmiany anatomiczne narządów w obrębie miednicy mniejszej. Zdarza się, że jedynym objawem jest zmniejszona płodność pacjentki.

Skomplikowana diagnostyka endometriozy

Endometrioza jest niezwykle trudna do zdiagnozowania, ponieważ jej objawy przypominają często inne dolegliwości. Celem potwierdzenia, lekarze muszą wykluczyć inne schorzenia o podobnych objawach.

Laparoskopia w diagnostyce endometriozy

Najczęściej endometriozę rozpoznaje się podczas diagnostyki laparoskopowej u kobiet, które  nie mogą zajść w ciążę lub zmagają się z nawracającymi dolegliwościami w obrębie podbrzusza. Dodatkowo należy przeprowadzić w znieczuleniu ogólnym dokładne badanie pochwowe i rektalne celem wykluczenia guzków endometriozy głęboko naciekającej. Laparoskopię należy wykonać przy użyciu przynajmniej dwóch narzędzi umożliwiających dokładną inspekcję jamy brzusznej.

Ultrasonografia i rezonans magnetyczny w rozpoznaniu endometriozy

W przypadku podejrzenia endometriozy wykonuje się także ultrasonografię przezpochwową (USG transwaginalne). Należy jednak mieć na uwadze fakt, że brak odchyleń w tym badaniu wcale nie wyklucza gruczolistości macicy, gdyż jedyną postacią kliniczną, którą można zobrazować ultrasonograficznie, jest ta przebiegająca z tworzeniem się torbieli endometrialnych. W USG cechami charakterystycznymi, które pozwalają ustalić rozpoznanie endometriozy są: zmiany torbielowate (maksymalnie do 4 komór), bez unaczynionych struktur wewnątrz torbieli. Rezonans magnetyczny na chwilę obecną nie ma praktycznego zastosowania przy diagnostyce endometriozy otrzewnowej, nie wykazuje bowiem wystarczającej czułości w przypadku zmian powierzchniowych.

Leczenie endometriozy wymaga znakomitej znajomości patofizjologii schorzenia, jego naturalnego przebiegu oraz konsekwencji podejmowanych działań terapeutycznych. Terapia musi być prowadzona indywidualnie, nie tylko w odniesieniu do danej osoby chorej i jej dolegliwości, ale też etapu życia, w którym pacjentka się znajduje i jej stanowiska związanego z prokreacją. Istotnymi zasadami powinny być skuteczna walka z bólem i ułatwienie prokreacji, leczenie chirurgiczne należy wprowadzać w ostateczności.