Rośnie zagrożenie wirusem Zachodniego Nilu – nowe przypadki śmiertelne we Włoszech

Włoskie ministerstwo zdrowia potwierdziło dwa zgony i co najmniej osiem zakażeń wirusem Zachodniego Nilu. Eksperci ds. zdrowia publicznego zalecają wzmożoną czujność, szczególnie wśród osób z grup podwyższonego ryzyka.

1. Jak wygląda sytuacja we Włoszech? Aktualny obraz epidemiologiczny
2. Wirus Zachodniego Nilu – zalecenia profilaktyczne i działania ochronne
3. Znaczenie dla Polski i Europy
4. Wirus Zachodniego Nilu – podsumowanie

Jak wygląda sytuacja we Włoszech? Aktualny obraz epidemiologiczny

Włoskie ministerstwo zdrowia poinformowało, że do 23 lipca 2025 r. we Włoszech odnotowano dwa zgony i 28 potwierdzonych przypadków zakażenia wirusem Zachodniego Nilu (WNV). Pierwsza śmierć miała miejsce w prowincji Latina (region Lacjum) – ofiarą była około 82-letnia osoba, u której choroba przyjęła postać neuroinwazyjną. Natomiast drugi zgon nastąpił w regionie Piemont. Większość zakażeń zarejestrowano w rejonie Lacjum, w pobliżu Rzymu.

Przypadki zakażenia zgłoszono także w regionach Emilia-Romania, Veneto, Piemont, Lombardia, Sardynia oraz Apulia. Epidemiolodzy wskazują, że choć liczba przypadków tego roku pozostaje umiarkowana, to rozprzestrzenianie się wirusa potwierdza trend obserwowany we wcześniejszych latach.

Mechanizm zakażenia i ryzyka kliniczne

Wirus Zachodniego Nilu przenoszony jest głównie przez ukąszenia komarów z rodzaju Culex, które zarażają się od ptaków – głównych rezerwuarów wirusa. U około 80% zakażonych osób choroba przebiega bezobjawowo, a u około 20% rozwija się tzw. gorączka Zachodniego Nilu z objawami grypopodobnymi, takimi jak gorączka, bóle mięśni i głowy, wysypka, nudności. Natomiast w mniej niż 1–2% zakażeń mogą wystąpić ciężkie postaci neurologiczne – zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych lub mięśni i rdzenia kręgowego, z ryzykiem przewlekłych powikłań neurologicznych lub śmierci.

Ze statystyk wynika, że najgroźniejsze dla życia objawy neurologiczne pojawiają się u jednej na około 150 osób zakażonych. Ciężkie objawy utrzymują się najczęściej od 3 do 10 dni. Śmiertelność w tej postaci zakażenia wynosi około 10%.

Grupy zwiększonego ryzyka

Osoby starsze (powyżej 60–65 lat) oraz pacjenci ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi (cukrzyca, choroby serca, immunosupresja – obniżona odporność) są w grupie największego ryzyka wystąpienia ciężkiego przebiegu choroby. Włoski ISS podkreśla, że to właśnie osoby starsze i osłabione immunologicznie wymagają szczególnej ochrony.

Brak szczepionki i strategia leczenia

Nie jest dostępna szczepionka chroniąca przed wirusem Zachodniego Nilu ani nie istnieją żadne specyficzne leki wykorzystywane w terapii ludzi. Leczenie ma charakter wyłącznie objawowy i wspomagający – płyny dożylne, leki przeciwbólowe oraz monitorowanie stanu pacjenta w szpitalu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca odpoczynek, odpowiednie nawodnienie i kontakt z lekarzem przy nasileniu symptomów.

Wirus Zachodniego Nilu – zalecenia profilaktyczne i działania ochronne

We włoskim systemie zdrowia uruchomiono krajowy plan nadzoru arbowirusowego (PNA, wł. Piano Nazionale Arbovirosi), który obejmuje kontrolę dawców krwi w rejonach dotkniętych przypadkami WNV, by wykluczyć transmisję przez transfuzję. Zalecenia obejmują także:

• stosowanie repelentów oraz moskitier,
• noszenie odzieży zakrywającej ciało po zmroku,
• eliminację stojącej wody (oczka wodne, pojemniki), która sprzyja rozmnażaniu się komarów.

Znaczenie dla Polski i Europy

Choć wirus Zachodniego Nilu nie był dotąd problemem endemicznym w Polsce, trend obserwowany w Europie Południowej i Centralnej oraz zmiany klimatyczne zmuszają epidemiologów do zachowania czujności.

W obliczu dwóch potwierdzonych zgonów i wciąż niewielkiej liczby przypadków WNV we Włoszech sytuacja epidemiologiczna pozostaje umiarkowana, ale wymaga odpowiednich działań profilaktycznych.

Statystyki zakażeń wirusem Zachodniego Nilu

Świat: Dane są trudne do precyzyjnego oszacowania ze względu na dużą liczbę przypadków bezobjawowych i niewykrywanych. Kraje takie jak Stany Zjednoczone raportują znaczące liczby, z wahaniami od 2000 do ponad 9000 przypadków rocznie w latach z dużymi epidemiami – np. w 2012 roku zgłoszono ponad 5600 przypadków, a łącznie w okresie od 1999 do 2021 roku ponad 55 000 zakażeń i ponad 2500 zgonów.

Europa: Liczba zakażeń w Europie jest zmienna. Duże ogniska odnotowano w roku 2018 (ponad 1500 przypadków), 2022 (ponad 1100) oraz 2023 (ponad 800). Głównymi krajami, w których występują zachorowania, są Włochy, Grecja, Rumunia, Hiszpania i Węgry.

Polska: Do niedawna Polska nie była obszarem endemicznym dla WNV. Sytuacja zmieniła się w 2024 roku, kiedy to odnotowano pierwszy rodzimy przypadek zakażenia u człowieka. Wcześniej wirus był wykrywany u ptaków, co sugerowało jego krążenie w środowisku.

Wirus Zachodniego Nilu – podsumowanie

Wirus Zachodniego Nilu we Włoszech potwierdzono u co najmniej ośmiu osób, z czego dwie zmarły – głównie w regionie Lacjum. Przypadki zakażenia dotyczą przede wszystkim osób starszych. Nie istnieje szczepionka ani skuteczne leczenie przyczynowe – kluczową rolę odgrywają profilaktyka i szybka reakcja zwalczająca objawy. Według ECDC przypadki wirusa Zachodniego Nilu w 2025 r. odnotowano już w trzech krajach UE – we Włoszech, Rumunii i Grecji.