Choroby przenoszone przez komary – rodzaje, leczenie, zapobieganie
Justyna Piekara

Choroby przenoszone przez komary – rodzaje, leczenie, zapobieganie

Komary są wektorami dla wielu chorób, przenoszą wirusy i pasożyty, które stanowią poważne niebezpieczeństwo dla ludzkiego zdrowia, a nawet życia. Według danych „World Mosquito Program” prawie 700 milionów ludzi rocznie zapada na choroby transmitowane przez komary, które są przyczyną ponad milion zgonów. Czym objawiają się te schorzenia? W jaki sposób się je leczy? Jak można im zapobiegać?

Choroby przenoszone przez komary – zasięg geograficzny

Problem chorób przenoszonych przez komary dotyczy przede wszystkim regionów, gdzie panuje klimat ciepły, tropikalny, zwłaszcza w Afryce, Azji Południowej, Ameryce Środkowej i Południowej, na Karaibach, w Oceanii, na Bliskim Wschodzie i we wschodniej części Morza Śródziemnego. Liczba osób dotkniętych chorobami przenoszonymi przez komary szybko rośnie.

Zmiany związane z ociepleniem klimatu, wzrost populacji ludzkiej, postęp urbanizacji i także większa mobilność międzynarodowa sprawiają, że dochodzi do powstania licznych siedlisk sprzyjających namnażaniu się komarów, a wraz z tym zwiększania zasięgu geograficznego chorób, które transmitują te owady.

Choroby przenoszone przez komary – jak dochodzi do zakażenia?

Proces, w którym komar zostaje zainfekowany czynnikiem chorobotwórczym jest złożony. Dorosła samica komara żywi się najpierw krwią kręgowców, zainfekowaną przez czynnik chorobotwórczy, patogen krąży następnie po całym ciele komara, infekując różne narządy, w tym gruczoły ślinowe. Samica komara pozostaje zarażona do końca życia i może przekazać patogen nowemu gospodarzowi, którym może być człowiek, za każdym razem, gdy karmi się jego krwią.

Chikungunya

Chikungunya powoduje objawy kliniczne podobne do zakażenia wirusem Zika i denga, co czasami prowadzi do błędnej diagnozy w obszarach, w których choroby te są powszechne. Objawy zwykle ustępują w ciągu tygodnia, jednak czasami ból stawów, który jest charakterystyczny dla tej choroby, może się przedłużać. Chikungunya jest najbardziej rozpowszechniona w Azji, Afryce, obu Amerykach i na Pacyfiku. Występuje również w cieplejszych częściach Europy. Nie ma szczepionki na to schorzenia. Leczenie opiera się przede wszystkim na łagodzeniu objawów.

Denga

Denga jest chorobą wywoływaną przez wirus dengi należący do rodziny Flaviviridae. Objawy zwykle zaczynają się od trzech do czternastu dni po zakażeniu i obejmują: wysoką gorączkę, ból głowy, wymioty, bóle mięśni i stawów oraz charakterystyczną wysypkę skórną. Choroba może przybrać cięższą postać (jest to tzw. gorączka krwotoczna denga), dodatkowo pojawia się wówczas krwawienie podskórne i nasilone wymioty. W ciągu ostatnich 50 lat na świecie nastąpił trzydziestokrotny wzrost zachorowalności na dengę.

Leiszmanioza

Leiszmaniozy to grupa schorzeń wywoływanych przez pierwotniaki z rodzaju Leishmania. Pierwsze objawy choroby pojawiają się po tygodniach, a nawet miesiącach od zakażenia. Leiszmanioza zaczyna się od gorączki i bólów głowy, a także powiększenia węzłów chłonnych. Osoba chora odczuwa ogólne osłabienie i może stracić na wadze. Śluzówkowo–skórna postać choroby dotyczy okolicy nosa i gardła, zwykle rozwija się też owrzodzenie skóry. Jeśli choroba nie jest leczona, rozprzestrzenia się i doprowadza do wyniszczenia tkanki chrząstnej i łącznej.

Kiedy dojdzie do rozwinięcia leiszmaniozy jelitowej, choroba atakuje narządy wewnętrzne, takie jak wątroba i śledziona. Bez odpowiedniego leczenia leiszmanioza może prowadzić do śmierci, dlatego osoby, które zauważa niepokojące objawy, powinny niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Malaria

Malaria jest prawdopodobnie najbardziej znaną chorobą tropikalną. Jest spowodowana przez pasożyta – pierwotniaka Plasmodium. Objawia się poprzez bóle głowy i bóle kończyn, nadmierne pocenie się, dreszcze oraz silną biegunkę. W trakcie choroby może dojść do poważnego uszkodzenia układu nerwowego. Malaria występuje w wielu krajach, w tym w Afryce Subsaharyjskiej, Azji Południowej, a także w Ameryce Środkowej i Południowej. Zakażonym pacjentom podaje się leki przeciwmalaryczne. W profilaktyce malarii najczęściej zalecany jest obecnie lek złożony, zawierający dwie substancje – atowakwon i chlorowodorek proguanilu.

Gorączka Zachodniego Nilu

Około 80% osób zakażonych wirusem Zachodniego Nilu (WNV) nie rozwija żadnych objawów. Pozostałe zgłaszają odczuwanie zmęczenia, gorączkę, ból głowy, wymioty, nudności, obrzęk węzłów chłonnych i wysypki na ciele. W rzadkich przypadkach, poniżej 1%, rozwijają się choroby neurologiczne, takie jak zapalenie opon mózgowych lub zapalenie mózgu. Wirus pochodzi z krajów afrykańskich i azjatyckich, ale przypadki zakażeń pojawiają się w USA, Kanadzie oraz południowo-wschodnich krajach europejskich.

Zika

Zika to ostra choroba zakaźna, która jest powodowana przez wirus Zika z rodziny Flaviviridae. Może objawiać się w sposób podobny do dengi – poprzez gorączkę, czerwone oczy, ból stawów, ból głowy i wysypkę, albo, jak ma to miejsce w wielu przypadkach, może nie dawać żadnych symptomów. Dotychczas nie wynaleziono skutecznego leku ani szczepionki na tę chorobę. Kobiety zakażone wirusem Zika w czasie ciąży mogą rodzić dzieci z poważnymi schorzeniami, w tym małogłowiem i zespołem Guillaina-Barrégo, które wiążą się z niepełnosprawnością.

Żółta febra

Co roku około 30 tysięcy osób na całym świecie umiera z powodu żółtej febry. To choroba wirusowa o krótkim czasie trwania. Poprawa stanu pacjenta następuje zazwyczaj po upływie pięciu dni. Choroba ma charakter endemiczny – występuje w Afryce i Ameryce Łacińskiej. W większości przypadków objawy obejmują gorączkę, dreszcze, utratę apetytu, nudności, bóle mięśni, zwłaszcza tylnych partii ciała i bóle głowy. U niektórych pacjentów może wystąpić żółtaczka. Szczepionka jest najważniejszym środkiem zwalczania wirusa.

Polecane dla Ciebie

Choroby przenoszone przez komary – grupy ryzyka

Osoby szczególnie zagrożone zachorowaniem na choroby zakaźne przenoszone przez komary to:

  • niemowlęta i małe dzieci,
  • seniorzy,
  • kobiety w ciąży,
  • osoby z ograniczonym dostępem do opieki zdrowotnej,
  • osoby z istniejącymi już problemami zdrowotnymi.

Choroby przenoszone przez komary – zapobieganie

Zapobieganie chorobom opiera się na działaniach, które mają na celu zmniejszenie liczby siedlisk owadów. Ważne jest utrzymywanie czystości środowiska i eliminacja stojącej wody, której larwy komarów potrzebują do rozwoju. Zużyte opony, puszki, wiadra i dzbanki do przechowywania wody, mogą stać się ich lęgowiskiem. Przeciwko niektórym patogenom przenoszonym przez komary, można się zaszczepić (denga, żółta febra). 

Inne metody kontroli obejmują stosowanie moskitier, środków owadobójczych i osobistych repelentów, a także noszenie odzieży ochronnej oraz luźnego stroju zakrywającego skórę, które zapobiegają ukąszeniom komarów. Wskazane jest też ograniczenie czasu spędzanego na zewnątrz około wczesnego ranka lub wieczora, kiedy komary są najbardziej aktywne.

  1. What are mosquito-borne diseases?, „worldmosquitoprogram.org” [online], https://www.worldmosquitoprogram.org/en/learn/mosquito-borne-diseases, [dostęp:] 02.07.2021.
  2. Mosquito-borne diseases, „ecdc.europa.eu” [online], https://www.ecdc.europa.eu/en/mosquito-borne-diseases, [dostęp:] 02.07.2021.
  3. The most dangerous mosquito-borne diseases, „dw.com” [online], https://www.dw.com/en/the-most-dangerous-mosquito-borne-diseases/a-45117067, [dostęp:] 02.07.2021.
  4. R. Jordan, Stanford researchers anticipate rise of some mosquito-borne diseases, „news.stanford.edu” [online], https://news.stanford.edu/2020/09/09/mosquito-borne-disease-threat/, [dostęp:] 02.07.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij