Kobieta podczas wycieczki spryskuje swoją skórę repelentem na komary
Zuzanna Kręcisz

DEET – co to jest, dlaczego odstrasza komary i kleszcze? Bezpieczeństwo sprayu na owady

DEET jest repelentem otrzymanym syntetycznie. Działanie tego preparatu polega na zaburzaniu węchu owadów, które nie są w stanie odebrać i zakodować zapachu kwasu mlekowego, będącego składnikiem potu potencjalnego żywiciela. Jak poprawnie stosować DEET, czy dzieci i kobiety w ciąży mogą bezpiecznie z niego korzystać i czy DEET na komary może być szkodliwy dla zdrowia?

Repelenty to środki odstraszające organizmy żywe, wpływające w różny sposób na ich percepcję: węch, wzrok i słuch. DEET (N,N-dietylo-m-toluamid) to syntetyczny repelent, czyli środek odstraszający owady, m.in. komary i kleszcze. Zapobieganie ukąszeniom, ma chronić przed uciążliwymi objawami, takimi jak świąd, pieczenie, obrzęk i ból, ale także chorobami przenoszonymi przez owady, np. boreliozą czy malarią.

Co to jest DEET?

DEET jest repelentem otrzymanym syntetycznie ponad pięćdziesiąt lat temu w dwuetapowym procesie z kwasu m-toluilowego, chlorku tionylu i dietyloaminy. Należy do grupy pestycydów zwanej zoocydami o właściwościach odstraszających. DEET na komary i kleszcze jest najpopularniejszym z repelentów stosowanych na całym świecie ze względu na łatwą dostępność, niezawodność i długi czas działania, który uzależniony jest od stężenia w preparacie. Im wyższe stężenie związku, tym dłużej chroni przed ukąszeniami. Wykazano jednak, że zwiększanie stężenia powyżej 50% nie zwiększa skuteczności.

Jak DEET działa na komary i kleszcze?

Działanie DEET polega na zaburzaniu węchu owadów, które nie są w stanie odebrać i zakodować zapachu kwasu mlekowego, będącego składnikiem potu potencjalnego żywiciela. Nie mogą zatem zlokalizować ofiary. Spray na komary i kleszcze sprawia, że stajemy się dla owadów niewidzialni a właściwie niewyczuwalni.

Wykazano, że właściwie stosowany DEET jest najskuteczniejszy i najlepszy jako środek na komary, kleszcze i moskity.

Powiązane produkty

Ikardyna czy DEET?

Ikarydynę wynaleziono nieco później niż DEET, bo 1980 roku. W przeciwieństwie do DEET jest bezzapachowa. Może być stosowana bezpośrednio na skórę zarówno u dzieci, jak i dorosłych, a także na powierzchnie wewnątrz domów (co odstrasza np. muchy). Jest bezpieczna w kontakcie z tworzywami sztucznymi – nie uszkadza ich. DEET może uszkadzać spandex, wiskozę i wyroby z barwionej skóry oraz rozpuszczać tworzywa sztuczne. Tkaniny spryskane sprayem z DEET stają się łatwopalne. Ikarydyna nie powoduje podrażnień skóry oraz reakcji alergicznych, w przypadku stosowania środków na komary z DEET obserwowano takie reakcje – szczególnie u osób wrażliwych, mających uczulenie. Ikarydyna pomoże odstraszyć komary, muchy i pchły. Nie należy stosować jednocześnie środków na komary i kleszcze, które zawierają ikarydynę i DEET.

Czy DEET jest szkodliwy dla ludzi? Czy DEET można stosować w przypadku dzieci?

Preparaty zawierające DEET mogą podrażniać skórę, a niewłaściwie stosowane wywierać nawet działania toksyczne. Przekraczanie zalecanych dawek może powodować objawy neurologiczne, choć większość takich przypadków wystąpiła po przypadkowym spożyciu związku. Należy zatem przestrzegać zaleceń producentów dotyczących ograniczeń wiekowych, częstotliwości i rodzaju  aplikacji. W przypadku dzieci pomiędzy 2. a 12. rokiem życia środek na komary z DEET nie powinien zawierać więcej niż 10% związku. Tak niskie stężenie zapewnia ochronę na 2–3 godziny i nie zaleca się przekraczania trzech podań na skórę lub odzież w ciągu doby. Zastrzega się również użycie tylko w sytuacjach zwiększonego ryzyka chorób przenoszonych przez owady.

Stosowanie DEET u kobiet w ciąży i niemowląt nie jest zalecane. Co zatem stosować na komary dla dzieci? Lepszą, bardziej bezpieczną opcją dla dzieci wydaje się być ikarydyna lub IR3535. Olejek eteryczny na komary, choć naturalny może być silnym alergenem. Jest również nietrwały, szczególnie podczas upałów. Na komary dla niemowląt i małych dzieci stosuje się produkty na bazie olejków zawierających geraniol oraz citriodiol. Są to olejek cytronellowy, eukaliptusowy, miętowy, lawendowy, paczuli i bazyliowy. Część z nich jest przeznaczona do podania na skórę, inne w okolicach łóżeczka czy wózka malucha. Nie należy stosować olejków stężonych. U niemowląt najbezpieczniejszą opcją jest moskitiera. Olejków nie powinny stosować kobiety w pierwszym trymestrze ciąży, a w kolejnych zaleca się zachowanie ostrożności.
W związku z dbałością o środowisko naturalne badano również szkodliwość DEET na wodne organizmy żywe i wykazano, że zagrożenie ekologiczne jest minimalne.

Jak poprawnie używać preparatów na komary i kleszcze, które zawierają DEET?

Poprawne użytkowanie wszystkich środków na komary zawierających DEET to minimalizowanie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Zawsze należy przestrzegać zaleceń producentów. Aerozole na komary i kleszcze z DEET należy nanosić na skórę lub odzież z odległości 15–20 cm, chroniąc oczy, usta i nos. Oparów nie należy wdychać. Po zastosowaniu repelentu zawsze należy dokładnie umyć dłonie.

Warto pamiętać, aby nie stosować preparatów z DEET na skórę pod odzież ze sztucznych włókien. Nie nakładać częściej i więcej środka niż zalecono oraz w inny sposób niż wskazał wytwórca. Ze względu na łatwopalność po aplikacji należy ostrożnie obchodzić się ze źródłami ognia.

Środki na komary i kleszcze z DEET można stosować z produktami zawierającym filtry UV, najpierw nakładając produkt z filtrem, a następnie repelent. Nie wpływa to na obniżenie ich skuteczności.

Przeciwwskazania do stosowania DEET

Celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa nie należy stosować produktów z DEET u niemowląt i dzieci poniżej 2. roku życia oraz kobiet w ciąży (chyba że w opinii lekarza korzyści z zastosowania będą większe niż ryzyko) i osób ze stwierdzoną nadwrażliwością. Stosowanie na uszkodzoną, podrażnioną lub zranioną skórę oraz w okolice nosa, oczu i ust jest przeciwwskazane. Nie należy go rozpylać w zamkniętych pomieszczeniach i na przedmioty oraz odzież z tworzyw sztucznych. DEET w stężeniu powyżej 20% nie należy nakładać na twarz. Po okresie narażenia na ukąszenia należy skórę dokładnie umyć a odzież uprać.

  1. Elżbieta Kociołek-Balawejder i in., Środki odstraszające owady w ochronie ludzi, Wrocław 2009.
  2. DEET (N,N-ethyl-m-toluamide), https://mothertobaby.org/ [online], https://mothertobaby.org/fact-sheets/deet-nn-ethyl-m-toluamide-pregnancy/ [dostęp:] 9.06.2022 r.
  3. Mutebi J.P., Mosquitoes, Ticks & Other Arthropods, https://wwwnc.cdc.gov/travel/ [online], https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2020/noninfectious-health-risks/mosquitoes-ticks-and-other-arthropods [dostęp:] 9.06.2022 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ospa wietrzna u dorosłych i dzieci – objawy ospy wietrznej, przebieg choroby, powikłania, szczepionka

    Ospa wietrzna, nazywana potocznie wiatrówką, jest wysoce zakaźną chorobą o etiologii wirusowej. Wywoływana jest przez wirusa Varicella-zoster virus (VZV), który jest identyczny z wirusem półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Jak rozpoznać chorobę, ile trwa, jak ją leczyć i jakie mogą być powikłania ospy?

  • Rwa kulszowa (ischialgia). Przyczyny, objawy i leczenie.

    Rwa kulszowa jest schorzeniem zaliczanym do tzw. „zespołów korzeniowych”, jej przyczyną jest podrażnienie lub uszkodzenie korzeni nerwów rdzeniowych lub nerwu korzeniowego. Głównym objawem ischialgii jest ból dolnej części pleców promieniujący od okolicy lędźwiowo–krzyżowej do pośladka, a także dalej wzdłuż kończyny dolnej, sięgając nawet do stopy. Leczenie  obejmuje łagodzenie objawów bólowych przy pomocy metod farmakologicznych oraz zabiegów fizjoterapeutycznych. 

  • Marihuana medyczna – na czym polega leczenie konopiami?

    U schyłku okresu PRL, w 1985 roku, wprowadzono przepisy karne, które zakazały używania w Polsce marihuany. Kontrowersje wywoływał pogląd, że wykorzystanie tej substancji do celów medycznych stało się również niedostępne, a wręcz karalne. Dopiero po 32 latach (w 2017 roku) stworzono przepisy, które formalnie zezwoliły na legalne wprowadzanie marihuany do obrotu jako surowca farmaceutycznego, a także na zastosowanie jej w leczeniu i łagodzeniu objawów towarzyszących określonym chorobom. Co warto wiedzieć o marihuanie medycznej?

  • Owsiki – przyczyny, objawy i leczenie owsicy u dorosłych i dzieci

    Owsica to choroba pasożytnicza, która może dotyczyć osób w każdym wieku. Dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym, żlobkowym i szkolnym, natomiast wśród dorosłych największe ryzyko zachorowania występuje u osób przebywających i pracujących w domach opieki lub zakładach karnych oraz opiekujących się dziećmi. Leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwpasożytniczych oraz przestrzeganiu zasad higieny osobistej. 

  • Silikony w kosmetykach – czy są bezpieczne?

    Silikony to składniki zaliczające się do tych niesłusznie uznawanych za niebezpieczne. Przybliżamy fakty i obalamy mity z nimi związane. Podpowiadamy: jakie właściwości mają silikony? W których kosmetykach znajdziemy silikony? Czy są bezpieczne? Dla kogo kosmetyki z silikonami są wskazane, a kto powinien od nich stronić?

  • Kolagen w proszku – czym jest i jak stosować?

    Kolagen w proszku jest jedną z postaci suplementów diety zawierających hydrolizowany kolagen. Peptydy kolagenowe naturalnie występują w organizmie człowieka – w skórze, kościach, ścięgnach i tkankach łącznych. Kolagen pozyskiwany jest najczęściej ze źródeł zwierzęcych: skóry, kości, tkanek krów, świń, ryb. W procesie hydrolizy kolagen jest rozkładany do mniejszych peptydów, które są łatwiej wchłaniane i przyswajane przez organizm. Kolagen w proszku stanowi suplement diety rekomendowany zazwyczaj w celu poprawy stanu skóry, włosów, paznokci, stawów i kości.

  • Nadmiar antyoksydantów wywołuje raka?

    Nowe badanie wykazało, że przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, aktywują mechanizm stymulujący wzrost nowych naczyń krwionośnych w guzach nowotworowych, pomagając im rosnąć i dawać przerzuty. Naukowcy twierdzą, że ich odkrycia podkreślają potencjalne ryzyko przyjmowania suplementów przeciwutleniających wtedy, gdy nie są one potrzebne.

  • Jeden zastrzyk zamiast chemioterapii – nowa metoda leczenia raka

    Pierwszymi pacjentami na świecie, którzy skorzystają z terapii onkologicznej w formie zastrzyku, będą Anglicy. Jest to alternatywa dla klasycznego wlewu wykorzystywanego w leczeniu nowotworów. Na czym polega ten rodzaj leczenia? Czy pacjenci w Polsce także będą mogli uczestniczyć w takiej terapii?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij