Kobieta podczas wycieczki spryskuje swoją skórę repelentem na komary
Zuzanna Kręcisz

DEET – co to jest, dlaczego odstrasza komary i kleszcze? Bezpieczeństwo sprayu na owady

DEET jest repelentem otrzymanym syntetycznie. Działanie tego preparatu polega na zaburzaniu węchu owadów, które nie są w stanie odebrać i zakodować zapachu kwasu mlekowego, będącego składnikiem potu potencjalnego żywiciela. Jak poprawnie stosować DEET, czy dzieci i kobiety w ciąży mogą bezpiecznie z niego korzystać i czy DEET na komary może być szkodliwy dla zdrowia?

Repelenty to środki odstraszające organizmy żywe, wpływające w różny sposób na ich percepcję: węch, wzrok i słuch. DEET (N,N-dietylo-m-toluamid) to syntetyczny repelent, czyli środek odstraszający owady, m.in. komary i kleszcze. Zapobieganie ukąszeniom, ma chronić przed uciążliwymi objawami, takimi jak świąd, pieczenie, obrzęk i ból, ale także chorobami przenoszonymi przez owady, np. boreliozą czy malarią.

Co to jest DEET?

DEET jest repelentem otrzymanym syntetycznie ponad pięćdziesiąt lat temu w dwuetapowym procesie z kwasu m-toluilowego, chlorku tionylu i dietyloaminy. Należy do grupy pestycydów zwanej zoocydami o właściwościach odstraszających. DEET na komary i kleszcze jest najpopularniejszym z repelentów stosowanych na całym świecie ze względu na łatwą dostępność, niezawodność i długi czas działania, który uzależniony jest od stężenia w preparacie. Im wyższe stężenie związku, tym dłużej chroni przed ukąszeniami. Wykazano jednak, że zwiększanie stężenia powyżej 50% nie zwiększa skuteczności.

Jak DEET działa na komary i kleszcze?

Działanie DEET polega na zaburzaniu węchu owadów, które nie są w stanie odebrać i zakodować zapachu kwasu mlekowego, będącego składnikiem potu potencjalnego żywiciela. Nie mogą zatem zlokalizować ofiary. Spray na komary i kleszcze sprawia, że stajemy się dla owadów niewidzialni a właściwie niewyczuwalni.

Wykazano, że właściwie stosowany DEET jest najskuteczniejszy i najlepszy jako środek na komary, kleszcze i moskity.

Powiązane produkty

Ikardyna czy DEET?

Ikarydynę wynaleziono nieco później niż DEET, bo 1980 roku. W przeciwieństwie do DEET jest bezzapachowa. Może być stosowana bezpośrednio na skórę zarówno u dzieci, jak i dorosłych, a także na powierzchnie wewnątrz domów (co odstrasza np. muchy). Jest bezpieczna w kontakcie z tworzywami sztucznymi – nie uszkadza ich. DEET może uszkadzać spandex, wiskozę i wyroby z barwionej skóry oraz rozpuszczać tworzywa sztuczne. Tkaniny spryskane sprayem z DEET stają się łatwopalne. Ikarydyna nie powoduje podrażnień skóry oraz reakcji alergicznych, w przypadku stosowania środków na komary z DEET obserwowano takie reakcje – szczególnie u osób wrażliwych, mających uczulenie. Ikarydyna pomoże odstraszyć komary, muchy i pchły. Nie należy stosować jednocześnie środków na komary i kleszcze, które zawierają ikarydynę i DEET.

Czy DEET jest szkodliwy dla ludzi? Czy DEET można stosować w przypadku dzieci?

Preparaty zawierające DEET mogą podrażniać skórę, a niewłaściwie stosowane wywierać nawet działania toksyczne. Przekraczanie zalecanych dawek może powodować objawy neurologiczne, choć większość takich przypadków wystąpiła po przypadkowym spożyciu związku. Należy zatem przestrzegać zaleceń producentów dotyczących ograniczeń wiekowych, częstotliwości i rodzaju  aplikacji. W przypadku dzieci pomiędzy 2. a 12. rokiem życia środek na komary z DEET nie powinien zawierać więcej niż 10% związku. Tak niskie stężenie zapewnia ochronę na 2–3 godziny i nie zaleca się przekraczania trzech podań na skórę lub odzież w ciągu doby. Zastrzega się również użycie tylko w sytuacjach zwiększonego ryzyka chorób przenoszonych przez owady.

Stosowanie DEET u kobiet w ciąży i niemowląt nie jest zalecane. Co zatem stosować na komary dla dzieci? Lepszą, bardziej bezpieczną opcją dla dzieci wydaje się być ikarydyna lub IR3535. Olejek eteryczny na komary, choć naturalny może być silnym alergenem. Jest również nietrwały, szczególnie podczas upałów. Na komary dla niemowląt i małych dzieci stosuje się produkty na bazie olejków zawierających geraniol oraz citriodiol. Są to olejek cytronellowy, eukaliptusowy, miętowy, lawendowy, paczuli i bazyliowy. Część z nich jest przeznaczona do podania na skórę, inne w okolicach łóżeczka czy wózka malucha. Nie należy stosować olejków stężonych. U niemowląt najbezpieczniejszą opcją jest moskitiera. Olejków nie powinny stosować kobiety w pierwszym trymestrze ciąży, a w kolejnych zaleca się zachowanie ostrożności.
W związku z dbałością o środowisko naturalne badano również szkodliwość DEET na wodne organizmy żywe i wykazano, że zagrożenie ekologiczne jest minimalne.

Jak poprawnie używać preparatów na komary i kleszcze, które zawierają DEET?

Poprawne użytkowanie wszystkich środków na komary zawierających DEET to minimalizowanie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Zawsze należy przestrzegać zaleceń producentów. Aerozole na komary i kleszcze z DEET należy nanosić na skórę lub odzież z odległości 15–20 cm, chroniąc oczy, usta i nos. Oparów nie należy wdychać. Po zastosowaniu repelentu zawsze należy dokładnie umyć dłonie.

Warto pamiętać, aby nie stosować preparatów z DEET na skórę pod odzież ze sztucznych włókien. Nie nakładać częściej i więcej środka niż zalecono oraz w inny sposób niż wskazał wytwórca. Ze względu na łatwopalność po aplikacji należy ostrożnie obchodzić się ze źródłami ognia.

Środki na komary i kleszcze z DEET można stosować z produktami zawierającym filtry UV, najpierw nakładając produkt z filtrem, a następnie repelent. Nie wpływa to na obniżenie ich skuteczności.

Przeciwwskazania do stosowania DEET

Celem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa nie należy stosować produktów z DEET u niemowląt i dzieci poniżej 2. roku życia oraz kobiet w ciąży (chyba że w opinii lekarza korzyści z zastosowania będą większe niż ryzyko) i osób ze stwierdzoną nadwrażliwością. Stosowanie na uszkodzoną, podrażnioną lub zranioną skórę oraz w okolice nosa, oczu i ust jest przeciwwskazane. Nie należy go rozpylać w zamkniętych pomieszczeniach i na przedmioty oraz odzież z tworzyw sztucznych. DEET w stężeniu powyżej 20% nie należy nakładać na twarz. Po okresie narażenia na ukąszenia należy skórę dokładnie umyć a odzież uprać.

  1. Elżbieta Kociołek-Balawejder i in., Środki odstraszające owady w ochronie ludzi, Wrocław 2009.
  2. DEET (N,N-ethyl-m-toluamide), https://mothertobaby.org/ [online], https://mothertobaby.org/fact-sheets/deet-nn-ethyl-m-toluamide-pregnancy/ [dostęp:] 9.06.2022 r.
  3. Mutebi J.P., Mosquitoes, Ticks & Other Arthropods, https://wwwnc.cdc.gov/travel/ [online], https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2020/noninfectious-health-risks/mosquitoes-ticks-and-other-arthropods [dostęp:] 9.06.2022 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.