Wirus żółtej gorączki (żółta febra) – szczepionka, objawy i leczenie
Barbara Bukowska

Wirus żółtej gorączki (żółta febra) – szczepionka, objawy i leczenie

Pierwsze symptomy tej choroby są niecharakterystyczne i przypominają objawy typowe dla grypy. Jednakże u około 15% pacjentów nie następuje wyleczenie, a zamiast tego rozwija się drugi, gwałtowny okres schorzenia. Oto co należy wiedzieć o żółtej gorączce, zwanej też żółtą febrą.

Wirus żółtej gorączki – czym jest i jak przebiega zakażenie?

Żółta gorączka, zwana również żółtą febrą lub z łaciny febris flava, jest chorobą zakaźną pochodzenia wirusowego, wywoływaną przez flawiwirusy (Flaviviridae). Żółtą gorączką można zarazić się poprzez ukłucie zakażonego komara, a w rzadkich przypadkach od człowieka": choroba może przenosić się z matki na dziecko podczas karmienia piersią; odnotowano również przeniesienia infekcji drogą kropelkową w placówkach medycznych.

Istnieją dwa rodzaje żółtej gorączki: miejska  rezerwuarem wirusów jest tu człowiek, a wektorem komar egipski (łac. Aedes aegypti), a także leśna (inaczej: klasyczna), gdzie rezerwuarem patogenów są naczelne, a wektorami komary z rodzajów Haemagogus i Sabethes oraz inne gatunki Aedes.

Objawy żółtej gorączki

Zakażenie może przybierać różne postaci kliniczne: od łagodnej do ciężkiej, kończącej się zgonem. Pierwsze objawy żółtej gorączki są niespecyficzne i występują zwykle po upływie od 3 do 6 dni od zainfekowania organizmu wirusem: Są to:

  • gorączka,
  • dreszcze,
  • bóle głowy i bóle mięśniowe,
  • nudności, wymioty i brak apetytu,
  • zmęczenie,
  • światłowstręt.

Powyższe objawy u większości chorych ustępują samoistnie po kilku dniach. Jednak u ok. 15% zakażonych dochodzi do gwałtownego wznowienia i wystąpienia objawów typowych dla toksycznej fazy żółtej febry, które obejmują:

  • nawracającą gorączkę,
  • uszkodzenia wątroby powodujące żółtaczkę (stąd pochodzi nazwa choroby),
  • krwotoki wewnętrzne,
  • niewydolność wielonarządową,
  • wstrząs.
Końcowym etapem choroby jest śpiączka, która w większości przypadków kończy się zgonem.

Powiązane produkty

Żółta febra a malaria – czy to te same choroby?

Żółta febra i malaria to dwie różne choroby. Część objawów, takich jak gorączka, bóle mięśniowe, nudności czy wymioty, jest wspólna dla obu schorzeń. Cechą łączącą obie infekcje jest również droga przenoszenia przez komary. Zasadnicza różnica polega jednak na tym, że czynnikiem etiologicznym odpowiedzialnym za żółtą febrę są wirusy z rodziny flawiwirusów, podczas gdy malarię powodują pierwotniaki (zarodźce malarii).

Żółta febra – gdzie występuje?

Żółta febra występuje w 34 krajach Afryki Subsaharyjskiej (m.in. w Kenii, Angoli, Etiopii, Ghanie, Senegalu czy Tanzanii) oraz 13 krajach Ameryki Środkowej i Południowej (m.in. w Brazylii, Kolumbii, Peru i Wenezueli), położonych w szerokim pasie okołorównikowym. Szacuje się, że do 90% przypadków zachorowań dochodzi w Afryce. Żółta febra nie pojawia się w Azji, choć gatunki komarów mogące przenosić zakażenie znaleźć można w południowych obszarach tego kontynentu.

Pełen wykaz krajów, w których występuje żółta gorączka, znajduje się na stronie rządowej.

Szczepionka na żółtą febrę

Skuteczną metodą zapobiegania żółtej gorączce jest szczepienie ochronne. W skład szczepionki przeciwko żółtej febrze wchodzi żywy, atenuowany (osłabiony) wirus. Przyjęcie jednej dawki szczepienia zapewnia skuteczną ochronę na całe życie. W niektórych przypadkach (brak wystarczającej odpowiedzi immunologicznej po pierwszej dawce, oficjalne zalecenia dotyczące wjazdu do niektórych krajów) po upływie co najmniej 10 lat może być jednak wymagane szczepienie przypominające.

Szczepienie przeciwko żółtej gorączce należy do szczepień obowiązkowych w medycynie podróży. Wpisuje się je do Międzynarodowego Świadectwa Szczepień i adnotacja ta stanowi bezwzględny warunek uprawniający do wjazdu do krajów, w których żółta febra występuje endemicznie.

W celu wytworzenia odpowiedniego poziomu odporności szczepienie należy wykonać co najmniej 10 dni przed planowanym wyjazdem. Obowiązkowemu szczepieniu przeciwko żółtej febrze można poddać się w stacjach sanitarno-epidemiologicznych i innych wyspecjalizowanych punktach szczepień. Wykaz takich placówek znaleźć można na stronie rządowej. Koszt szczepienia przeciwko żółtej febrze to ok. 250 zł (dane na I półrocze 2022 r.).

Szczepionka na żółtą febrę a alkohol. Przeciwwskazania i skutki uboczne

Przeciwwskazaniem do przyjęcia szczepienia przeciwko żółtej gorączce są nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu oraz ciężkie zaburzenia odporności. Brak jest danych na temat interakcji między szczepionką na żółtą febrę a alkoholem. Ogólne zalecenia mówią jednak o tym, aby w przeddzień szczepienia powstrzymać się od przyjmowania alkoholu.

Przyjęcie szczepionki przeciwko żółtej febrze wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Najczęściej występującymi są utrata apetytu, senność, ból głowy, nudności i wymioty, wysypka, bóle mięśniowe, gorączka i osłabienie oraz zmiany w miejscu podania (tkliwość, rumień, zaczerwienienie, obrzęk).

Diagnostyka i leczenie żółtej febry

Pierwszym krokiem w rozpoznaniu żółtej febry jest szczegółowy wywiad dotyczący podróży w rejony endemicznego występowania choroby, w powiązaniu z obecnością charakterystycznych objawów klinicznych. Potwierdzeniem diagnozy jest wykonanie specjalistycznych badań diagnostycznych:

  • wykrycie obecności wirusa we krwi pacjenta metodą RT-PCR lub hodowli,
  • oznaczenie specyficznych przeciwciał klasy IgM za pomocą testu immunoenzymatycznego ELISA,
  • diagnostyka w kierunku wykluczenia innych gorączek krwotocznych.

Jak dotąd brak jest skutecznych metod leczenia przyczynowego żółtej febry. W terapii stosuje się metody objawowe w warunkach szpitalnych, obejmujące odpowiednie nawadnianie oraz podawanie środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, a także przeciwdziałanie niewydolności wielonarządowej, szczególnie wątroby i nerek.

Żółta febra – jakie rokowania, śmiertelność

W łagodnych postaciach choroby rokowanie są dobre. U większości chorych objawy ustępują po kilku dniach. W toksycznej fazie żółtej febry rokowania są gorsze, ze śmiertelnością na poziomie 50%.

Rekonwalescencja po przebyciu żółtej febry o ciężkim przebiegu klinicznym może zająć wiele tygodni. Uszkodzenia mięśnia sercowego związane z chorobą mogą prowadzić do zgonów nawet wiele dni po ustąpieniu objawów. Pozytywną wiadomością jest, że przechorowanie żółtej febry pozostawia trwałą odporność.

  1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Stamaril, www.rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl [online], https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/6380/characteristic, [dostęp:] 18.05.2022 r.
  2. C. Domingo, R.N. Charrel, J. Schmidt-Chanasit i in., Yellow fever in the diagnostics laboratory, Emerg Microbes Infect" 7(1), 2018.
  3. K. Korzeniowski, Wirusowe gorączki krwotoczne. Forum Medycyny Rodzinnej" 6(5), 2012.
  4. J.D. Nordin, E.D. Parker, G. Vazquez-Benitez i in., Safety of the yellow Fever vaccine: a retrospective study, J Travel Med" 20(6), 2013.
  5. L.V. Simon, M.F. Hashmi, K.D. Torp, Yellow Fever, www.ncbi.nlm.nih.gov [online], https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470425/, [dostęp;] 18.05.2022 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

  • Czerniak paznokcia – objawy, leczenie, rokowania

    Czerniak paznokcia, zwany również czerniakiem podpaznokciowym lub czerniakiem aparatu paznokciowego, to nowotwór złośliwy skóry rozwijający się w obrębie macierzy paznokcia oraz tkanek otaczających paznokieć. Może występować zarówno na palcach rąk, jak i stóp, choć częściej diagnozowany jest na kończynach dolnych. Jak wygląda diagnostyka i leczenie czerniaka paznokcia? Po czym poznać, że na paznokciu rozwija się czerniak?

  • Jakie zagrożenia zdrowotne niesie powódź? Na co uważać w razie kataklizmu

    Powódź to nie tylko dramatyczne obrazy zalanych domów i ulic. To także realne zagrożenie dla zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Woda powodziowa niesie ze sobą nie tylko błoto czy gruz, ale także patogeny, toksyny, skażone ścieki i chemikalia. Jak się chronić? Na co zwrócić uwagę? Czy da się przygotować na powódź?

  • Mutacje BRCA – refundowane badania dostępne bez skierowania do szpitala

    Od 1 lipca 2025 r. weszły w życie kluczowe zmiany w dostępności do diagnostyki mutacji genetycznej BRCA1 i BRCA2. Ministerstwo Zdrowia umożliwiło przeprowadzanie refundowanych badań genetycznych w trybie ambulatoryjnym, dzięki czemu dotychczasowy obowiązek hospitalizacji został zniesiony. To istotny krok w kierunku skrócenia ścieżki diagnostycznej i zwiększenia dostępności terapii celowanych dla pacjentów onkologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl