Choroba Zachodniego Nilu – przyczyny i objawy. Jak leczyć?

Wybierając się na wakacje, warto zapoznać się z zagrożeniami, jakie mogą nas spotkać podczas urlopu. Jednym z nich jest gorączka Zachodniego Nilu (ang. West Nile fever, WNF), choroba powodowana przez wirusa gorączki Zachodniego Nilu. Jak dochodzi do zakażenia, jakie są objawy i co należy wiedzieć, aby się przed nią ustrzec?

1. Jak dochodzi do zarażenia wirusem Zachodniego Nilu?
2. Jakie są objawy gorączki Zachodniego Nilu?
3. Gorączka Zachodniego Nilu – diagnostyka
4. Gorączka Zachodniego Nilu – leczenie
5. Wirus Zachodniego Nilu – jak zabezpieczyć się przed ukąszeniami komarów?

Po raz pierwszy wirusa wyizolowano w latach 40. ubiegłego wieku w regionie Zachodniego Nilu w Ugandzie, do chwili obecnej wykryto go w wielu rejonach klimatu tropikalnego i umiarkowanego, gdzie okresowo występowały epidemie choroby. Obszarami stałego występowania wirusa są Afryka, Australia i Azja, ale ostrożność należy zachować, odwiedzając Stany Zjednoczone, Kanadę, Bliski Wschód i kraje Europy Południowej.

Jak dochodzi do zarażenia wirusem Zachodniego Nilu?

Wirus Zachodniego Nilu przenoszony jest przez komary i niektóre gatunki kleszczy, kuczmany, ślepaki i meszki. Udokumentowano również przypadki przeniesienia wirusa u ludzi podczas transfuzji krwi, transplantacji szpiku kostnego, wątroby i serca. Źródłem zarażenia wirusem mogą być także wypadki laboratoryjne z udziałem zakażonego materiału biologicznego. Wirus może przenieść się także z ciężarnej matki na dziecko. Rezerwuarem dla cząsteczek wirusowych są przede wszystkim chore ptaki oraz zwierzęta z gatunku koniowatych. Zachorowania u ptaków i ssaków występują częściej w okresach letnich, kiedy zarówno temperatura, jak i wilgotność powietrza są wysokie.

Choroba najczęściej występuje w Afryce Wschodniej i Zachodniej, ponadto w Ameryce Północnej, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, a także w Europie – obecność wirusa potwierdzono na terenie Francji, Grecji, Włoch, Hiszpanii, Węgier i Rumunii.

Jakie są objawy gorączki Zachodniego Nilu?

Na terenach endemicznych występowania wirusa Zachodniego Nilu 80% przypadków zarażenia przebiega bezobjawowo, w pozostałych 20% choroba przybiera postać od łagodnej do bardzo ciężkiej, prowadzącej nawet do śmierci. Objawy ciężkiego przebiegu choroby i powikłania zdarzają się rzadko i dotyczą głównie osób starszych i z osłabioną odpornością.

Typowe objawy łagodnego przebiegu choroby Zachodniego Nilu to:

• wysypka skórna obejmująca klatkę piersiową, plecy i kończyny górne,
• osłabienie,
• gorączka,
• ból głowy,
• bóle mięśni, pleców i stawów,
• ból gardła,
• kaszel,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• nudności, wymioty, utrata apetytu.

Objawy ciężkiego przebiegu i powikłania choroby Zachodniego Nilu:

• zapalenie mózgu i/lub opon mózgowo-rdzeniowych (silne bóle głowy, wysoka gorączka, sztywność karku, zaburzenia orientacji, nadwrażliwość na światło, drgawki, osłabienie mięśni, niedowłady kończyn, paraliż),
• skaza krwotoczna,
• zapalenie mięśnia sercowego, wątroby i trzustki.

Gorączka Zachodniego Nilu – diagnostyka

Objawy choroby w jej łagodnym przebiegu przypominają przeziębienie lub grypę, dlatego mogą zostać zbagatelizowane. Osoby, u których po powrocie z wakacji wystąpiły podobne objawy, powinny zgłosić się do lekarza i poinformować go o odbytej podróży.

Najskuteczniejszą metodą wykrywania wirusa Zachodniego Nilu jest oznaczenie swoistych przeciwciał klasy IgM w surowicy przy użyciu testu ELISA i immunofluorescencji pośredniej. Przeciwciała te można wykryć już w drugiej dobie od wystąpienia objawów choroby i mogą one przetrwać w surowicy nawet kilka miesięcy.

Gorączka Zachodniego Nilu – leczenie

Niestety, leczenie ciężkich objawów choroby nie jest łatwe, a pacjent wymaga intensywnej opieki lekarskiej. Ogranicza się ono do celowanej farmakoterapii i monitorowania stanu zdrowia chorego.

Ponieważ nie można zaszczepić się przeciwko chorobie, niezmiernie ważna jest edukacja osób podróżujących w rejony zagrożone zarażeniem i odpowiednia profilaktyka. Zastosowanie wymienionych poniżej zasad może uchronić przed gorączką Zachodniego Nilu oraz przed innymi chorobami przenoszonymi przez komary, takimi jak malaria, zika, żółta febra, japońskie zapalenie mózgu czy denga.

Wirus Zachodniego Nilu – jak zabezpieczyć się przed ukąszeniami komarów?

• Należy stosować odpowiednie repelenty zawierające takie substancje, jak DEET, ikarydyna/pikarydyna, IR35/35.
• Należy nosić odzież z długimi rękawami i nogawkami, nakrycie głowy i pełne obuwie.
• Należy używać moskitier.
• Należy unikać otwartej przestrzeni w godzinach największej aktywności owadów.