Powiększone węzły chłonne – objawy, przyczyny i diagnostyka

Powiększenie węzłów chłonnych często jest reakcją obronną organizmu na infekcję, ale może być też objawem chorób nowotworowych, autoimmunologicznych czy metabolicznych. W artykule omówimy, jakie są najczęstsze przyczyny powiększonych węzłów chłonnych, jak je rozpoznać oraz jakie badania diagnostyczne są niezbędne. Dowiedz się, kiedy warto zgłosić się do lekarza i jak dbać o swoje zdrowie.

1. Czym są węzły chłonne i jaką pełnią funkcję?
2. Powiększone węzły chłonne – objawy
3. Jak wyglądają powiększone węzły chłonne?
4. Co oznaczają powiększone węzły chłonne? Możliwe przyczyny
5. Czy węzły chłonne bolą i co to może oznaczać?
6. Powiększone węzły chłonne – kiedy udać się do lekarza?

Czym są węzły chłonne i jaką pełnią funkcję?

Węzły chłonne są niewielkimi strukturami wchodzącymi w skład układu limfatycznego. Ich główną funkcją jest filtrowanie limfy – płynu zawierającego białe krwinki, które odpowiadają za zwalczanie infekcji i innych zagrożeń dla organizmu. Węzły chłonne rozmieszczone są w różnych częściach ciała, tworząc sieć ochronną wspierającą zwalczanie infekcji poprzez usuwanie z organizmu drobnoustrojów i innych szkodliwych substancji.

Każdy węzeł chłonny składa się z kory i rdzenia. W korze znajdują się grudki chłonne, w których dojrzewają limfocyty B, natomiast rdzeń odpowiada za magazynowanie i transport limfocytów T oraz makrofagów. Procesy te są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.

Powiększone węzły chłonne – objawy

Powiększenie węzłów chłonnych, znane jako limfadenopatia, jest często pierwszym sygnałem reakcji organizmu na infekcję, stan zapalny lub inny rodzaj stresu immunologicznego. Objaw ten może być odczuwany jako obrzmienie lub twardość w miejscu lokalizacji węzłów chłonnych, np. na szyi, pod pachą czy w pachwinie. W przebiegu ostrych stanów zapalnych węzły chłonne mogą być bolesne w dotyku.

Dodatkowe symptomy mogą obejmować:

• zaczerwienienie i ucieplenie skóry nad powiększonym węzłem;
• ogólne osłabienie i zmęczenie;
• gorączkę lub stany podgorączkowe;
• utratę masy ciała i nadmierne pocenie się w nocy – w przypadku poważniejszych chorób takich jak nowotwory układu limfatycznego.

Jak wyglądają powiększone węzły chłonne?

Powiększone węzły chłonne mogą przybierać różne formy w zależności od przyczyny ich powstania. Najczęściej wyglądają jak małe, zaokrąglone guzki, które mogą być miękkie lub twarde w dotyku. W stanach zapalnych bywają bolesne, a skóra nad nimi może być zaczerwieniona.

Zdjęcia powiększonych węzłów chłonnych, dostępne w literaturze medycznej, pokazują ich różnorodne objawy wizualne. W przypadku dzieci powiększone węzły chłonne często są wynikiem infekcji wirusowych, podczas gdy u dorosłych mogą wskazywać na choroby przewlekłe lub nowotworowe.

Co oznaczają powiększone węzły chłonne? Możliwe przyczyny

Powiększone węzły chłonne mogą być reakcją układu odpornościowego na wiele różnych czynników – zarówno łagodnych, jak i poważnych.

Powiększone węzły chłonne na szyi

Najczęstszą przyczyną są infekcje górnych dróg oddechowych, takie jak angina, zapalenie gardła czy zatok. Mogą również pojawić się w wyniku mononukleozy zakaźnej lub w przebiegu zapalenia dziąseł. W rzadkich przypadkach powiększone węzły na szyi mogą wskazywać na nowotwory takie jak rak tarczycy lub chłoniak.

Powiększone węzły chłonne pod pachą

W tej lokalizacji częstą przyczyną są infekcje bakteryjne, stany zapalne mieszków włosowych lub reakcje alergiczne na dezodoranty. Powiększone węzły pod pachą mogą też wiązać się z rakiem piersi lub chłoniakiem.

Powiększone węzły chłonne pachwinowe

Węzły chłonne w pachwinie często powiększają się z powodu infekcji układu moczowo-płciowego, urazów w okolicy krocza lub chorób przenoszonych drogą płciową. Mogą również wskazywać na stany zapalne w nogach lub obecność guzów nowotworowych.

Limfadenopatia uogólniona

Uogólniona limfadenopatia, czyli powiększenie wielu grup węzłów chłonnych w różnych lokalizacjach ciała, może świadczyć o poważniejszych schorzeniach ogólnoustrojowych i zawsze wymaga pogłębionej diagnostyki. Do groźnych przyczyn uogólnionej limfadenopatii należą m.in.:

• chłoniaki i białaczki – nowotwory układu chłonnego i krwiotwórczego, które mogą objawiać się bezbolesnym, utrzymującym się powiększeniem węzłów chłonnych w wielu lokalizacjach, często towarzyszą im objawy ogólne, takie jak gorączka, nocne poty i utrata masy ciała;
• zakażenia wirusowe – np. HIV/AIDS, mononukleoza zakaźna (EBV) czy cytomegalowirus (CMV), w których powiększenie węzłów chłonnych może być jednym z pierwszych objawów choroby;
• choroby autoimmunologiczne takie jak toczeń rumieniowaty układowy (SLE) lub reumatoidalne zapalenie stawów – w przebiegu tych schorzeń dochodzi do przewlekłej aktywacji układu odpornościowego i wtórnego powiększenia węzłów;
• gruźlica i inne zakażenia prątkowe – mogą powodować zarówno miejscowe, jak i uogólnione powiększenie węzłów, nierzadko z tworzeniem ropni lub przetok;
• sarkoidoza – choroba o niejasnej etiologii charakteryzująca się symetrycznym powiększeniem węzłów wnęk płucnych i węzłów szyjnych, często bez objawów bólowych.

Czy węzły chłonne bolą i co to może oznaczać?

Bolesność węzłów chłonnych jest często związana z procesami zapalnymi. Gdy układ immunologiczny reaguje na infekcję, węzły mogą się powiększyć i stać bolesne w dotyku. Natomiast bezbolesne powiększenie węzłów może sugerować poważniejsze schorzenia, takie jak chłoniaki, błonica czy gruźlica.

Powiększone węzły chłonne – kiedy udać się do lekarza?

Należy skonsultować się z lekarzem, gdy:

• powiększenie węzłów utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie;
• powiększonym węzłom towarzyszą objawy ogólne, takie jak utrata wagi, gorączka lub nocne poty;
• węzły są twarde, nieruchome lub bardzo bolesne;
• występują inne niepokojące objawy, np. trudności z oddychaniem lub problemy z przełykaniem.

W diagnozowaniu przyczyny powiększenia węzłów chłonnych lekarz może zlecić badania laboratoryjne takie jak morfologia krwi oraz badania obrazowe (USG lub tomografia komputerowa). W niektórych przypadkach konieczna może być biopsja węzła, by określić charakter zmiany. Powiększone węzły chłonne są ważnym sygnałem, który nie powinien być lekceważony. Ich obserwacja oraz szybka reakcja na niepokojące objawy mogą pomóc w diagnozie i skutecznym leczeniu ewentualnych schorzeń. Leczenie powiększonych węzłów chłonnych jest dobierane przez lekarza w zależności od przyczyny u konkretnej osoby.