Echinacea – działanie, rodzaje i zastosowanie. Wpływ jeżówki na odporność  i zwalczanie przeziębienia
Alicja Świątek

Echinacea – działanie, rodzaje i zastosowanie. Wpływ jeżówki na odporność i zwalczanie przeziębienia

Echinacea purpurea, czyli jeżówka purpurowa, stosowana jest najczęściej w zwalczaniu pierwszych objawów przeziębienia. Ma wielokierunkowe działanie na układ odpornościowy, zwiększając aktywność elementów będących częścią komórkowej odpowiedzi immunologicznej. Z jej właściwości mogą korzystać głównie osoby dorosłe i dzieci, ale dopiero po ukończeniu 12. roku życia. Zauważono, że preparaty z Echinacea korzystnie wpływają na leczenie powierzchniowych ran skórnych i trądziku. Jak dawkować Echinacea, czy kobiety w ciąży mogą suplementować jeżówkę purpurową i jakie są przeciwwskazania do stosowania preparatów zawierających wyciąg z tej rośliny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Właściwości lecznicze jeżówki purpurowej jako pierwsi docenili rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej. W późniejszym czasie potwierdzono skuteczność leków zawierających Echinacea we wspieraniu odporności organizmu. Wykazano, że składniki lecznicze zawarte w jeżówce purpurowej pobudzają działanie układu immunologicznego poprzez stymulację procesów odpornościowych, jak fagocytoza oraz zwiększona aktywność komórek NK. Uważa się, że preparaty z jeżówki są dobrym wyborem w profilaktyce przeziębień oraz w pierwszych dniach infekcji. Należy jednak pamiętać, że najlepsze efekty uzyskuje się wówczas, kiedy stosowane są niewielkie dawki, przez krótki okres i maksymalnie do 10. dni.

Co to jest Echinacea? Rodzaje jeżówki

Echinacea purpurea, czyli jeżówka purpurowa, jest jedną z częściej stosowanych roślin w zwalczaniu infekcji górnych dróg oddechowych. W celach terapeutycznych wykorzystuje się zarówno korzeń, jak i ziele jeżówki. Jej właściwości lecznicze zostały odkryte już dawno temu przez szamanów plemion indiańskich, a następnie zapoczątkowano jej stosowanie również w Europie. Pierwotnie jeżówka była stosowana jako remedium na wszystkie dolegliwości, w tym ukąszenia węży i owadów. Przeprowadzenie odpowiednich badań pozwoliło zweryfikować jej właściwości. Wykazano, że Echinacea posiada wielokierunkowe działanie na układ odpornościowy. Najkorzystniejsze działanie uzyskuje się, stosując soki i wyciągi z surowca, ponieważ synergizm działania wszystkich substancji czynnych występujących w roślinie daje znacznie lepszy efekt niż stosowanie pojedynczych, wyizolowanych składników aktywnych.

Właściwości Echinacea

Preparaty z jeżówki są zalecane do krótkotrwałego stosowania w profilaktyce przeziębień oraz w trakcie ich trwania. Potwierdzono, że stosowanie Echinacea w dużym stopniu obniża częstotliwość infekcji górnych dróg oddechowych oraz skraca czas trwania przeziębień. Ten naturalny suplement znajduje również zastosowanie w leczeniu drobnych ran. Substancje czynne zawarte w roślinie działają immunomodulująco. Wykazują również aktywność przeciwzapalną oraz hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów. Preparaty z jeżówki znajdują zastosowanie w leczeniu i profilaktyce problemów trawiennych, zapalenia w obrębie dziąseł, układu moczowego i rozrodczego. Ponadto jeżówka wykorzystywana jest w leczeniu odmrożeń, oparzeń oraz innych uszkodzeń skóry, ponieważ pobudza procesy regeneracyjne oraz przeciwzapalne.

Echinacea i jej wpływ na układ odpornościowy

W przeprowadzonych badaniach wykazano, że leki zawierające sok z ziela jeżówki purpurowej stosowane doustnie mogą zapobiegać wystąpieniu przeziębienia oraz łagodzić i skracać czas jego przebiegu. 

Co ciekawe najkorzystniejsze efekty uzyskuje się wówczas, kiedy jeżówkę stosuje się w niskich dawkach i przez krótki okres, który nie przekracza 10. dni.

Substancje czynne zawarte w roślinie, zwłaszcza polisacharydy oraz izobutyloamidy, stymulują komórki odpornościowe. Powodują nasilenie procesu eliminacji  drobnoustrojów przez makrofagi i granulocyty na drodze fagocytozy oraz zwiększenie poziomu leukocytów (białych krwinek). Dodatkowo związki aktywne występujące w jeżówce hamują powstawanie mediatorów prozapalnych, jak prostaglandyny i leukotrieny, dzięki czemu wykazują aktywność przeciwzapalną.

Polecane dla Ciebie

Przeciwwskazania do stosowanie Echinacea

Stosowanie preparatów doustnych z jeżówką może prowadzić do wystąpienia rekcji uczuleniowych, jak świąd, pokrzywka. Zwłaszcza u osób chorujących na atopowe zapalenie skóry (AZS) odnotowywano przypadki ciężkich odczynów alergicznych, w postaci astmy, zespołu Stevensa-Johnsona (SJS, czyli zmiany skórne o niejednorodnym charakterze, które objawiają się ostrym i gwałtownym przebiegiem), obrzęku naczynioruchowego czy wstrząsu anafilaktycznego. Również zewnętrze stosowanie produktów z Echinacea może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych, które zazwyczaj objawiają się wysypką. Przetworów z jeżówki nie zaleca się stosować u osób uczulonych na tę roślinę, którykolwiek jej składnik lub inne gatunki należące do rodziny botanicznej Asteraceae (Compositae), czyli astrowatych, jak np.  słonecznik zwyczajny, sałata, cykoria lub karczoch.

Ze względu na działanie stymulujące układ immunologiczny, wyrobów zawierających Echinacea nie należy stosować w przebiegu:

  • chorób układowych, jak sarkoidoza, gruźlica,
  • zaburzeń autoimmunologicznych w obrębie tkanki łącznej (stwardnienie rozsiane – SM),
  • nabytego niedoboru odporności (AIDS, zakażenie HIV),
  • obniżenia odpowiedzi odpornościowej organizmu (w trakcie chemioterapii, po przeszczepach),
  • schorzeń związanych z wytwarzaniem oraz funkcjonowaniem leukocytów (białaczka),
  • przewlekłej postaci infekcji wirusowych,
  • u dzieci poniżej 12. lat,
  • u osób chorujących na AZS należy zachować szczególną ostrożność oraz skonsultować z lekarzem wprowadzenie terapii preparatami z jeżówką.
W przypadku pogorszenia objawów przeziębienia lub wystąpienia gorączki w trakcie stosowanie produktów z Echinacea należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Czy Echinacea można stosować u dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących?

Nie należy stosować leków z Echinacea u ciężarnych oraz kobiet w okresie karmienia, ponieważ nie istnieją wystarczające dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania tych produktów oraz ewentualnego wpływu jeżówki na zdrowie dziecka. Ze względu na silne działanie immunostymulujące preparatów zawierających jeżówkę nie zaleca się podawać dzieciom poniżej 12. roku życia, a zwłaszcza bezwzględnie przeciwwskazane jest stosowanie u niemowląt poniżej 12. miesięcy, których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.

Który preparat z jeżówką wybrać? Jak stosować Echinacea?

W aptekach można znaleźć doustne produkty z jeżówki w postaci płynów i kapsułek oraz płyny lub maści do stosowania zewnętrznego na rany. Wybierając odpowiedni preparat, należy zwrócić uwagę na to, aby był on standaryzowany na zawartość soku z ziela jeżówki purpurowej. Echinacea w postaci leków jest przebadana pod kątem bezpieczeństwa i skuteczności oraz wykazuje działanie terapeutyczne, dlatego jest bardziej polecana, niż ta w formie suplementów. Przetwory z jeżówki należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta umieszczonymi na ulotce, wyłącznie u dorosłych oraz młodzieży powyżej 12. roku życia. Zazwyczaj u dorosłych zalecane jest dawkowanie po 2,5 ml soku z Echinacea w 3.–4. porcjach na dobę, a w przypadku tabletek – 1 pastylkę dwa razy dziennie. Przyjmowanie suplementu należy rozpocząć w pierwszych dniach przeziębienia. Jeśli po 10. dniach terapii jeżówką nie nastąpi poprawa w leczeniu przeziębienia, wówczas zaleca się kontakt z lekarzem lub farmaceutą. Podczas stosowania zewnętrznego w przypadku braku poprawy w przeciągu tygodnia także należy skonsultować się ze specjalistą.

  1. E. Skopińska-Różewska, J. Bany, E. Sommer i in., Działanie biologiczne wodnego ekstraktu ziela jeżówki purpurowej (preparat Echinerba),  „centrumfitoterapii.pl” [online],https://www.centrumfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2018/10/panacea-7-dzialanie-biologiczne-wodnego-ekstraktu-ziela-jezowki-purpurowej-preparat-echinerba.pdf, [dostęp:] 25.05.2021.
  2. J. Baraniak, M. Kania, Surowce roślinne i inne wybrane składniki preparatów prozdrowotnych przeznaczone do stosowania u dzieci, „postepyfitoterapii.pl” [online], http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2014_048-053.pdf, [dostęp:] 25.05.2021.
  3. E. Chlebda-Sieragowska i in., Rola preparatów ziołowych w profilaktyce infekcji u sportowców, „pzss.org.pl” [online], https://www.pzss.org.pl/assets/files/biblioteka-trenera/2012/03_2012_chlebda-skrzypiec-szelag-rola-preparatow-ziolowych-w-profilaktyce-infekcji-u-sportowcow.pdf, [dostęp:] 25.05.2021.
  4. H. Różański, Naturalne metody kształtowania odporności, „espz.pl” [online], http://espz.pl/materialy/immunolog.pdf, [dostęp:] 25.05.2021.
  5. A. Łuczak, M. Nowak, E. Szałek, Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży Safety of herbal medicines during pregnancy „akademiamedycyny.pl” [online], https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2018/01/5.pdf, [dostęp:] 25.05.2021.
  6. O. Goshain, A Review on Purple Cone Flower (Echinacea purpurea L. Moench), „researchgate.net” [online], https://www.researchgate.net/publication/303389059_A_Review_on_Purple_Cone_Flower_Echinacea_purpurea_L_Moench, [dostęp:] 25.05.2021.
  7. A. Manayi, M. Vazirian, S. Saeidnia, Echinacea purpurea: Pharmacology, phytochemistry and analysis methods,  „researchgate.net” [online], https://www.researchgate.net/publication/276060286_Echinacea_purpurea_Pharmacology_phytochemistry_and_analysis_methods, [dostęp:] 25.05.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?

    Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to niezakaźna choroba, którą nie można się zarazić od drugiej osoby poprzez kontakt bezpośredni lub korzystanie z tych samych kosmetyków czy ręczników i pościeli. Leczenie egzemy jest niezwykle uporczywe, ponieważ zazwyczaj ciężko jest wytypować czynnik wywołujący bolesne, swędzące, pękające i suche plamy na skórze dłoni i twarzy (czasem występujące na całym ciele). Leczenie egzemy z użyciem najlepszych dermokosmetyków i pod opieką najlepszego dermatologa lub alergologa może być nieskuteczne, jeśli pacjent będzie miał stały kontakt z czynnikiem drażniącym.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij