Domowe sposoby na przeziębienie

Zioła w leczeniu objawów przeziębienia

Przeziębienie objawiające się bólem gardła, kaszlem, przekrwieniem nosa, ogólnym osłabieniem i bólami mięśni wywoływane jest przez rinowirusy. Dotychczas zidentyfikowano ponad 200 typów rinowirusów, a skuteczne leczenie ogranicza się do odpoczynku, spożywania dużej ilości ciepłych płynów i może być wspomagane przez środki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, napotne i wspierające działanie układu odpornościowego. Współczesna medycyna coraz częściej sięga również do ziołolecznictwa i produktów naturalnych.

W „Herbal Medicine”, dużym opracowaniu z 2000 r. autorstwa Rudolfa Weissa i Volkera Fintelmanna, możemy przeczytać, że w Europie wykorzystuje się liczne zioła w leczeniu górnych dróg oddechowych i przeziębień. Autorzy wymieniają na przykład kwiaty łąkowe i zioła, części nadziemne lub korzenie jeżówki purpurowej, dziką różę, czarną porzeczkę i owoce rokitnika, ale także sok z cytryny. Tymczasem we wschodniej Europie i Rosji w leczeniu przeziębień od wieków stosuje się czosnek, cebulę, maliny, żurawinę czy korę wierzby. Zasadność stosowania leków roślinnych w chorobach układu oddechowego wynika nie tylko z tradycji, ale w wielu przypadkach również z dobrze udokumentowanego ich działania. Drogi oddechowe mają stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym i dlatego są narażone na infekcje drobnoustrojami chorobotwórczymi mogącymi wywołać kaszel, ból gardła i podwyższoną temperaturę.

Prawoślaz, babka i cebula

Prawoślaz lekarski o pięknych biało–różowych kwiatach można znaleźć przede wszystkim na wielkopolskich łąkach. Do celów leczniczych stosuje się zarówno wysuszone i pocięte liście, jak i rozdrobnione korzenie, które zawierają najwięcej substancji śluzowych. Macerat przygotowuje się z 2 g suszonych liści lub rozdrobnionych korzeni zalanych 150 ml zimnej wody. Tak powstały płyn podgrzewa się tuż przed podaniem i zażywa trzy razy dziennie. Badania wykazały, że macerat z prawoślazu hamuje stan zapalny i redukuje odruch kaszlu równie skutecznie co syntetyczny preparat o ośrodkowym działaniu przeciwkaszlowym. Substancje śluzowe zawarte w prawoślazie łagodzą podrażnione gardło i krtań, działają osłaniająco, jednocześnie niwelują kaszel napadowy i ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Prawoślaz można również stosować w formie gotowego syropu lub tabletek do ssania.

Niepozorna babka lancetowata i zwyczajna to byliny należące do rodziny babkowatych, różniące się wyglądem liści i kwiatostanu. To wszechobecne rośliny, które znajdziemy na łąkach, przydrożach, a nawet w rowach. Ekstrakty alkoholowe z ziela babki wykazują działanie przeciwzapalne, natomiast maceraty hamują rozwój groźnych dla zdrowia bakterii chorobotwórczych. Zarówno babka lancetowata, jak i zwyczajna mają działanie immunostymulujące, a surowce z tych roślin mogą być stosowane w stanach zapalnych jamy ustnej i błony śluzowej gardła oraz jako składniki łagodzące bóle w klatce piersiowej, również te spowodowane zapaleniem oskrzeli. Z babki można przygotować napar do stosowania wewnętrznego lub macerat do płukania gardła.

Już w VI w. w Indiach używano cebuli jako lekarstwa. Cebula była popularna wśród starożytnych Greków, Rzymian i Egipcjan do przyprawiania potraw i od wieków stosowana jest jako środek ziołowy w przeziębieniach, kaszlu, zapaleniu oskrzeli i grypie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) popiera stosowanie ekstraktów z cebuli w leczeniu kaszlu i przeziębienia oraz wspomagająco w astmie i zapaleniu oskrzeli.

Tradycyjny sposób przygotowania syropu z cebuli bazuje na ugotowaniu wywaru z cebuli lub zasypaniu pokrojonej cebuli dużą ilością cukru. Tymczasem warto wycisnąć sok z cebuli lub przetrzeć ją przez sito, a powstały miąższ zalać miodem – tak przygotowany syrop będzie podwójnie skutecznym lekarstwem w walce z kaszlem i przeziębieniem. Tak samo zresztą można przygotować syrop z czosnku, który, jak powszechnie wiadomo i co zostało wielokrotnie udowodnione, wykazuje działanie antyseptyczne.

Szałwia, olejek z drzewa herbacianego

Szałwia lekarska rośnie w rejonie Morza Śródziemnego, ale z powodzeniem uprawiana jest również w Polsce. Ma charakterystyczne grudkowate liście i liliowe kwiaty na szczycie łodygi. Liście szałwii lekarskiej, bogate w liczne związki i olejek eteryczny, mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Związki fenolowe liści szałwii wykazują aktywność przeciwko niektórym gatunkom wirusów i mają właściwości przeciwzapalne – redukują zapalenie nie tylko dziąseł, ale też jamy ustnej i błon śluzowych gardła. Na ból gardła podczas przeziębienia można stosować płukankę z naparu 3 g ziół i 150 ml wody.

Drzewo herbaciane nie występuje w Polsce. To krzew rosnący w Australii i uprawiany w krajach o podobnym klimacie. Z liści destylowany jest olejek eteryczny – w Polsce dostępne są gotowe preparaty. Olejek drzewa herbacianego działa silnie bakteriobójczo m.in. na bakterie Legionella pneumophila odpowiedzialne za infekcje dróg oddechowych. Efekt widoczny jest już przy niewielkim stężeniu olejku (0,5%).

Kora wierzby, lipa i czarny bez

Kora wierzby zawiera związki fenolowe – przede wszystkim salicynę. Wykazuje więc działanie zbliżone do aspiryny. Badania kliniczne wykazały, że kora wierzby działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i obniża temperaturę ciała. Tak samo jak w przypadku aspiryny należy zachować ostrożność w stosowaniu kory wierzby. Jest ona przeciwwskazana u osób wrażliwych na salicylany i niesteroidowe leki przeciwzapalne, w astmie, w chorobie wrzodowej, jak również u kobiet w ciąży i karmiących i u dzieci poniżej 12 roku życia.

Lipa jest powszechnie występującym drzewem, a kwiatostany lipy są znanym od wieków środkiem napotnym stosowanym podczas przeziębień. Za właściwości napotne odpowiadają flawonoidy (rutyna, hiperozyd) i kwasy fenolowe występujące w kwiatach lipy. Napary z kwiatów lipy mogą być stosowane w podwyższonej temperaturze, katarze, w stanach nieżytowych górnych dróg oddechowych

W kwiatach i owocach czarnego bzu występują glikozydy flawonoidowe i kwasy fenolowe mające działanie napotne, obniżające gorączkę   i przeciwbólowe. Dodatkowo znajdziemy też garbniki, dużą zawartość witamin C i A oraz sole mineralne. Czarny bez jest skutecznym naturalnym lekarstwem łagodzącym objawy przeziębienia i infekcji górnych dróg oddechowych. Leczniczo stosuje się zarówno kwiaty w okresie kwitnienia drzewa, w pełni rozwinięte, jak i owoce, które można zbierać jesienią. Pozyskane surowce można wysuszyć bądź przetworzyć bezpośrednio po zbiorze. Z suszonych kwiatów czarnego bzu można przygotować herbatę, która wypita gorąca będzie miała działanie silnie napotne. Natomiast owoce czarnego bzu muszą być poddane obróbce termicznej – kilogram owoców należy gotować krótko w szklance wody, a następnie wycisnąć sok, który mieszamy z miodem w proporcji 1:2. Tak przygotowany sok można pić po jednej łyżce podczas przeziębienia.

Imbir i maliny

Świeże maliny i sok malinowy przyczyniają się do wydzielania potu, co uruchamia fizjologiczny mechanizm termoregulacji ciała, a podwyższona temperatura maleje. Ostatnie badania z wykorzystaniem chromatografii i spektrometrii mas wykazały, że kwercetyna zawarta w malinach wykazuje właściwości przeciwwirusowe, które przejawiają się w hamowaniu enzymów wirusów. Ponadto witamina C zawarta w malinach zwiększa wytwarzanie białek ochronnych przez komórki układu immunologicznego. Co ciekawe, działanie lecznicze wykazują nie tylko owoce malin, ale także liście, a nawet górne części łodyg.

Dr Marzena Jurczak-Czaplicka, ginekolog położnik z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, wyjaśnia, że zarówno jedzenie owoców, jak i picie herbat z dodatkiem owoców malin nie jest szkodliwe dla kobiet w ciąży. Jednak picie naparu z liści nie jest zalecane, ponieważ substancje zawarte w liściach mają dodatkowo działanie silnie rozkurczowe i mogą pobudzać pracę mięśni macicy, a w konsekwencji doprowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu.

Imbir znany jest jako niezwykle skuteczne lekarstwo w medycynie chińskiej. Korzeń imbiru zawiera wiele bioaktywnych składników, które wywierają szereg aktywności farmakologicznych i fizjologicznych. Imbir jest używany od tysięcy lat w leczeniu wielu dolegliwości takich jak przeziębienia, nudności, zapalenie stawów, migreny i nadciśnienie. Właściwości lecznicze, chemiczne i farmakologiczne imbiru zostały szczegółowo przeanalizowane w badaniach publikowanych od 1998 roku. Potwierdzają one znane od wieków i przekazywane początkowo jedynie ustnie informacje o właściwościach ekstraktu z korzenia imbiru jako panaceum m.in. na objawy grypy i przeziębienia. Imbir można dodać do herbaty, naparów z lipy, ciepłej wody z cytryną, albo wycisnąć sok z korzenia imbiru i zażywać niewielkie ilości same lub z cytryną i miodem.