Domowe sposoby na przeziębienie
Julia Krupińska

Domowe sposoby na przeziębienie

Przeziębienie jest najczęściej diagnozowaną dolegliwością w okresie jesienno–zimowym. Zmiany temperatur i niekorzystne czynniki atmosferyczne osłabiają nasz układ odpornościowy, który staje się bardziej podatny na działanie rinowirusów. Warto wówczas wzmocnić organizm, sięgając w pierwszej kolejności po naturalne środki czerpiące moc z przyrody.

Zioła w leczeniu objawów przeziębienia

Przeziębienie objawiające się bólem gardła, kaszlem, przekrwieniem nosa, ogólnym osłabieniem i bólami mięśni wywoływane jest przez rinowirusy. Dotychczas zidentyfikowano ponad 200 typów rinowirusów, a skuteczne leczenie ogranicza się do odpoczynku, spożywania dużej ilości ciepłych płynów i może być wspomagane przez środki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, napotne i wspierające działanie układu odpornościowego. Współczesna medycyna coraz częściej sięga również do ziołolecznictwa i produktów naturalnych.

W „Herbal Medicine”, dużym opracowaniu z 2000 r. autorstwa Rudolfa Weissa i Volkera Fintelmanna, możemy przeczytać, że w Europie wykorzystuje się liczne zioła w leczeniu górnych dróg oddechowych i przeziębień. Autorzy wymieniają na przykład kwiaty łąkowe i zioła, części nadziemne lub korzenie jeżówki purpurowej, dziką różę, czarną porzeczkę i owoce rokitnika, ale także sok z cytryny. Tymczasem we wschodniej Europie i Rosji w leczeniu przeziębień od wieków stosuje się czosnek, cebulę, maliny, żurawinę czy korę wierzby. Zasadność stosowania leków roślinnych w chorobach układu oddechowego wynika nie tylko z tradycji, ale w wielu przypadkach również z dobrze udokumentowanego ich działania. Drogi oddechowe mają stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym i dlatego są narażone na infekcje drobnoustrojami chorobotwórczymi mogącymi wywołać kaszel, ból gardła i podwyższoną temperaturę.

Szacuje się, że 25 proc. roślinnych produktów leczniczych w obrocie farmaceutycznym stanowią leki stosowane właśnie w chorobach dróg oddechowych. Mają one działanie osłonowe, wykrztuśne, przeciwwirusowe lub wykazują działanie rozkurczające na mięśnie gładkie oskrzeli.

Prawoślaz, babka i cebula

Prawoślaz lekarski o pięknych biało–różowych kwiatach można znaleźć przede wszystkim na wielkopolskich łąkach. Do celów leczniczych stosuje się zarówno wysuszone i pocięte liście, jak i rozdrobnione korzenie, które zawierają najwięcej substancji śluzowych. Macerat przygotowuje się z 2 g suszonych liści lub rozdrobnionych korzeni zalanych 150 ml zimnej wody. Tak powstały płyn podgrzewa się tuż przed podaniem i zażywa trzy razy dziennie. Badania wykazały, że macerat z prawoślazu hamuje stan zapalny i redukuje odruch kaszlu równie skutecznie co syntetyczny preparat o ośrodkowym działaniu przeciwkaszlowym. Substancje śluzowe zawarte w prawoślazie łagodzą podrażnione gardło i krtań, działają osłaniająco, jednocześnie niwelują kaszel napadowy i ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Prawoślaz można również stosować w formie gotowego syropu lub tabletek do ssania.

Niepozorna babka lancetowata i zwyczajna to byliny należące do rodziny babkowatych, różniące się wyglądem liści i kwiatostanu. To wszechobecne rośliny, które znajdziemy na łąkach, przydrożach, a nawet w rowach. Ekstrakty alkoholowe z ziela babki wykazują działanie przeciwzapalne, natomiast maceraty hamują rozwój groźnych dla zdrowia bakterii chorobotwórczych. Zarówno babka lancetowata, jak i zwyczajna mają działanie immunostymulujące, a surowce z tych roślin mogą być stosowane w stanach zapalnych jamy ustnej i błony śluzowej gardła oraz jako składniki łagodzące bóle w klatce piersiowej, również te spowodowane zapaleniem oskrzeli. Z babki można przygotować napar do stosowania wewnętrznego lub macerat do płukania gardła.

Już w VI w. w Indiach używano cebuli jako lekarstwa. Cebula była popularna wśród starożytnych Greków, Rzymian i Egipcjan do przyprawiania potraw i od wieków stosowana jest jako środek ziołowy w przeziębieniach, kaszlu, zapaleniu oskrzeli i grypie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) popiera stosowanie ekstraktów z cebuli w leczeniu kaszlu i przeziębienia oraz wspomagająco w astmie i zapaleniu oskrzeli.

Poza swoimi właściwościami przeciwkaszlowymi cebula jest również źródłem cennych składników takich jak: olejki lotne, kwas foliowy, witaminy: E, B1, B2, B6, C oraz składniki mineralne: sód, potas, wapń, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fosfor, fluor, jod, karoten.

Tradycyjny sposób przygotowania syropu z cebuli bazuje na ugotowaniu wywaru z cebuli lub zasypaniu pokrojonej cebuli dużą ilością cukru. Tymczasem warto wycisnąć sok z cebuli lub przetrzeć ją przez sito, a powstały miąższ zalać miodem – tak przygotowany syrop będzie podwójnie skutecznym lekarstwem w walce z kaszlem i przeziębieniem. Tak samo zresztą można przygotować syrop z czosnku, który, jak powszechnie wiadomo i co zostało wielokrotnie udowodnione, wykazuje działanie antyseptyczne.

Powiązane produkty

Szałwia, olejek z drzewa herbacianego

Szałwia lekarska rośnie w rejonie Morza Śródziemnego, ale z powodzeniem uprawiana jest również w Polsce. Ma charakterystyczne grudkowate liście i liliowe kwiaty na szczycie łodygi. Liście szałwii lekarskiej, bogate w liczne związki i olejek eteryczny, mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Związki fenolowe liści szałwii wykazują aktywność przeciwko niektórym gatunkom wirusów i mają właściwości przeciwzapalne – redukują zapalenie nie tylko dziąseł, ale też jamy ustnej i błon śluzowych gardła. Na ból gardła podczas przeziębienia można stosować płukankę z naparu 3 g ziół i 150 ml wody.

Drzewo herbaciane nie występuje w Polsce. To krzew rosnący w Australii i uprawiany w krajach o podobnym klimacie. Z liści destylowany jest olejek eteryczny – w Polsce dostępne są gotowe preparaty. Olejek drzewa herbacianego działa silnie bakteriobójczo m.in. na bakterie Legionella pneumophila odpowiedzialne za infekcje dróg oddechowych. Efekt widoczny jest już przy niewielkim stężeniu olejku (0,5%).

Olejku z drzewa herbacianego nie wolno stosować doustnie oraz bezpośrednio na skórę, lecz jedynie w formie inhalacji – kilkanaście kropli olejku na szklankę letniej wody skutecznie pomoże w infekcjach bakteryjnych dróg oddechowych.

Kora wierzby, lipa i czarny bez

Kora wierzby zawiera związki fenolowe – przede wszystkim salicynę. Wykazuje więc działanie zbliżone do aspiryny. Badania kliniczne wykazały, że kora wierzby działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i obniża temperaturę ciała. Tak samo jak w przypadku aspiryny należy zachować ostrożność w stosowaniu kory wierzby. Jest ona przeciwwskazana u osób wrażliwych na salicylany i niesteroidowe leki przeciwzapalne, w astmie, w chorobie wrzodowej, jak również u kobiet w ciąży i karmiących i u dzieci poniżej 12 roku życia.

Lipa jest powszechnie występującym drzewem, a kwiatostany lipy są znanym od wieków środkiem napotnym stosowanym podczas przeziębień. Za właściwości napotne odpowiadają flawonoidy (rutyna, hiperozyd) i kwasy fenolowe występujące w kwiatach lipy. Napary z kwiatów lipy mogą być stosowane w podwyższonej temperaturze, katarze, w stanach nieżytowych górnych dróg oddechowych

W kwiatach i owocach czarnego bzu występują glikozydy flawonoidowe i kwasy fenolowe mające działanie napotne, obniżające gorączkę   i przeciwbólowe. Dodatkowo znajdziemy też garbniki, dużą zawartość witamin C i A oraz sole mineralne. Czarny bez jest skutecznym naturalnym lekarstwem łagodzącym objawy przeziębienia i infekcji górnych dróg oddechowych. Leczniczo stosuje się zarówno kwiaty w okresie kwitnienia drzewa, w pełni rozwinięte, jak i owoce, które można zbierać jesienią. Pozyskane surowce można wysuszyć bądź przetworzyć bezpośrednio po zbiorze. Z suszonych kwiatów czarnego bzu można przygotować herbatę, która wypita gorąca będzie miała działanie silnie napotne. Natomiast owoce czarnego bzu muszą być poddane obróbce termicznej – kilogram owoców należy gotować krótko w szklance wody, a następnie wycisnąć sok, który mieszamy z miodem w proporcji 1:2. Tak przygotowany sok można pić po jednej łyżce podczas przeziębienia.

Imbir i maliny

Świeże maliny i sok malinowy przyczyniają się do wydzielania potu, co uruchamia fizjologiczny mechanizm termoregulacji ciała, a podwyższona temperatura maleje. Ostatnie badania z wykorzystaniem chromatografii i spektrometrii mas wykazały, że kwercetyna zawarta w malinach wykazuje właściwości przeciwwirusowe, które przejawiają się w hamowaniu enzymów wirusów. Ponadto witamina C zawarta w malinach zwiększa wytwarzanie białek ochronnych przez komórki układu immunologicznego. Co ciekawe, działanie lecznicze wykazują nie tylko owoce malin, ale także liście, a nawet górne części łodyg.

Wątpliwości dotyczące malin pojawiają się w przypadku kobiet w ciąży. O ile sok z malin nie stanowi dla nich zagrożenia, o tyle napar z liści – tak.

Dr Marzena Jurczak-Czaplicka, ginekolog położnik z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, wyjaśnia, że zarówno jedzenie owoców, jak i picie herbat z dodatkiem owoców malin nie jest szkodliwe dla kobiet w ciąży. Jednak picie naparu z liści nie jest zalecane, ponieważ substancje zawarte w liściach mają dodatkowo działanie silnie rozkurczowe i mogą pobudzać pracę mięśni macicy, a w konsekwencji doprowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu.

Imbir znany jest jako niezwykle skuteczne lekarstwo w medycynie chińskiej. Korzeń imbiru zawiera wiele bioaktywnych składników, które wywierają szereg aktywności farmakologicznych i fizjologicznych. Imbir jest używany od tysięcy lat w leczeniu wielu dolegliwości takich jak przeziębienia, nudności, zapalenie stawów, migreny i nadciśnienie. Właściwości lecznicze, chemiczne i farmakologiczne imbiru zostały szczegółowo przeanalizowane w badaniach publikowanych od 1998 roku. Potwierdzają one znane od wieków i przekazywane początkowo jedynie ustnie informacje o właściwościach ekstraktu z korzenia imbiru jako panaceum m.in. na objawy grypy i przeziębienia. Imbir można dodać do herbaty, naparów z lipy, ciepłej wody z cytryną, albo wycisnąć sok z korzenia imbiru i zażywać niewielkie ilości same lub z cytryną i miodem.

  1. A. Raal, D. Volmer, R. Sõukand i in., Complementary Treatment of the Common Cold and Flu with Medicinal Plants – Results from Two Samples of Pharmacy Customers in Estonia, „PLoS One”, nr 8 (3) 2013.
  2. A. M. Bode, Z. Dong, The Amazing and Mighty Ginger, [w:] Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects, pod red. I. F. F. Benzie, S. Wachtel-Galor, 2011.
  3. A. Canaan, How to Use Onion as a Home Remedy for a Cough, „livestrong.com” [online], https://www.livestrong.com/article/287051-how-to-use-onion-as-a-home-remedy-for-a-cough/, [dostęp:] 09.09.2019.
  4. How effectively can onions be used in treating cough and flu?, „The New Times” [online], https://www.newtimes.co.rw/section/read/99812, [dostęp:] 09.09.2019.
  5. A. Portnov, Raspberries for cold: how useful, how to make tea and drink?, „iLive” [online], https://iliveok.com/health/raspberries-cold-how-useful-how-make-tea-and-drink_128922i16105.html, [dostęp:] 09.09.2019.
  6. M. Wódz, Czy jedzenie malin w ciąży może doprowadzić do poronienia?, „Mamotoja” [online], https://mamotoja.pl/czy-mozna-jesc-maliny-w-ciazy-pic-sok-wywar-z-lisci,czego-nie-wolno-w-ciazy-artykul,25445,r1p1.html, [dostęp:] 09.09.2019.
  7. J. M. Steckelberg, Honey: An effective cough remedy?, „Mayo Clinic” [online], https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/expert-answers/honey/faq-20058031, [dostęp:] 09.09.2019.
  8. G. Nowak, J. Nawrot, Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego, „Herba Polonica”, nr 4 (55) 2009.
  9. K. Kujac, Czarny bez na przeziębienie: herbata i sok z czarnego bzu, „poradnikzdrowie.pl” [online], https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/czarny-bez-na-przeziebienie-herbata-i-sok-z-czarnego-bzu-aa-iyVP-w5G9-czKZ.html, [dostęp:] 09.09.2019.
  10. I. Orlicz, Prawoślaz: właściwości i zastosowanie, „poradnikzdrowie.pl” [online], https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/prawoslaz-wlasciwosci-i-zastosowanie-aa-XSKe-rXt5-btz6.html, [dostęp:] 09.09.2019.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl