Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie. Jak postępować podczas ataku kolki nerkowej?
Marcin Setlak

Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie. Jak postępować podczas ataku kolki nerkowej?

Kolka nerkowa sama w sobie nie jest chorobą, stanowi natomiast najczęstszy objaw schorzenia polegającego na zamknięciu lub znacznym zwężeniu światła moczowodu i utrudnieniu odpływu moczu z nerki do pęcherza moczowego. Atak kolki nerkowej cechuje niezwykle silny ból w okolicy lędźwiowej, który często nie ustępuje nawet po podaniu dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych. Objawy kolki nerkowej obejmują również bolesne parcie na mocz, nudności oraz wymioty. 

Co to jest kolka nerkowa?

Kolka nerkowa jest niezwykle nieprzyjemnym objawem spowodowanym wzrostem ciśnienia w górnych drogach moczowych. W normalnych warunkach mocz spływa z miedniczek nerkowych przez moczowody do pęcherza moczowego, skąd wydalany jest na zewnątrz poprzez cewkę moczową. 

W przypadku stanu, jakim jest kamica nerkowa, dochodzi do zamknięcia światła moczowodu przez kamień nerkowy. Blokuje on odpływ moczu do pęcherza, powodując zastój moczu powyżej miejsca, w którym się znalazł. 

Zwiększone ciśnienie w obrębie miedniczki nerkowej oraz przemieszczanie się „kamienia” w kierunku pęcherza moczowego wiąże się z silnym bólem, odczuwanym w okolicy lędźwiowej lub w obrębie jamy brzusznej. 

Kolka nerkowa – przyczyny

Przyczyny kolki nerkowej związane są z kamicą nerkową – schorzeniem spowodowanym odkładaniem się związków chemicznych w obrębie górnych dróg moczowych – miedniczek nerkowych i górnych części moczowodów. 

Kamica nerkowa czterokrotnie częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. 

Najczęściej związana jest z niewystarczającym nawodnieniem organizmu oraz nadmiernym spożywaniem szczawianów, choć może wynikać także z pewnych predyspozycji anatomicznych, zakażeń bakteryjnych czy chorób genetycznych.

Dowiedz się więcej o rodzajach i objawach zapalenia nerek.

Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje kamicy nerkowej:

  1. Kamica cystynowa – jest najrzadszym rodzajem kamicy nerkowej, spowodowana jest ona zaburzeniem wchłaniania aminokwasu cystyny, która w postaci nierozpuszczalnej odkłada się w miedniczkach nerkowych, tworząc złogi.
  2. Kamica fosforanowa – nazywana także struwitową, spowodowana jest przez częste zakażenia bakteryjne układu moczowego. Niektóre gatunki bakterii powodują alkalizację moczu, co przyczynia się do powstawania złogów struwitowych. Do częstych infekcji bakteryjnych dróg moczowych predestynują pewne wady anatomiczne, niewłaściwa higiena, częste stosunki seksualne czy ciąża.
  3. Kamica szczawianowo-wapniowa – jest najczęstszym rodzajem kamicy nerkowej, związana jest z nadmiernym wydalaniem wapnia, szczawianów i cytrynianów. Mogą powodować ją takie stany,  jak nadczynność przytarczyc, przedawkowanie witaminy D3 czy niewłaściwa dieta.
  4. Kamica moczanowa – wiąże się ona z nadmiernym wydalaniem kwasu moczowego lub obniżeniem pH moczu. 

Powiązane produkty

Kolka nerkowa w ciąży

Kolka nerkowa może występować u kobiet ciężarnych, najczęściej pojawia się ona w II i w III trymestrze. Podczas ciąży w organizmie kobiety zachodzą fizjologiczne zmiany, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej. W rzadkich przypadkach kolka nerkowa może wynikać z ucisku macicy na moczowód. 

Samo występowanie złogów w obrębie górnych dróg moczowych nie jest groźne dla rozwijającego się płodu, jednak zastój moczu w obrębie miedniczek nerkowych może skutkować bardzo groźnymi konsekwencjami zdrowotnymi zarówno dla matki, jak płodu. W przypadku wystąpienia kolki nerkowej w przebiegu ciąży jak najszybciej należy zgłosić się do lekarza. 

Kolka nerkowa u dzieci

Kolka nerkowa występuje u dzieci znacznie rzadziej niż u dorosłych. Na powstawanie złogów w obrębie dróg moczowych u dzieci może mieć wpływ wiele czynników, wśród najczęstszych wymienia się: obciążony wywiad rodzinny, nieprawidłowości anatomiczne w obrębie dróg moczowych, częste zakażenia, nieprawidłowe nawyki żywieniowe (przyjmowanie niewielkich ilości płynów oraz pokarmów bogatych w białka zwierzęce oraz sól), zaburzenia metaboliczne, długotrwałe unieruchomienie, przewlekłe przyjmowanie niektórych leków (leków przeciwpadaczkowych, niektórych antybiotyków, kortykosteroidów) oraz wcześniactwo.

Kolka nerkowa – objawy

Kolka nerkowa – ból

Dominującym objawem w przebiegu kolki nerkowej jest bardzo silny ból o nagłym początku. Dolegliwości odczuwane są przez chorego zazwyczaj w okolicy lędźwiowej i mogą promieniować w stronę brzucha, pęcherza moczowego, zewnętrznych narządów płciowych oraz uda.

Kolka nerkowa – objawy towarzyszące

Dolegliwościom bólowym bardzo często towarzyszy uczucie bolesnego parcia na pęcherz i częstego oddawania niewielkich ilości moczu, czasami z domieszką krwi. W przebiegu kolki nerkowej występują nudności oraz wymioty, a także wzdęcie brzucha. W niektórych przypadkach może pojawiać się gorączka i wzrost ciśnienia tętniczego krwi. 

Kolka nerkowa – diagnostyka

Rozpoznanie kolki nerkowej stawia się na podstawie charakterystycznych objawów prezentowanych przez pacjenta. W trakcie badania fizykalnego lekarz bada obecność objawu Goldflama, który uważa się za dodatni, jeśli podczas wstrząsania okolicy lędźwiowej występuje nasilenie dolegliwości bólowych. Diagnostyka, o ile to możliwe, powinna zostać rozszerzona o badania laboratoryjne, w tym badanie ogólne moczu oraz oznaczenie parametrów stanu zapalnego we krwi.

Największe znaczenie dla rozpoznania kamicy nerkowej mają badania obrazowe – rentgen jamy brzusznej oraz badanie ultrasonograficzne, pozwalają one uwidocznić obecność złogów, ich wielkość oraz miejsce układu moczowego, w jakim się znajdują.

Kolka nerkowa – leczenie

W leczeniu farmakologicznym kolki nerkowej stosuje się środki przeciwbólowe – paracetamol oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne, a także środki rozkurczowe – papawerynę, która powoduje rozkurcz mięśniówki moczowodu, co ułatwia wydalenie złogu. W skrajnych przypadkach, gdy bólu nie udaje się opanować przy pomocy ogólnodostępnych środków przeciwbólowych, podaje się leki opioidowe. 

Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta przy kamicy nerkowej.

Kolka nerkowa – co robić, jeśli leczenie zachowawcze zawodzi?

W przypadku, kiedy zastosowane leczenie kolki nerkowej nie przyczynia się do zmniejszenia bólu, należy podjąć działania, które pozwolą na odpływ moczu z odcinka układu moczowego znajdującego się powyżej złogu. Zatrzymanie odpływu moczu z nerki przez dłuższy czas może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. W tym celu stosuje się cewnik typu JJ, który umożliwia odpływ moczu z nerki do pęcherza lub wykonuje się przezskórną przetokę nerkową.

Kolka nerkowa – kiedy jechać do szpitala?

W przypadku wystąpienia ataku kolki nerkowej powinno się zastosować ogólnodostępne leki przeciwbólowe i rozkurczowe. W złagodzeniu bólu może pomóc także przyłożenie ciepłego termoforu. Powinno się wypić dużą ilość wody, która pomoże w wypłukaniu kamienia. Nawet jeśli objawy bólowe samoczynnie ustąpią, należy udać się do lekarza w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki.

Jeśli kolka nerkowa wiąże się z niezwykle silnym bólem lub występują objawy dodatkowe, takie jak gorączka i wymioty, powinno się jak najszybciej udać do szpitala. Kolka nerkowa wymaga również natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza, jeśli dotyczy kobiet w ciąży, osób posiadających tylko jedną nerkę lub chorych z dodatkowymi obciążeniami zdrowotnymi.

Warto pamiętać jak istotna jest profilaktyka. Regularne spożywanie wody, unikanie produktów bogatych w szczawiany, fosforany, białko zwierzęce, puryny i sól kuchenną oraz aktywność fizyczna mogą zaoszczędzić niezwykle nieprzyjemnych dolegliwości związanych z kamicą nerkową.

  1. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2017, MP, Kraków 2017.
  2. W. Noszczyk, Chirurgia – repetytorium, PZWL, Warszawa 2014.
  3. M. H. Beers (red.), The Merck Manual. Podręcznik diagnostyki i terapii, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008.
  4. D. Thurtle, S. Biers, M. Sut, J. Armitage, Urologia na dyżurze, PZWL, Warszawa 2018.
  5. T. Drewa, K. Juszczak, Urologia – ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, PZWL, Warszawa 2018.
  6. J. E. Fisher, Chirurgia. Urologia. Ginekologia, Medipage, Warszawa 2013.
  7. A. A. Antoniewicz, Urologia nieoczywista, PZWL, Warszawa 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Stan podgorączkowy – czy i jak zmniejszać? Przyczyny

    Stan podgorączkowy, czyli sytuacja, kiedy temperatura ciała wynosi między 37 a 38 stopni Celsjusza, jest często wynikiem reakcji organizmu na infekcję lub stan zapalny. Niepewność, skąd się bierze i co oznacza, może budzić lęk, szczególnie gdy dotyczy osób w delikatnych okresach życia, takich jak ciąża, okres niemowlęcy czy rekonwalescencja po operacji. Czym jest stan podgorączkowy oraz jak i czy w ogóle go leczyć?

  • Łuszczyca – przyczyny, objawy i leczenie. Jak wygląda łuszczyca?

    Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą autoimmunologiczną skóry, która charakteryzuje się występowaniem zmian o typie czerwonobrunatnej grudki pokrytej srebrzystą łuską. Do czynników ryzyka rozwoju łuszczycy zalicza się podłoże genetyczne oraz czynniki wyzwalające takie jak infekcje, stres, urazy czy palenie tytoniu.

  • Glista ludzka – objawy glistnicy. Rozpoznanie, badania, leczenie zakażenia glistą ludzką

    Glista ludzka to pasożyt z rodzaju nicieni bytujący w jelicie cienkim. Glistnica, czyli choroba wywoływana przez glistę ludzką, zaliczana jest do tzw. chorób brudnych rąk – do zarażenia glistą ludzką dochodzi bowiem najczęściej, gdy nie umyjemy rąk po kontakcie z ziemią bądź zjemy nieumyte warzywo czy owoc, na powierzchni którego znajdują się jaja glisty. Szczególnie narażone są na to dzieci. Objawy glistnicy to bóle brzucha, zaparcia i/lub biegunka, nudności, brak apetytu, a także duszności czy przewlekły ból gardła.

  • Borowik szatański – charakterystyka. Jak poznać objawy zatrucia?

    Borowik szatański, szatan, diablik, smoczy łeb – nie bez powodu ma tak złowieszcze nazwy – należy do grupy grzybów trujących, które po spożyciu mogą wywołać silne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego i nie tylko. Jak odróżnić borowika szatańskiego od szlachetnego? Jakie są objawy zatrucia borowikiem szatańskim? Co zrobić, gdy dojdzie do zatrucia? Podpowiadamy.

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Jak wzmocnić stawy w okresie menopauzy?

    Menopauza to trudny czas w życiu każdej kobiety. Wygasająca czynność jajników prowadzi do zahamowania cyklu menstruacyjnego, ale powoduje również wiele uporczywych objawów. Jednym z nich są bóle stawów. Odpowiednia dieta i suplementacja składników o korzystnym wpływie na stawy pomogą w łagodzeniu sztywności i dolegliwości bólowych. A to pozwoli zachować aktywność fizyczną, która w okresie menopauzy jest szczególnie istotna.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij