Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie. Jak postępować podczas ataku kolki nerkowej?
Marcin Setlak

Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie. Jak postępować podczas ataku kolki nerkowej?

Kolka nerkowa sama w sobie nie jest chorobą, stanowi natomiast najczęstszy objaw schorzenia polegającego na zamknięciu lub znacznym zwężeniu światła moczowodu i utrudnieniu odpływu moczu z nerki do pęcherza moczowego. Atak kolki nerkowej cechuje niezwykle silny ból w okolicy lędźwiowej, który często nie ustępuje nawet po podaniu dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych. Objawy kolki nerkowej obejmują również bolesne parcie na mocz, nudności oraz wymioty. 

Co to jest kolka nerkowa?

Kolka nerkowa jest niezwykle nieprzyjemnym objawem spowodowanym wzrostem ciśnienia w górnych drogach moczowych. W normalnych warunkach mocz spływa z miedniczek nerkowych przez moczowody do pęcherza moczowego, skąd wydalany jest na zewnątrz poprzez cewkę moczową. 

W przypadku stanu, jakim jest kamica nerkowa, dochodzi do zamknięcia światła moczowodu przez kamień nerkowy. Blokuje on odpływ moczu do pęcherza, powodując zastój moczu powyżej miejsca, w którym się znalazł. 

Zwiększone ciśnienie w obrębie miedniczki nerkowej oraz przemieszczanie się „kamienia” w kierunku pęcherza moczowego wiąże się z silnym bólem, odczuwanym w okolicy lędźwiowej lub w obrębie jamy brzusznej. 

Kolka nerkowa – przyczyny

Przyczyny kolki nerkowej związane są z kamicą nerkową – schorzeniem spowodowanym odkładaniem się związków chemicznych w obrębie górnych dróg moczowych – miedniczek nerkowych i górnych części moczowodów. 

Kamica nerkowa czterokrotnie częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. 

Najczęściej związana jest z niewystarczającym nawodnieniem organizmu oraz nadmiernym spożywaniem szczawianów, choć może wynikać także z pewnych predyspozycji anatomicznych, zakażeń bakteryjnych czy chorób genetycznych.

Dowiedz się więcej o rodzajach i objawach zapalenia nerek.

Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje kamicy nerkowej:

  1. Kamica cystynowa – jest najrzadszym rodzajem kamicy nerkowej, spowodowana jest ona zaburzeniem wchłaniania aminokwasu cystyny, która w postaci nierozpuszczalnej odkłada się w miedniczkach nerkowych, tworząc złogi.
  2. Kamica fosforanowa – nazywana także struwitową, spowodowana jest przez częste zakażenia bakteryjne układu moczowego. Niektóre gatunki bakterii powodują alkalizację moczu, co przyczynia się do powstawania złogów struwitowych. Do częstych infekcji bakteryjnych dróg moczowych predestynują pewne wady anatomiczne, niewłaściwa higiena, częste stosunki seksualne czy ciąża.
  3. Kamica szczawianowo-wapniowa – jest najczęstszym rodzajem kamicy nerkowej, związana jest z nadmiernym wydalaniem wapnia, szczawianów i cytrynianów. Mogą powodować ją takie stany,  jak nadczynność przytarczyc, przedawkowanie witaminy D3 czy niewłaściwa dieta.
  4. Kamica moczanowa – wiąże się ona z nadmiernym wydalaniem kwasu moczowego lub obniżeniem pH moczu. 

Polecane dla Ciebie

Kolka nerkowa w ciąży

Kolka nerkowa może występować u kobiet ciężarnych, najczęściej pojawia się ona w II i w III trymestrze. Podczas ciąży w organizmie kobiety zachodzą fizjologiczne zmiany, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej. W rzadkich przypadkach kolka nerkowa może wynikać z ucisku macicy na moczowód. 

Samo występowanie złogów w obrębie górnych dróg moczowych nie jest groźne dla rozwijającego się płodu, jednak zastój moczu w obrębie miedniczek nerkowych może skutkować bardzo groźnymi konsekwencjami zdrowotnymi zarówno dla matki, jak płodu. W przypadku wystąpienia kolki nerkowej w przebiegu ciąży jak najszybciej należy zgłosić się do lekarza. 

Kolka nerkowa u dzieci

Kolka nerkowa występuje u dzieci znacznie rzadziej niż u dorosłych. Na powstawanie złogów w obrębie dróg moczowych u dzieci może mieć wpływ wiele czynników, wśród najczęstszych wymienia się: obciążony wywiad rodzinny, nieprawidłowości anatomiczne w obrębie dróg moczowych, częste zakażenia, nieprawidłowe nawyki żywieniowe (przyjmowanie niewielkich ilości płynów oraz pokarmów bogatych w białka zwierzęce oraz sól), zaburzenia metaboliczne, długotrwałe unieruchomienie, przewlekłe przyjmowanie niektórych leków (leków przeciwpadaczkowych, niektórych antybiotyków, kortykosteroidów) oraz wcześniactwo.

Kolka nerkowa – objawy

Kolka nerkowa – ból

Dominującym objawem w przebiegu kolki nerkowej jest bardzo silny ból o nagłym początku. Dolegliwości odczuwane są przez chorego zazwyczaj w okolicy lędźwiowej i mogą promieniować w stronę brzucha, pęcherza moczowego, zewnętrznych narządów płciowych oraz uda.

Kolka nerkowa – objawy towarzyszące

Dolegliwościom bólowym bardzo często towarzyszy uczucie bolesnego parcia na pęcherz i częstego oddawania niewielkich ilości moczu, czasami z domieszką krwi. W przebiegu kolki nerkowej występują nudności oraz wymioty, a także wzdęcie brzucha. W niektórych przypadkach może pojawiać się gorączka i wzrost ciśnienia tętniczego krwi. 

Kolka nerkowa – diagnostyka

Rozpoznanie kolki nerkowej stawia się na podstawie charakterystycznych objawów prezentowanych przez pacjenta. W trakcie badania fizykalnego lekarz bada obecność objawu Goldflama, który uważa się za dodatni, jeśli podczas wstrząsania okolicy lędźwiowej występuje nasilenie dolegliwości bólowych. Diagnostyka, o ile to możliwe, powinna zostać rozszerzona o badania laboratoryjne, w tym badanie ogólne moczu oraz oznaczenie parametrów stanu zapalnego we krwi.

Największe znaczenie dla rozpoznania kamicy nerkowej mają badania obrazowe – rentgen jamy brzusznej oraz badanie ultrasonograficzne, pozwalają one uwidocznić obecność złogów, ich wielkość oraz miejsce układu moczowego, w jakim się znajdują.

Kolka nerkowa – leczenie

W leczeniu farmakologicznym kolki nerkowej stosuje się środki przeciwbólowe – paracetamol oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne, a także środki rozkurczowe – papawerynę, która powoduje rozkurcz mięśniówki moczowodu, co ułatwia wydalenie złogu. W skrajnych przypadkach, gdy bólu nie udaje się opanować przy pomocy ogólnodostępnych środków przeciwbólowych, podaje się leki opioidowe. 

Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta przy kamicy nerkowej.

Kolka nerkowa – co robić, jeśli leczenie zachowawcze zawodzi?

W przypadku, kiedy zastosowane leczenie kolki nerkowej nie przyczynia się do zmniejszenia bólu, należy podjąć działania, które pozwolą na odpływ moczu z odcinka układu moczowego znajdującego się powyżej złogu. Zatrzymanie odpływu moczu z nerki przez dłuższy czas może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. W tym celu stosuje się cewnik typu JJ, który umożliwia odpływ moczu z nerki do pęcherza lub wykonuje się przezskórną przetokę nerkową.

Kamica nerkowa – leczenie zabiegowe

W niektórych przypadkach kolki nerkowej konieczne jest usunięcie kamieni nerkowych. Decyzję o przeprowadzeniu zabiegu podejmuje się, uwzględniając o rozmiar złogów, współwystępowanie częstych zakażeń układu moczowego, ciągły ból w okolicy nerki. Leczenie zabiegowe przeprowadza się także w przypadkach, gdy chory posiada tylko jedną nerkę. 

Wyróżnia się kilka podstawowych metod chirurgicznego leczenia kamicy nerkowej:

  • operacyjne usunięcie złogów – obecnie metoda ta jest rzadko stosowana, choć bywa przydatna w niektórych przypadkach,
  • litotrypsja przezskórna – polega na rozdrobnieniu i usunięciu złogów przez dostęp z niewielkiego nacięcia w okolicach nerki,
  • litotrypsja ureterorenoskopowa – kamień usuwany jest przez specjalne giętkie narzędzie wprowadzane przez cewkę moczową do pęcherza i następnie do moczowodu, w przypadku tej metody nie jest konieczne nacinanie tkanek,
  • litotrypsja pozaustrojowa – jest obecnie najczęściej stosowaną metodą, polega ona na przezskórnym rozbiciu złogu przy użyciu fali uderzeniowej, drobne fragmenty będące pozostałościami złogu mogą być łatwo wydalone przez pacjenta; zabieg ten nie wymaga znieczulenia i wiąże się z najmniejszym uszkodzeniem tkanek.

Kolka nerkowa – kiedy jechać do szpitala?

W przypadku wystąpienia ataku kolki nerkowej powinno się zastosować ogólnodostępne leki przeciwbólowe i rozkurczowe. W złagodzeniu bólu może pomóc także przyłożenie ciepłego termoforu. Powinno się wypić dużą ilość wody, która pomoże w wypłukaniu kamienia. Nawet jeśli objawy bólowe samoczynnie ustąpią, należy udać się do lekarza w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki.

Jeśli kolka nerkowa wiąże się z niezwykle silnym bólem lub występują objawy dodatkowe, takie jak gorączka i wymioty, powinno się jak najszybciej udać do szpitala. Kolka nerkowa wymaga również natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza, jeśli dotyczy kobiet w ciąży, osób posiadających tylko jedną nerkę lub chorych z dodatkowymi obciążeniami zdrowotnymi.

Warto pamiętać jak istotna jest profilaktyka. Regularne spożywanie wody, unikanie produktów bogatych w szczawiany, fosforany, białko zwierzęce, puryny i sól kuchenną oraz aktywność fizyczna mogą zaoszczędzić niezwykle nieprzyjemnych dolegliwości związanych z kamicą nerkową.

  1. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2017, MP, Kraków 2017.
  2. W. Noszczyk, Chirurgia – repetytorium, PZWL, Warszawa 2014.
  3. M. H. Beers (red.), The Merck Manual. Podręcznik diagnostyki i terapii, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008.
  4. D. Thurtle, S. Biers, M. Sut, J. Armitage, Urologia na dyżurze, PZWL, Warszawa 2018.
  5. T. Drewa, K. Juszczak, Urologia – ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, PZWL, Warszawa 2018.
  6. J. E. Fisher, Chirurgia. Urologia. Ginekologia, Medipage, Warszawa 2013.
  7. A. A. Antoniewicz, Urologia nieoczywista, PZWL, Warszawa 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij