Dieta przy kamicy nerkowej – jak powinna wyglądać w zależności od rodzaju kamicy?

Kamica nerkowa dotyka nawet 20% populacji osób dorosłych. W jej leczeniu znaczącą rolę będzie odgrywał prawidłowo skomponowany jadłospis. Jak powinna wyglądać dieta przy kamicy szczawianowo-wapniowej, a jak przy struwitowej? Co jeść w kamicy cystynowej i czy przy moczanowej można pić alkohol? 

Kamica nerkowa – definicja 

Kamica nerkowa to stan chorobowy, który charakteryzuje się występowaniem w nerce, drogach moczowych albo w pęcherzu moczowych nierozpuszczalnych kryształków lub osadów, stanowiących prawidłowy bądź patologiczny składnik moczu. Te, odznaczając się tendencją do zlepiania ze sobą, tworzą złogi, czyli inaczej kamienie. 

Wśród podstawowych przyczyn powstawania kamicy wymienia się m.in.:

• uwarunkowania genetyczne;
• warunki klimatyczne;
• zbyt małą ilość wypijanych płynów;
• dietę wysokobiałkową;
• nieprawidłowości anatomiczne;
• schorzenia typu sarkoidoza albo choroba Leśniowskiego-Crohna. 

W związku z różną budową chemiczną powstałych złogów, wyróżnia się następujące typy kamicy: 

• szczawianowo-wapniową:
• fosforanową (struwitową);
• moczanową;
• cystynową;
• ksantynową. 

Dieta w kamicy nerkowej – jakie ma znacznie?  

Kamica nerkowa to groźny dla zdrowia, a nawet życia stan chorobowy. Kamienie, które uniemożliwiają odpływ moczu, doprowadzają do powstania stanu zapalnego dróg moczowych. Dalej może dojść do całkowitego zablokowania odpływu moczu z nerki i w efekcie – do jej zniszczenia. Wśród objawów kamicy wymienia się ostry ból promieniujący w okolice krocza, nudności, wymioty oraz gorączkę. Dlatego – oprócz przyjmowania leków na kamicę nerkową – stosowanie właściwej diety pozwala na poprawę stanu chorego i jednocześnie dalszą profilaktykę choroby. 

Najważniejsze zasady diety przy kamicy nerkowej  

Choć zalecenia w różnych rodzajach kamicy różnią się między sobą, istnieje kilka podstawowych zasad znajdujących zastosowanie w przypadku każdej. Należą do nich: 

• wypijanie dużej ilości płynów (minimum 2 litry na dobę, do nawet 4–5 litrów), w tym wody niskozmineralizowanej, a także zup, kompotów itp.;
• ograniczenie spożycia soli;
• eliminacja alkoholu, mocnej kawy oraz herbaty;
• wykluczenie ostrych przypraw;
• zwiększenie codziennej aktywności fizycznej. 

Dieta a rodzaj kamicy nerkowej 

Każdy rodzaj kamicy nerkowej wymaga zastosowania nieco odmiennych reguł dietetycznych. Jest to związane głównie ze składem chemicznych kamieni. Dlatego istotą poniższych zaleceń jest eliminacja niektórych produktów z diety.

Zalecenia dietetyczne przy kamicy szczawianowo-wapniowej 

Przy tym rodzaju kamicy, chory powinien stosować dietę, która eliminuje produkty będące źródłem szczawianów, tj.: szczawiu, szpinaku, botwiny, buraków, rabarbaru, borówek, winogron, agrestu, śliwek, rodzynek, kakao, czekolady, kawy, herbaty, a także konserw mięsnych, rybnych, koncentratów przypraw do zup, sosów.

Zaleca się wprowadzenie diety ograniczającej cukry proste (m.in. pieczywo z białej mąki, biały makaron, słodycze), zwiększającej spożycie białka do ok. 90 g/dobę (pochodzącego z m.in. chudego mięsa, ryb) oraz błonnika pokarmowego (produkty z pełnego ziarna, dozwolone surowe warzywa i owoce, zwłaszcza cytrusowe).  

Zalecenia dietetyczne przy kamicy moczanowej 

Celem podstawowym leczenia tego typu kamicy jest alkalizacja moczu do pH wynoszącego 6,6–7. Kamica moczanowa częściej występuje u osób chorujących na otyłość, stąd zaleca się podjęcie redukcji masy ciała.

Rekomenduje się spożywanie produktów mlecznych, dużych ilości warzyw oraz ograniczenie produktów dostarczających puryn, tj.: m.in. wywarów i sosów mięsnych, kostnych, grzybowych, wędzonek (w tym ryb wędzonych, puszkowanych), galaret mięsnych, podrobów oraz alkoholu, w tym piwa. Zaleca się także zmniejszenie spożycia białka do ok. 60 g/dobę.  

Zalecenia dietetyczne przy kamicy cystynowej 

W tym typie kamicy należy ograniczyć produkty dostarczające aminokwasu cystyny oraz metioniny. Do takich należą m.in.: mięso oraz jego przetwory, ryby, jajka, pszenica oraz soja. Rekomenduje się spożycie płynów na poziomie około 150 ml/godzinę, wybierając głównie neutralne i alkalizujące napoje takie jak woda z wodorowęglanami, herbaty owocowe czy soki cytrusowe. Poleca się także mleko oraz jego przetwory. Ważnym ograniczeniem jest zmniejszenie spożycia soli. 

Zalecenia dietetyczne przy kamicy fosforanowej (kamica fosforano-wapniowa i struwitowa) 

Kamienie fosforanowe powstają z fosforanu wapnia bądź też fosforanu amonowo-magnezowego (kamica struwitowa). Ogólnie rzecz ujmując, kamica fosforanowa to wynik stanu zapalnego dróg moczowych – w wyniku zakażeń bakteriami produkujących ureazę (np. Proteus, Pseudomonas, Providencia). W przypadku obydwu podtypów kamicy fosforanowej zaleceniem dietetycznym jest zwiększenie spożycia białka do 90 g/dobę (mięso, ryby), tak aby osiągnąć pH moczu na poziomie 6.