Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

Colostrum – co to jest?

Siara to jedno z pierwszych mlek (młodziwo, łac. colostrum), jakie otrzymuje noworodek. Mleko to różni się nieco składem od mleka dojrzałego – zawiera m.in. czynniki wzrostowe i związki aktywne immunologicznie – ma taki skład, który umożliwia ochronę przed patogenami – w momencie, gdy układ odpornościowy noworodka nie jest w pełni rozwinięty. Siara jest wytwarzana przez gruczoły mlekowe w okresie kilku pierwszych dni po porodzie.

Immunoglobuliny w colostrum i ich znaczenie dla organizmu

Skład siary różni się od składu późniejszego mleka – źródła podają, że siara zawiera 40 razy więcej związków aktywnych niż mleko dojrzałe. Odnośnie colostrum krąży opinia, że jest to najmocniejszy składnik o właściwościach immunostymulujących dostępny w naturze. Składowymi siary mającymi znaczenie dla odporności są komórki odpornościowe (leukocyty, makrofagi, limfocyty T, limfocyty B, przeciwciała z klasy IgA). Stężenie IgA jest 100 razy większe w porównaniu do mleka dojrzałego.

Wymienione wyżej składniki są odpowiedzialne za odporność bierną noworodka, stąd warto jak najszybciej rozpocząć karmienie piersią (układ immunologiczny dziecka jest niedojrzały przez pierwsze 2–3 miesiące życia, ochrona przed patogenami pochodzi jedynie z mleka matki). Za właściwości colostrum odpowiadają również inne związki, immunomodulujące: polipeptyd bogaty w prolinę oraz przeciwzapalne: lizozym.

Laktoferyna jako składnik colostrum

Istotnym składnikiem colostrum jest także laktoferyna o właściwościach modulujących układ odpornościowy. Wykazuje ona działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze, tym samym  działa w sposób bezpośredni na patogeny, ale może również stymulować układ immunologiczny, dodatkowo ma również duże znaczenie w metabolizmie żelaza.

Z racji tego, że laktoferyna zapobiega przenikaniu do krwioobiegu niechcianych substancji czy patogenów, można uznać, że związek ten jest uszczelniaczem i jednocześnie elementem obrony nieswoistej przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Wspiera rozwój mikroflory jelitowej (bakterii z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium).

Colostrum – zastosowanie

Siara zawiera komórki odpornościowe, m.in. przeciwciała klasy A, G i M (IgA, IgG i IgM). Wśród składników colostrum na szczególną uwagę zasługują immunoglobuliny IgA, które osłaniają błony śluzowe przewodu pokarmowego i oddechowego – wykazano, iż IgA chronią np. przed bakteriami E. coli, które odpowiedzialne są za niemowlęce rozwolnienie. 

Jak już wspomniano, istotnym składnikiem siary krowiej jest laktoferyna, która zapobiega dolegliwościom układu pokarmowego. Pod względem chemicznym to glikoproteina o charakterze transferyny – wiąże żelazo. Niektóre badania pokazują, że laktoferyna ma wpływ na skład mikroflory jelitowej. Warte zauważenia jest, że laktoferyna hamuje rozwój patogenów, jak wspomniana wyżej Escherichia coli, nie wpływa natomiast stopująco na dobre bakterie kwasu mlekowego z rodzaju Bifidobacterium. Jest związkiem bezpiecznym dla niemowląt i nie wywołuje żadnych skutków ubocznych.

Colostrum – właściwości

Siara wykazuje właściwości zmieniające czynność układu immunologicznego. W jej składzie można wyróżnić immunoregulatory, jak laktoferyna czy kazeina – biorą one udział w homeostazie organizmu. Związki zawarte w colostrum podnoszą aktywność komórek układu immunologicznego.

Niektóre związki odpowiadają także za dojrzewanie limfocytów T i limfocytów B, dodatkowo pomagają w regulacji wydzielania związków określanych mianem mediatorów stanu zapalnego.

Colostrum – jakie wybrać?

Zainteresowanie siarą ponownie wzrasta w związku z wytwarzaniem się patogenów odpornych na antybiotyki. Colostrum można spotkać w suplementach dla dorosłych, colostrum dla dzieci natomiast stanowi alternatywę dla tranów.

Produkty z colostrum dostępne są bez recepty. W ofercie znajdziemy różne preparaty z siarą bydlęcą, jak colostrum w tabletkach, płynie, syropie czy kroplach. Preparaty tego typu nie są lekami – w głównej mierze to suplementy diety – zawierają najczęściej siarę wołową (chemicznie zbliżona jest ona do ludzkiej laktoferyny). Colostrum podaje się jako uzupełnienie diety niemowlaka, dzieci czy osób dorosłych. Niektóre źródła podają, iż colostrum może być stosowane również w okresie infekcji (np. biegunek infekcyjnych) czy niektórych dysfunkcjach odporności.

Wśród colostrum wyróżnić możemy:

• colostrum krowie /bydlęce,
• colostrum owcze,
• colostrum kozie.

W obrocie aptecznym możemy znaleźć colostrum z probiotykiem czy innymi składnikami wspierającymi odporność. Suplementy diety z siarą są standaryzowane na zawartość immunoglobulin, zwykle z klasy G (IgG).

Siara bydlęca stosowana w preparatach farmaceutycznych jest zwykle pobierana w ciągu 24 do 72 godzin od porodu krowy – taka jest wykorzystywana w preparatach farmaceutycznych. Preparaty colostrum mogą być przyjmowane na czczo.