Flegma w gardle i drogach oddechowych – domowe sposoby na spływającą wydzielinę z nosa i zatok

Flegma to lepka, gęsta, zalegająca wydzielina, zazwyczaj w kolorze żółtym bądź zielonym, niekiedy białym. Spływanie śluzu z zatok czy nosa powoduje dyskomfort i utrudnia codzienne funkcjonowanie, może wywoływać także chrypkę. Weźmy jednak pod uwagę to, że produkcja flegmy jest cechą fizjologiczną organizmu i jej ilość może ulec zwiększeniu na skutek np. zimnego powietrza.

1. Flegma w gardle – co to jest?
2. Flegma w gardle – przyczyny
3. Domowe sposoby na rozrzedzenie flegmy
4. Co na flegmę w gardle? Leczenie zalegającej wydzieliny w drogach oddechowych
5. Spływająca wydzielina z tyłu gardła – kiedy do lekarza?

Flegma w gardle – co to jest?

Flegma w gardle, czyli spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina, to nieprzyjemne uczucie, często towarzyszy mu próba odkrztuszania – mniej lub bardziej skuteczna. Niekiedy może jej towarzyszyć poranna chrypka, zazwyczaj po przebudzeniu – odkrztuszanie flegmy jest najintensywniejsze w tej porze dnia z powodu przyjmowanej podczas snu pozycji leżącej.

Dolegliwościom takim jak tzw. "klucha w gardle" może towarzyszyć zmiana w brzmieniu głosu, jak również zmniejszone zdolności głosowe czy bezgłos. Osoba nimi dotknięta ma ochrypły głos, obniżony ton głosu, może nawet borykać się z jego zanikaniem.

Niezależnie od ilości krwi, każde krwioplucie powinno być dokładnie zdiagnozowane. Większe wydzielanie śluzu występuje u palaczy – nadprodukcja śluzu to mechanizm obronny organizmu przed szkodliwymi związkami z papierosów. Warto również wspomnieć, że osoby przewlekle chore używające leków sterydowych wziewnych są bardziej narażone na wystąpienie takiej chrypki – to efekt uboczny inhalacji sterydów. Najczęściej jednak podłożem jest zakażenie – w pierwszej kolejności zwykle wirusowe, kolejno bakteryjne. 

Flegma w gardle – przyczyny

Zalegająca flegma jest częstym objawem przeziębienia i innych infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych. Obecność wydzieliny, śluzu czy flegmy w gardle to efekt toczącego się stanu zapalnego w obrębie gardła, ale nie tylko. Spływanie wydzieliny po gardle może towarzyszyć zapaleniu zatok czy nieżytowi nosa – warto wtedy zadbać o właściwe leczenie stanu zapalnego w obrębie zatok. Możemy wyróżnić jeszcze podłoże psychosomatyczne flegmy. Do typowych chorób psychosomatycznych należy m.in. astma oskrzelowa, choroba wrzodowa czy dysfonia psychogenna – zaburzenie głosu na tle m.in. przewlekłego stresu.

Domowe sposoby na rozrzedzenie flegmy

Warto pamiętać o kilku istotnych regułach, pierwszą z nich jest zwiększona podaż płynów – ułatwia to rozrzedzenie wydzieliny oraz ogrzewanie gardła oraz unikanie wychodzenia bez szalika. Należy również zadbać o odpowiednie nawilżenie oraz unikać przesuszenia gardła, co jest trudne w sezonie grzewczym – z pomocą przyjdzie nawilżacz powietrza.

W przypadku flegmy w gardle sprawdzą się także domowe sposoby, jak syrop z cebuli, syrop z czosnku, miodu i cytryny – dobrze znane jesienno–zimowe szlagiery. Alternatywę mogą stanowić: ciepły napar z imbiru, herbatka z tymianku o właściwościach wykrztuśnych czy napar z szałwii o właściwościach ściągających i antyseptycznych. 

Kilka zasad podczas prób leczenia flegmy w gardle: 

• sezon grzewczy może być przyczyną zbyt suchego powietrza, które może dodatkowo drażnić błony śluzowe nosa i niekiedy wzmagać wydzielanie śluzu – należy zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza,
• ważną rzeczą jest nawodnienie organizmu – niewystarczająca podaż płynów może powodować zwiększoną tendencję do zalegania śluzu, który i tak występuje w większej niż fizjologiczna objętość, 
• nie wystawiamy niepotrzebnie gardła na nagłe zmiany temperatury, pamiętajmy, że szalik to nasz sprzymierzeniec w sezonie przeziębieniowym (dodatkowo dodaje szyku zimowemu odzieniu).

Co na flegmę w gardle? Leczenie zalegającej wydzieliny w drogach oddechowych

Wśród produktów dostępnych na aptecznej półce, które pomogą pozbyć się flegmy z gardła można znaleźć mieszanki soli fizjologicznej do inhalacji, a także pastylki do ssania lub tabletki musujące, a także proszki do rozpuszczenia i płukania gardła. Mieszanki soli zawierają kompozycję kationów i anionów różnych pierwiastków, które są odpowiedzialne za rozrzedzanie gęstej wydzieliny poprzez zjawisko osmozy (wyższe stężenie soli powoduje transport wody). Rozrzedzenie śluzu za pomocą tych środków przyczynia się do złagodzenia kluchy w gardle. Tutaj jednak osoby będące na diecie ubogiej w sól powinny zachować ostrożność.

Z pomocą przybywają również dobrze znane zioła, takie jak bluszcz – syrop z bluszczu na zalegającą wydzielinę w gardle, krtani czy oskrzelach sprawdzi się świetnie. Podobnie jak pierwiosnek, tymianek czy podbiał. Dostępne są także połączenia ziół: podbiału i tymianku oraz tymianku, mięty i szałwii. Wśród ziół na chrypę można wyróżnić jeszcze porost islandzki, który nawilża gardło i znajduje zastosowanie w kaszlu suchym.

Przydatne mogą okazać się też „apteczne cukierki” z olejkami eterycznymi, jak cukierki sosnowe czy pastylki z olejkiem pichtowym.

Za jego pomocą drogi oddechowe człowieka się oczyszczają – jak najbardziej możemy ten efekt odkrztuszania wzmocnić, stosując leki wykrztuśne czy mukolityczne (rozrzedzające zalegający śluz):

• Acetylocysteinę, karbocysteinę,
• Bromheksynę,
• Amkbroksol.

Są to składniki popularnych leków na mokry (produktywny) kaszel.

Spływająca wydzielina z tyłu gardła – kiedy do lekarza?

Wiadome jest, że większość infekcji tego typu to kwestia wirusów, a przedłużający się stan zapalny to dobra pożywka dla innych patogenów, jak bakterie. Czy flegma w gardle to zawsze „coś” przeziębieniowego? Niekoniecznie. Niekiedy chrypka może towarzyszyć chorobie refluksowej – zwiększona produkcja śluzu to reakcja obronna na kwaśną treść zarzucaną w kierunku jamy ustnej – warto rozważyć tę ewentualność. Lekarz może zalecić leki zmniejszające kwaśność treści żołądkowej (leki z grupy tzw. inhibitorów pompy protonowej).

Podsumowując, długo trwające dolegliwości gardła z chrypką, zalegającym śluzem mogą świadczyć o:

• zapaleniu krtani,
• zapaleniu gardła,
• anginie,
• chorobie refluksowej żołądka,
• zmianach strun głosowych towarzyszących niedoczynności tarczycy.

W celu wykluczenia niektórych schorzeń lekarz zleci odpowiednie badania, jak chociażby tomografię komputerową zatok lub RTG zatok oraz posiew wydzieliny. W przypadku chrypki związanej z chorobami tarczycy – zbadanie hormonów tarczycy.