Płukanie zatok – jakie są wskazania do irygacji zatok przynosowych oraz w jaki sposób zrobić to w domu?
Katarzyna Deptuła

Płukanie zatok – jakie są wskazania do irygacji zatok przynosowych oraz w jaki sposób zrobić to w domu?

Płukanie zatok posiada wiele zalet – może być bezpiecznie stosowane przez dzieci (od 4. roku życia), kobiety w ciąży i karmiące piersią. Stanowi niefarmakologiczną metodę walki z katarem oraz zapaleniem zatok – pomaga zachować drożność przewodów nosowych i zatok oraz oczyścić z zakaźnej wydzieliny i innych zanieczyszczeń (patogenów czy alergenów). 

Płukanie zatok – co to jest za metoda? Jak oczyścić zatoki?

Płukanie zatok, inaczej irygacja zatok, to zabieg, który uchodzi za metodę bezpieczną. Można go przeprowadzać w domu, także u małych dzieci, u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią. Służy oczyszczeniu zatok i udrożnieniu nosa. Jest metoda uzupełniająca dla alergików, osób z tendencją do nieżytów nosa czy zapalenia zatok. Teoretycznie zabieg ten można przeprowadzić z wykorzystaniem domowych przedmiotów i kuchennej płukanki do zatok, jednak w tym amatorskim wydaniu może zabraknąć precyzji wykonania takiej „aparatury” czy roztworu.

Sprawdź, zestawy do płukania zatok.

Płukanie zatok wodą utlenioną to metoda do stosowania w przypadku łagodnych zmian – wykorzystujemy tutaj działanie przeciwbakteryjne wody utlenionej, a sama metoda łagodzi objawy bólu zatok. Stanowi niejako alternatywę dla domowej płukanki z solą kuchenną.

Płukanie zatok – wskazania do stosowania

Płukanie zatok może być zarówno zabiegiem profilaktycznym, jak i skuteczną metodą łagodząca objawy kataru, nieżytu nosa czy zapalenia zatok przynosowych (zatoki szczękowe, zatoki czołowe, zatoki sitowe, zatoka klinowa).

Wśród chorób nosa i zatok, podczas których płukanie może okazać się skuteczne można wymienić:
•    ostre lub przewlekłe zapalenie zatok przynosowych o charakterze ostrym oraz przewlekłym,
•    nieżyt nosa w przebiegu infekcji (np. przeziębienia i grypy) lub alergii,
•    przed i po zabiegach chirurgicznych nosa i zatok,
•    po kontakcie z wysokim stężeniem pyłu i kurzu w powietrzu.

Jak często stosuje się płukanie zatok?

W celach złagodzenia objawów – w leczeniu objawowym – dwa razy dziennie, w celach profilaktycznych – raz dziennie.

Co daje płukanie zatok? Efekty irygacji zatok

Oczyszczanie zatok przy pomocy płukania usuwa zalegającą wydzielinę oraz alergeny i inne zabrudzenia, które gromadzimy w jamie nosowej wraz z każdym wdechem. Dodatkowo odpowiednio przygotowany roztwór do płukania zatok może pełnić funkcję nawilżającą i przeciwobrzękową. Stanowi uzupełnienie farmakoterapii zatok, ale także metodę profilaktyczną. Warto nadmienić, że płukanie zatok przeprowadza się niekiedy z użyciem leków gotowych – antybiotyków (często gentamycyny) czy sterydu (przeważnie deksametazonu).

Powiązane produkty

Zestaw do irygacji zatok

W skład zestawu do płukania zatok wchodzi butelka oraz saszetki:
•    butelka, irygator – często dostępna w dwóch rodzajach objętości – dla dziecka (ok. 120 ml) i dorosłego (najczęściej 240 ml),
•   saszetki z proszkiem – podstawowym składnikiem proszku jest chlorek sodu, który spełnia wymagania Farmakopei Europejskiej, ale bywają również dodatki, takie jak dwuwęglan sodu (soda oczyszczona). Wśród nowszych składników można wymienić ksylitol, który towarzyszy także wielu pastom do zębów bez fluoru. Składnikiem saszetek mogą być również mieszanki soli nieorganicznej, jak chlorek potasu, chlorek wapnia czy chlorek magnezu. 

Z powyższych składników można przygotować roztwór izotoniczny i hipertoniczny. Oprócz tego, że różnią się one stężeniem, to spełniają inne funkcje i posiadają odmienne właściwości:

  • Roztwór izotoniczny – nadaje się do oczyszczenia zatok i jamy nosowej z kurzu, pyłu, alergenów i zanieczyszczeń obecnych w powietrzu; dodatkowo nawilża błonę śluzową nosa, która może być przesuszona przez okres grzewczy, jak i może towarzyszyć nieżytowi bakteryjnemu. Stężenie tego typu roztworu jest zgodne ze stężeniem stężeniem fizjologicznym organizmu – 0,9% chlorku sodu. Po przygotowaniu jest go zdecydowanie więcej niż standardowej soli fizjologicznej dostępnej bez recepty.
  • Roztwór hipertoniczny – ma wyższe stężenie NaCl niż to, spotykane zwykle spotykane w organizmie – dzięki temu, że wywołuje różnicę w ciśnieniach osmotycznych może skutecznie zmniejszyć obrzęk i przeciwdziałać jego wystąpieniu.

Wg wytycznych większości producentów zastosowanie 1 saszetki da nam roztwór o stężeniu fizjologicznym, z kolei 2 saszetki na 1 butelkę – roztwór o wyższym stężeniu.

Jak poprawnie płukać zatoki? 

Wiemy, że taki zabieg możemy zrobić w domowych warunkach, z użyciem gotowych zestawów, jak i posiłkować się domową inwencją stworzenia takiego zestawu.

Należy jednak pamiętać, że butelka jest wprawdzie wielorazowego użytku, lecz nie powinna być rozszczelniona czy popękana, należy także sprawdzić przed użyciem, czy nie ma w niej resztek roztworu z poprzedniego płukania. Powinna posiadać miarkę, która umożliwi przygotowanie roztworu o pożądanym stężeniu (izotonicznego lub hipertonicznego).

Warte zauważenia jest również, że 1 butelka powinna być używana przez 1 osobę – podobną zasadę stosuje się w przypadku wszelkich preparatów – dzięki temu zmniejsza się ryzyko zakażenia innych domowników – poza tym, butelka dla dorosłego nie jest odpowiednia dla dziecka. Butelki należy odpowiednio myć – unikać silnych detergentów i mycia w zmywarce.

Irygacja zatok – przeciwwskazania, środki ostrożności, skutki uboczne przepłukiwania zatok

Płukanie zatok jest dobrze tolerowane, istnieją nieliczne przeciwwskazania do jego stosowania. Jest jednak kilka reguł związanych z irygacją jamy nosowej i zatok – z wykonywania tej czynności powinniśmy zrezygnować, jeśli:

  • występuje krwawienie z nosa, 
  • jesteśmy świeżo po operacji jamy nosowej lub zatok – płukanie zatok można rozpocząć średnio po 48–72 godzinach od operacji nosa w celu przeciwdziałania obrzękowi lub aby zmniejszyć obrzmienie (działanie to osiągane jest dzięki różnicy stężeń osmotycznych) – na wyraźne zlecenie lekarza prowadzącego,
  • mamy uszkodzona śluzówkę, z ranami, strupami,
  • płukania zatok nie powinni stosować pacjenci z zaburzeniami równowagi – płukaniu zatok towarzyszy bowiem zmiana ciśnienia w obrębie jamy nosowej, co może przekładać się na wystąpienie różnicy ciśnień w obrębie głowy i/lub bólu głowy,
  • nie stosuje się tej metody w momencie całkowitej blokady nosa – uniemożliwia to poprawny odpływ roztworu,
  • w przypadku towarzyszącej infekcji ucha czy uczuciu zatkanego ucha,
  • jeśli jesteśmy uczuleni na którykolwiek ze składników saszetki lub butelki (to akcesorium jest najczęściej pozbawione bisfenolu).

Zestaw do płukania zatok – na co warto zwrócić uwagę?

Do przygotowania roztworu do płukania zatok nie należy używać wrzącej wody lub zbyt gorącej, należy unikać również stosowania wody z kranu – najlepsza będzie przegotowana woda, odpowiednio ostudzona. Płukania zatok nie należy przeprowadzać bezpośrednio przed snem. Po płukaniu zatok nie należy wystawiać się od razu na chłodne temperatury – należy odczekać minimum godzinę.

Z praktycznych wskazówek warto wymienić:

  • po płukaniu nie należy przyjmować pozycji leżącej przez minimum godzinę,
  • po przeprowadzeniu płukania może wystąpić delikatne pieczenie w obrębie jamy nosowej,
  • większość butelek umożliwia przeprowadzenie irygacji łagodnej (grawitacyjnej) lub intensywnej (wykorzystującej ciśnienie ręczne) oraz przygotowanie dwóch rodzajów roztworów,
  • podczas płukania zatok należy wykorzystać całą zawartość przygotowanego roztworu, po połowie na każdy otwór nosowy; nie należy przechowywać przygotowanego roztworu, trzeba zużyć go od razu.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

    W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij