Japonscy pracownicy na wsi - w miejscu narażonym na zakażenie japońskim zapaleniem mózgu
Barbara Bukowska

Japońskie zapalenie mózgu – szczepionka, objawy, leczenie

Osoby wybierające się w podróż do popularnej wśród polskich turystów Azji Południowo-Wschodniej powinny mieć świadomość występowania na tym obszarze choroby wirusowej japońskie zapalenie mózgu. Na szczęście na to schorzenie istnieje dostępna w Polsce szczepionka.

Japońskie zapalenie mózgu to choroba wywoływana przez arbowirusy z grupy Flaviviridae. Naturalny rezerwuar tego wirusa stanowią ptaki żyjące na terenach podmokłych i trzoda chlewna. Wirus japońskiego zapalenia mózgu przenoszony jest przez komary z rodzaju Culex i Aedes, po ukąszeniu których może przedostać się do organizmu człowieka i wywołać objawy chorobowe.

Japońskie zapalenie mózgu – gdzie występuje?

Japońskie zapalenie mózgu występuje w krajach południowo-wschodniej Azji (m.in. Japonii, Korei Północnej i Południowej, Chinach, Tajlandii, Wietnamie i Indiach), a także w północno-wschodniej Australii i Papui-Nowej Gwinei.

Największe ryzyko zachorowania dotyczy osób przebywających na obszarach wiejskich, będących naturalnym siedliskiem ptactwa wodnego i stwarzających sprzyjające warunki do namnażania komarów przenoszących japońskie zapalenie mózgu.

Szczepionka na japońskie zapalenie mózgu

Szczepionka na japońskie zapalenie mózgu jest najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowaniu. Szczepienie należy rozważyć u osób planujących wyjazd w rejony występowania choroby.

Szczepionka dostępna w Polsce zawiera inaktywowane (zabite) wirusy. Przeznaczona jest dla dzieci powyżej 2. miesiąca życia oraz dorosłych (u dzieci do 3. roku życia stosuje się niższe dawki). Schemat podstawowy obejmuje podanie dwóch dawek w odstępie 4 tygodni. Dzieciom powyżej 14. roku życia oraz dorosłym można podać dawkę przypominającą po upływie roku od szczepienia podstawowego, jeśli prawdopodobne jest ponowne narażenie na wirusa. U dorosłych możliwe jest wdrożenie schematu przyspieszonego (podanie dwóch dawek w odstępie 7 dni), kiedy konieczne jest uzyskanie szybkiego uodpornienia.

Skutki uboczne szczepionki na japońskie zapalenie mózgu występują zazwyczaj w ciągu pierwszych trzech dni od wakcynacji, z reguły mają łagodne nasilenie i ustępują samoistnie. Najczęściej zgłaszanymi powikłaniami po szczepionce na japońskie zapalenie mózgu są:

Szczepienie można wykonać w placówkach specjalizujących się w szczepieniach podróżnych. Aktualnie szczepionka na japońskie zapalenie mózgu kosztuje ok. 400 zł (dane z drugiego kwartału 2022 r.). Cena ta może się różnić w zależności od miejsca zakupu.

Niezależnie od szczepienia, należy pamiętać o innych działaniach profilaktycznych, które obejmują:

  • stosowanie repelentów,
  • noszenie odzieży chroniącej całe ciało przed ugryzieniami komarów,
  • korzystanie z moskitier oraz siatek zabezpieczających na okna i otwory wentylacyjne,
  • unikanie wieczornej i nocnej aktywności na terenach otwartych, kiedy komary przenoszące chorobę są najbardziej aktywne.

Powiązane produkty

Japońskie zapalenie mózgu – objawy

Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 16 dni. 99% zachorowań na japońskie zapalenie mózgu ma przebieg łagodny: albo zupełnie bezobjawowy, albo z objawami grypopodobnymi o niewielkim nasileniu, takimi jak:

  • gorączka,
  • bóle mięśniowo-stawowe,
  • bóle głowy,
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
  • uczucie rozbicia i ogólnego osłabienia.

W tych przypadkach choroba ustępuje samoistnie po kilku dniach. Jedynie u 1% pacjentów rozwija się ciężkie zapalenie mózgu, któremu towarzyszą objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego:

  • nagły ból głowy,
  • wysoka gorączka,
  • zaburzenia świadomości,
  • zaburzenia ruchu i mowy,
  • niedowłady,
  • zaburzenia koncentracji i dezorientacja,
  • drgawki.

Ryzyko zgonu w ciężkich przypadkach japońskiego zapalenia mózgu wynosi 25–30%, a u 30–50% chorych pozostają trwałe deficyty neurologiczne oraz zaburzenia psychiczne.

Okres rekonwalescencji po przechorowaniu wynosi nawet kilka miesięcy. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na objawową postać japońskiego zapalenia mózgu choruje 68 000 osób rocznie (w tym ponad 50 000 dzieci do 15. roku życia), z czego ok. 20 000 umiera.

Japońskie zapalenie mózgu – leczenie

W przypadku japońskiego zapalenia mózgu nie są znane skuteczne sposoby leczenia przyczynowego, czyli prowadzącego do wyeliminowania czynnika patogennego – arbowirusa. Leczenie japońskiego zapalenia mózgu polega więc jedynie na łagodzeniu uciążliwych dla pacjenta objawów, przede wszystkim poprzez podawanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych.

W ciężkich przypadkach konieczne może być wdrożenie metod wspomagania oddechu czy łagodzenia drgawek. Obrzęk, towarzyszący zapaleniu mózgu, łagodzi się poprzez dożylne podawanie mannitolu.

Przełomem w opracowywaniu nowych terapii japońskiego zapalenia mózgu może okazać się zidentyfikowanie receptora CLEC5A (ang. C-Type Lectin Domain Containing 5A) dla monocytów i makrofagów. W badaniach in vivo wykazano, że wirus japońskiego zapalenia mózgu bezpośrednio z nim oddziałuje i aktywuje makrofagi do wydzielania cytokin prozapalnych i chemokin. U zwierząt pozbawionych genu kodującego CLEC5A ta reakcja immunologiczna była znacząco osłabiona.

Zahamowanie aktywności CLEC5A, choć nie zapobiega zakażaniu przez wirusa neuronów i astrocytów, może ograniczyć neurozapalenie indukowane przez mikroglej (wyspecjalizowane makrofagi ośrodkowego układu nerwowego). To właśnie zapalenie mózgu i towarzyszące mu objawy stanowią bezpośrednią przyczynę zgonu pacjentów, a także powstawania trwałych uszczerbków neurologicznych. Odkrycie roli CLEC5A w patogenezie japońskiego zapalenia mózgu może w przyszłości przyczynić się do rozwoju nowych strategii terapeutycznych.

  1. S.T. Chen, R.S. Liu, M.F. Wu i in., CLEC5A regulates Japanese encephalitis virus-induced neuroinflammation and lethality, PLoS Pathog." nr 8(4), 2012.
  2. K. Korzeniewski, Japońskie zapalenie mózgu, Medycyna Podróży [online], https://medycynatropikalna.pl/choroba/japonskie-zapalenie-mozgu, [dostęp:] 02.06.2022 r.
  3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Ixiaro, www.ema.europa.eu [online], https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/ixiaro-epar-product-information_pl.pdf [dostęp:] 02.06.2022 r.
  4. K. Morita T. Nabeshima, C.C. Buerano, Japanese encephalitis. Rev Sci" nr 34(2), 2015.
  5. L.V. Simon, S. D.S. Sandhu, A Goyal i in., Japanese encephalitis, www.ncbi.nlm.nih.gov [online], https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470423/ [dostęp:] 02.06.2022 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Stan podgorączkowy – czy i jak zmniejszać? Przyczyny

    Stan podgorączkowy, czyli sytuacja, kiedy temperatura ciała wynosi między 37 a 38 stopni Celsjusza, jest często wynikiem reakcji organizmu na infekcję lub stan zapalny. Niepewność, skąd się bierze i co oznacza, może budzić lęk, szczególnie gdy dotyczy osób w delikatnych okresach życia, takich jak ciąża, okres niemowlęcy czy rekonwalescencja po operacji. Czym jest stan podgorączkowy oraz jak i czy w ogóle go leczyć?

  • Łuszczyca – przyczyny, objawy i leczenie. Jak wygląda łuszczyca?

    Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą autoimmunologiczną skóry, która charakteryzuje się występowaniem zmian o typie czerwonobrunatnej grudki pokrytej srebrzystą łuską. Do czynników ryzyka rozwoju łuszczycy zalicza się podłoże genetyczne oraz czynniki wyzwalające takie jak infekcje, stres, urazy czy palenie tytoniu.

  • Glista ludzka – objawy glistnicy. Rozpoznanie, badania, leczenie zakażenia glistą ludzką

    Glista ludzka to pasożyt z rodzaju nicieni bytujący w jelicie cienkim. Glistnica, czyli choroba wywoływana przez glistę ludzką, zaliczana jest do tzw. chorób brudnych rąk – do zarażenia glistą ludzką dochodzi bowiem najczęściej, gdy nie umyjemy rąk po kontakcie z ziemią bądź zjemy nieumyte warzywo czy owoc, na powierzchni którego znajdują się jaja glisty. Szczególnie narażone są na to dzieci. Objawy glistnicy to bóle brzucha, zaparcia i/lub biegunka, nudności, brak apetytu, a także duszności czy przewlekły ból gardła.

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij