butelki z napojem izotonicznym
Karolina Dereń

Czym są izotoniki? Kiedy sięgać po napoje izotoniczne?

Izotoniki to napoje, których głównym zadaniem jest ochrona organizmu przed odwodnieniem, a także dostarczenie węglowodanów oraz uzupełnienie utraconych elektrolitów w trakcie wzmożonego wysiłku. Czym dokładnie charakteryzują się izotoniki? Kto powinien sięgać po napoje izotoniczne?

  1. Izotoniki – co to takiego? Jakie są ich rodzaje?
  2. Jak działają i co zawierają izotniki?
  3. Dla kogo są przeznaczone izotniki? Kiedy po nie sięgać?
  4. Izotoniki – gdzie kupić? Na co zwracać uwagę przy zakupie?
  5. Jak zrobić domowy izotnik?

Izotoniki – co to takiego? Jakie są ich rodzaje?

Napoje izotoniczne, inaczej izotoniki, należą do grupy napojów funkcjonalnych. Izotoniki zostały stworzone głównie z myślą o osobach aktywnych fizycznie. Głównym zadaniem napojów izotonicznych jest ochrona organizmu przed odwodnieniem, a także dostarczenie węglowodanów i uzupełnienie elektrolitów utraconych w trakcie wzmożonego wysiłku. Izotoniki to napoje o specjalnym składzie, które charakteryzują się tym, że ich osmolalność (stężenie) jest taka sama jak płynów ustrojowych w organizmie.

Mamy dostęp do izotoników zarówno w płynie, jak i w postaci proszku czy tabletek do rozpuszczenia. Dostępne napoje izotonicze zwykle zawierają węglowodany w ilości od 4 do 8 g w 100 ml płynu.

Oprócz izotników spotkać możemy również inne napoje przeznaczone dla sportowców. Należą do nich napoje hipotoniczne (hipotoniki) oraz hipertoniczne (hipertoniki). Pierwsze z nich charakteryzują się niższą osmolalnością niż płyny ustrojowe, zawierają zwykle mniej niż 4 g węglowodanów w 100 ml napoju. Natomiast napoje hipertoniczne mają wyższą osmolalność niż płyny ustrojowe, zawierają zwykle ponad 8 g węglowodanów w 100 ml produktu. 

Jak działają i co zawierają izotniki?

Napoje izotoniczne szybko i skutecznie nawadniają, co związane jest z ich osmolalnością zbliżoną do płynów ustrojowych. Napoje izotoniczne dostarczają także substratów energetycznych. Głównym składnikiem napojów izotonicznych jest woda, oprócz tego zawierają również węglowodany i elektrolity – głównie jony sodu i potasu. W napojach izotonicznych możemy znaleźć również magnez i wapń oraz witaminy. Do węglowodanów, które zwykle występują w izotonikach, należą glukoza, fruktoza, sacharoza oraz maltodekstryna. 

Izotoniki a elektrolity

Elektrolity to wodne roztwory jonów obdarzonych dodatnim lub ujemnym ładunkiem elektrycznym. Do elektrolitów należą: sód, potas, magnez, wapń, a także jony chlorkowe oraz fosforanowe. Elektrolity pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie, są niezbędne do życia. Tracimy je wraz z utratą wody, na przykład podczas dużego wysiłku fizycznego. Iztotoniki w swoim składzie zawierają między innymi właśnie elektrolity, dzięki czemu pomagają uzupełniać ich straty.

Izotoniki a energetyki

Napoje izotoniczne często mylone z są tak zwanymi energetykami. Napoje energetyzujące, inaczej energy drinki, to nie to samo co izotoniki. Energetyki to napoje, które zwiększają lub utrzymują wysoką aktywność psychoruchową, poprawiają koncentrację oraz zwalczają objawy zmęczenia. W ich składzie znajdują się przede wszystkim spore ilości cukru oraz składniki takie jak kofeina, tauryna, guarana. Wbrew powszechnej opinii energy drinki nie są antidotum na zmęczenie. Regularne spożywanie napojów energetyzujących może powodować szereg skutków ubocznych takich jak odwodnienie organizmu, bóle głowy, bezsenność, a także insulinooporność, pobudzenie pracy serca, zwiększenie ciśnienia tętniczego i zaburzenia neurologiczne. Niepokojący jest również fakt, iż w Polsce największą grupę konsumentów tego typu napojów stanowią dzieci, młodzież i młodzi dorośli. 

Czy izotoniki są zdrowe?

Napoje izotoniczne stosowane u osób zdrowych zgodnie z przeznaczeniem nie są szkodliwe. W przypadku sportowców wykonujących długie, intensywne treningi napoje izotoniczne mogą przynieść wiele korzyści. Należy jednak pamiętać, że nie wszyscy potrzebują izotoników. Dla przykładu, w przypadku osób wykonujących lekkie, umiarkowane ćwiczenia doskonale sprawdzi się po prostu woda.

Izotnoniki w przeciwieństwie do zwykłej wody dostarczają również pewną ilość kilokalorii (kcal), dlatego w przypadku osób odchudzających się spożywanie izotoników powinno być monitorowane i uwzględnione w dziennym bilansie kalorycznym. 

Powiązane produkty

Dla kogo są przeznaczone izotniki? Kiedy po nie sięgać?

Napoje izotoniczne zostały zaprojektowane z myślą o sportowcach. Polecane są w trakcie intensywnych ćwiczeń wykonywanych dłużej niż godzinę oraz zaraz po treningu. Odpowiednie nawodnienie w trakcie wysiłku jest niezmiernie ważne. Uzupełnianie wody oraz elektrolitów obecnych w izotonikach sprzyja optymalnej wydolności organizmu, poprawia parametry wysiłku oraz pozwala uchronić sportowca przed zagrożeniami zdrowotnymi. Dodatek węglowodanów w tych napojach zapewnia dodatkowe źródło energii dla pracujących mięśni.

Izotoniki – gdzie kupić? Na co zwracać uwagę przy zakupie?

Wybierając izotnik, zarówno w sklepie, jak i w aptece, warto zapoznać się z jego składem i upewnić, czy nie zawiera on zbędnych dodatków takich jak barwniki czy wzmacniacze smaku. Dobry izotonik powinien składać się głównie z wody, składników mineralnych takich jak sód, potas, a także magnez, wapń oraz węglowodanów. Możemy spotkać się również z izotonikami zwierającymi dodatek witamin. 

Jak zrobić domowy izotnik?

Napój izotoniczny z łatwością można przyrządzić samodzielnie w warunkach domowych, wykorzystując tanie i łatwo dostępne składniki. Podstawą napoju izotonicznego są woda, sól oraz źródło węglowodanów. Bardzo ważne są proporcje składników użytych do jego przygotowania. 

Przykładowy przepis na domowy izotonik z miodem i cytryną:

Składniki:

  • woda – 1 litr,
  • sól – ¼ łyżeczki,
  • miód – 3 łyżki,
  • sok z jednej cytryny,
  • opcjonalnie: dodatki smakowe w postaci ziół.

Przygotowanie: składniki połączyć i dokładnie wymieszać.

  1. M. Jarosz, Normy żywienia dla populacji Polski ich zastosowanie, Warszawa 2020.
  2. M. Jarosz, Praktyczny podręcznik dietetyki, Warszawa 2010.
  3. I. Joachimiak, K. Szołtysek, Świadomość, stan wiedzy oraz częstotliwość spożycia napojów energetyzujących i izotonicznych przez osoby młode, czynnie uprawiające sport, „Nauki inżynierskie i technologie”, nr 1 (8) 2013.
  4. K. Pawlas, P. Hołojda, K. Brust, Ocena spożycia napojów energetycznych oraz ich wpływu na zdrowie człowieka na podstawie badania wśród studentów wrocławskich uczelni, „Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine”, nr 2 2017.  
  5. K. Szwedziak , E. Polańczyk, M. Szwancarz, A. Żurawska, Napoje izotoniczne w dicecie sportowców, „Postępy techniki przetwórstwa spożywczego”, nr 1 2015.
  6. K. Fidor, Domowy izotonik DIY, „Dietetycy.org [online], https://dietetycy.org.pl/domowy-izotonik-diy/, [dostęp:] 4.01.2022

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij